Aldığı prestijli ödüllerle adından söz ettiren mimar: Jean Nouvel
Ünlü Fransız mimar Jean Nouvel, kariyeri boyunca 2005’te Wolf Ödülü, 2008’de Pritzker Ödülü ve Aga Khan Ödülü olmak üzere birden fazla prestijli ödül kazandı. Projelerinin her birini birbirinden farklı tasarlamasına rağmen ışık ve gölge konusunda gösterdiği hassasiyet projelerinde ortak noktaydı. Pritzker Ödülü jürisi, Nouvel’i normlara meydan okuyan, cesur bir mimar olarak değerlendirdi.
1945 yılında Fransa’nın Fumel kentinde doğan ünlü mimar Nouvel, öğretmen bir ailenin oğluydu. Çocukluğu, babasının işi gereği farklı şehirlere taşınarak geçti. Ailesi tarafından matematik ve dil eğitimi alması için teşvik edildi. 16 yaşına geldiğinde ise okuldaki bir öğretmeninden aldığı çizim dersleri sayesinde sanata ilgi duymaya başladı. Bordeaux Güzel Sanatlar Okulu’nun giriş sınavında başarısız olunca Paris’e taşındı. Ulusal bir yarışmada birincilik ödülünü kazanarak Paris’teki bir mimarlık okuluna girdi ve 1972 yılında mezun oldu. Geçimini sağlamak amacıyla 1970 yılına kadar Claude Parent ve Paul Virilio’nun asistanlığını yaptı. O dönem asistanlığını yaptığı akıl hocası Claude Parent ile birlikte mimari protestolara katıldı. Fransa’da mimarlar için kurulan işçi sendikası ‘Syndicat de l’Architecture’ın kurucularından biri oldu. ‘Mars 1976 Hareketi’ ile Fransa’da daha gelişmiş bir kentleşme anlayışını savundu.
Nouvel, 1975 yılında Les Halles bölgesinin yenilenmesi için açılan yarışmalardan birinde ana organizatör olarak çalıştı. 1978 yılında Paris Mimarlık Bienali’ni kurdu ve 15 yıl boyunca Paris Bienali için sergiler tasarladı. Bu sayede sanat, tiyatro ve mimarlık alanında bağlantılar kurdu. Bir mimar olarak ilk kez Paris’te bulunan Institut du Monde Arabe ile adını uluslararası mimarlık camiasına duyurdu.
Nouvel’in 1981 yılında Achitecture-Studio işbirliğiyle başladığı Institut du Monde Arabe (Arap Dünyası Enstitüsü) isimli yapı, 1987 yılında tamamlandı. Yapı, 1989 yılında Ağa Han Ödülü’ne layık görüldü. Yapının en dikkat çekici özelliği binanın içine ışığı süzen ve geleneksel Arap mimarisini hatırlatan cephesi oldu. Metal kafes işçiliği ile tasarlanan cephe, mekanik lensler sayesinde otomatik olarak açılıp kapanarak, dış mekandaki ışık seviyesine tepki verip iç aydınlatmayı kontrol ediyordu. Aynı zamanda ‘Mashrabiya’ olarak adlandırılan bu cephe motifi, Nouvel’in diğer çalışmalarında da görülen bir unsur haline geldi. Ayrıca Nouvel, tüm çalışmalarında ışık efektini ve cephede saydamlık yaratmak için cam malzemeyi özenle kullandı. Fondation Cartier ve New York'taki 100 Eleventh Avenue gibi projelerinde de bu tipik mimari konseptini öne çıkardı.
Nouvel’in 1972- 1984 yılları arasında Gilbert Lezenes, Jean-François Guyot ve Pierre Soria olmak üzere üç farklı ortağı oldu. 1985 yılında ise Emmanuel Blamont, Jean-Marc Ibos ve Mirto Vitart ile beraber Jean Nouvel et Associés'i kurdu. Emmanuel Gattani ile beraber 1988 yılında JNEC isimli bir ofis açtı. 1994 yılına gelindiğinde ise halen devam eden ve kendi stüdyosu olan Ateliers Jean Nouvel’i kurdu.
1988 yılında Lucerne Kültür ve Kongre Merkezi için açılan yarışmayı kazanan Nouvel, yapının 1994 yılında açılmasıyla beraber uluslararası itibarını arttırdı. Sonrasında farklı ülkelerdeki Dentsu Kulesi, Reina Sofia Müzesi, Agbar Kulesi ve Guthrie Tiyatrosu’nu tasarladı. Eserlerinde genel olarak metal ve cam malzeme kullanarak şeffaflık ve ışık konusunda özenle çalıştı. Eserlerinin ‘Nouvel Tarzı’ olarak adlandırılan bir kalıpla sınırlandırmanın yanlış olduğunu çünkü her projesinin binanın konumuna ve bağlamına göre şekillendiğini söyledi. 30 Mart 2008 tarihinde mimarlık dünyasının en prestijli ödüllerinden biri olan Pritzker Ödülü’nü kazandı.
Jean Nouvel, mimarlığın yanında dans ve senaryo yazmakla da ilgilendi. 1988 yılında Centre Pompidou’daki "Les Années 50" ve Expo 2000'deki "Le Futur du travail" ve "La Mobilité" isimli sergiler, senaryo yazımına ilgisini artırdı. Nouvel aynı zamanda 2005 yılında Georg Jensen için çatal bıçak takımı, Yves Saint Laurent için flakon ve 2012 yılında Emeco isimli mobilya üreticisi için mobilyalar tasarladı.
Nouvel’in tasarladığı Doha Yüksek Ofis Binası, One Central Park, Danimarka Radyosu Konser Salonu, Louvre Abu Dabi, Katar Ulusal Müzesi, Pudong Sanat Müzesi, Paris'teki Duo ve Hekla kuleleri ve Sao Paulo'daki Rosewood Kulesi de oldukça popüler hale geldi.
Nouvel, 2000 yılında Venedik Bienali’nin Lion d'Or ödülüne layık görüldü. 2001 yılında ise İngiliz Kraliyet Mimarlar Enstitüsü (RIBA) Kraliyet Altın Madalyası, Japonya Güzel Sanatlar Derneği Praemium Imperial ve Lucerne'deki Kültür ve Konferans Merkezi için Borromini Ödülü’nü kazandı. Ayrıca Fransız Mimarlık Akademisi'nden Altın Madalya, iki "Équerres d'Argent" ve Ulusal Mimarlık Büyük Ödülü gibi birçok önemli ödül alarak adını mimarlık camiasının önemli isimleri arasına yazdırdı.