Birlikte birçok projeye imza atan iki mimar: Anne Tyng ve Louis Kahn

Anne ve Louis, 1947 yılı.
Anne ve Louis, 1947 yılı.

Anne Tyng ve Louis Kahn’ın birlikteliği bir mimarlık ofisinde başladı ve yıllarca devam etti. Birlikte ses getiren pek çok projede çalışan mimarlar; Trenton Hamamı, Yale Sanat Galerisi ve City Tower gibi işlere imza attılar.

Louis Kahn’ın gençlik yılları.
Louis Kahn’ın gençlik yılları.

Louis Isadore Kahn, 5 Mart 1901’de Estonya’da doğdu. 1906 yılında ailesiyle birlikte Amerika’ya göç etti ve 1914 yılında Amerika vatandaşı oldu. Daha 3 yaşındayken kömürden yanan yüzündeki yara izlerini hayatı boyunca taşıyan Kahn, ilk yaşlardan beri her zaman çevresine ve sanata ilgi duydu. 1924 yılında mimarlık eğitimini tamamladı. Amerika Birleşik Devletleri'nin 20. yüzyıldaki en büyük mimarlarından biri olarak nitelendirildi.

Louis Kahn, ofisinde çalışırken.
Louis Kahn, ofisinde çalışırken.

Kahn, pek çok kez mimari dilinin ellili yaşlarının başına kadar oturmadığını ifade etti. Ancak 73 yaşında ölmesine rağmen, yirmi yıllık zaman dilimi içinde Le Corbusier ve Mies van der Rohe'nin dahil olduğu modernist mimarlar grubunun bir parçası olarak görülmeye başlandı. Mimari çevreler tarafından geç modernist olarak tanımlandı ve bu konudaki güçlü etkisi herkes tarafından kabul edildi.

Louis Kahn.
Louis Kahn.

Kahn, 1928'de Avrupa'ya bir gezi planladı. Gördüğü kaleler ve surlarla çevrili şehirler oldukça ilgisini çekti. Bu seyahat sayesinde ortaçağ mimarisine ilgi duydu. Bu durum kariyerinin sonraki yıllarında eserlerine derinlik kattı. Şubat 1942 yılında Oscar Gregory Stonorov ile kurduğu ofiste çalışmalarına devam etti. 1945 yılında ofisinde çalışmaya başlayan Anne Tyng’e aşık oldu.

Kahn, Center City için önerilen ancak inşa edilmemiş City Tower'ın modelini inceliyor.
Kahn, Center City için önerilen ancak inşa edilmemiş City Tower'ın modelini inceliyor.

Kahn’ın ilham perisi ve partneri olarak bilinen Anne Griswold Tyng, lisans derecesini 1942 yılında Radcliffe College'da tamamladı. Harvard Üniversitesi'ndeki mimarlık okulunda Walter Gropius ve Marcel Breuer ile beraber çalıştı. 1944 yılında ise Harvard'tan mezun olan ilk kadınlardan biri oldu.

Anne Tyng, 1945 yılında mobilya tasarımlarını incelerken.
Anne Tyng, 1945 yılında mobilya tasarımlarını incelerken.

Tyng’in hayatı, 1945 yılında Philadelphia'ya taşınıp Louis Kahn'ın mimarlık ofisi Stonorov and Kahn'da çalışmaya başlamasıyla değişti. Meslek hayatında karmaşık geometrik şekillere hayranlık duydu. Bu da Kahn ile beraber üzerinde çalıştıkları Trenton Hamamı ve Yale Sanat Galerisi’nin tavanı gibi birçok projenin gelişmesinde etkili oldu. Birlikte birden fazla projede yer alan Tyng ve Kahn çifti, Esherick Stüdyosu ve Bryn Mawr'ın Erdman Salonu'nda da beraber çalıştılar.

Tyng ve Kahn birlikte bir proje üzerinde çalışırlarken.
Tyng ve Kahn birlikte bir proje üzerinde çalışırlarken.

Kahn ile yedi yıllık birlikteliklerinden ardından hamile olduğu haberini alan Tyng, Fulbright bursunu reddederek 1953 yılında Roma’ya taşındı. Tyng, kızları Alexandra Tyng’i orada dünyaya getirdi. Tyng, Roma’da geçirdiği bir yıl boyunca yapı mühendisi ve mimar Pier Luigi Nervi ile çalıştı. Oradayken her hafta Kahn'a mektuplar yazdı. Hatta bu mektupları, 1997 yılında yayımladığı bir mektup arşivi olan Roma Mektupları isimli kitapta topladı.

Tyng, mimarlık alanındaki çalışmalarından dolayı 1965 yılında Graham Güzel Sanatlar İleri Araştırmalar Vakfı'ndan burs alan ilk kadın oldu. Buckminster Fuller, Graham Vakfı'na yazdığı bir mektupta Tyng’i "Kahn'ın geometrik stratejisti" olarak nitelendirmiştir.

Anne Tyng ve Louis Kahn, şantiyede.
Anne Tyng ve Louis Kahn, şantiyede.
Alexandra Tyng tarafından resmedilmiş, Anne Tyng portresi.
Alexandra Tyng tarafından resmedilmiş, Anne Tyng portresi.

Kahn ile Tyng’in yolları, Tyng Roma’ya taşındıktan sonra ayrıldı. Kahn, peyzaj mimarı Harriet Pattison’la bir birlikteliğe başladı ve bir çocukları oldu. Harriet ve Kahn’ın çocukları olan Nathaniel, 2003 yılında “Benim Mimarım” isimli bir belgesel çekti. Tyng, 82 yaşındayken bu belgeselde yer alarak Kahn'ın çalışmaları hakkındaki görüşlerini ve Kahn'ın ortağı olarak yaşadığı deneyimleri anlattı.

Kahn ve 2003 yılında çektiği “My Architect” belgeseliyle gündeme gelen oğlu Nathaniel.
Kahn ve 2003 yılında çektiği “My Architect” belgeseliyle gündeme gelen oğlu Nathaniel.

Tyng, yaklaşık on yıl boyunca Kahn'ın ofisinde çalışmaya devam etti ve burada genellikle müstakil evler tasarladı. Tyng, 1960 yılında Kahn ile birlikteliğinin sona erdiğini ve profesyonel ilişkilerinin de bundan birkaç yıl sonra bittiğini yazdı. Tyng, Roma Mektupları isimli kitabında Kahn’ın ofiste çok fazla işinin olmasına rağmen kendisine iş vermeyerek gitmesini istediğine de değindi.

Tyng ve Kahn’ın gençliği.
Tyng ve Kahn’ın gençliği.

Kahn, 1974 yılında iş gezisi için gittiği Hindistan’dan dönerken Manhattan'daki tren istasyonunda bir tuvalette geçirdiği kalp krizi sonucu 73 yaşında vefat etti. Kahn’ın 19 yıllık iş ortağı ve 15 yıllık hayat arkadaşı Tyng ise hayatının son zamanlarını akademisyen olarak devam ettirdi. 2011 yılında 91 yaşındayken vefat etti. Kahn ve Tyng’den geriye ise mimarlık dünyasına üzerine çokca konuşulan kült tasarımlar miras kaldı.