Bodrum’da parçalı hacimlerden bütüncül kurgu: T Evi

T Evi, Bodrum yarımadasının güney batısındaki Ortakent’te yer alıyor. Yaklaşık 4,3 dönümlük alan, proje sırasında 2 ve 2,3 dönüm olarak iki parsele bölünüyor. İki parsel, iki farklı mülk sahibine ait olsa da bütün bir vaziyet planı olarak CM Mimarlık tarafından projelendiriliyor.

Bodrum Ortakent’in merkezi denizden ortalama iki kilometre içerde konumlanırken deniz kıyısında daha az sayıda yerleşim bulunuyor. Proje alanı da bir zamanlar yoğun narenciye bahçelerinin bulunduğu kıyının iç kısımlarında konumlanıyor.

Mülk sahipleri, bölgede yaygın olarak kullanılan sezonluk tatil evi yerine sürekli konaklayacakları ve konuklarını ağırlayacakları bir konut talep ediyor. CM Mimarlık, aile üyelerinin hem bağımsız hem de bir arada yaşamlarını sürdürmelerine olanak tanıyan parçalı bir mekansal organizasyon planlıyor. Projenin çıkış noktasında, arazinin bir bütünken iki parsele bölünmesi etkili oluyor.

Bodrum evleri, birkaç tipten meydana gelen tanımlı ebatlar ve geometrik formlar taşıyor. Kagir malzeme ve çatıları oluşturan ahşap kirişlerin getirdiği kısıtlar; belirgin karakteristik hacimleri meydana getiriyor. Doğal malzemeler, Bodrum’un sahip olduğu özgün mimariyi ortaya çıkarıyor.

Özellikle Ortakent’te yer alan geleneksel yapılarda ve genel yerleşim kurgusunda Bodrum’a özgü mimari nitelikler net olarak görülüyor. Yüzyıllardır süregelen belirli ebatlar, gündelik yaşam şartlarını ve genel konforu tanımlı hale getiriyor. İç mekan ile dış mekan arasındaki geçirgen yaşam kurgusu, bu şartlara göre şekilleniyor.

Günümüz şartlarında kagir ve ahşap malzemelerin sahip olduğu kısıtlar aşılmış olsa dahi CM Mimarlık projede bölgeye özgü geometrik hacimleri ve ebatları referans alıyor. Coğrafya ve iklimin oluşturduğu iç mekan ile dış mekan arasındaki geçirgen yaşam, konutu oluşturan mekanların organizasyonunda ilham kaynağı oluyor. Sınırsızlık, geçirgenlik ve belirsizlik; sirkülasyonda net şekilde kullanılırken parçalı hacimlerin görsel olarak kurguyu göstermesi amaçlanıyor.

CM Mimarlık, tasarım sürecinin başında evi oluşturan mekanları ve odaları, ebatları ile belirleyerek ve birbirleriyle ilişkilendiriyor. Konutun parçaları birbirlerinden fiziki olarak ayrılırken daha verimli ve nitelikli bir bütünsel kurgunun geliştirilmesi amaçlanıyor. Yatay sirkülasyon, tüm mekanlar ve hacimler arasında bir ağ kuruyor ve dış mekanlar da bu ilişkiye dahil ediliyor.

Akdeniz mimarisinin ana mekanlarından biri olan avlu, dış etkenlere karşı koruyucu özel açık alan deneyimi sunuyor. T Evi’nde konut birimleri parçalar halinde merkezdeki avlu etrafına diziliyor. Alanda mevcut olan doğal unsurlara ek olarak yapılan yeni bitkilendirme, avlu ile ilişkilendiriliyor.

Merkezdeki ana avluya ek olarak hacimlerin aralarından geçilerek erişilen küçük diğer avlular bulunuyor. Küçük avlular, ana avlu ile görsel ilişkiyi kesintisiz şekilde sürdürürken iç mekanlarla bütünleşen açık alanlar tanımlıyor. Ayrıca küçüklü büyüklü avlular yapı hacimlerini dört taraftan sararak doğanın hakim unsur olmasını sağlıyor. Bir avludan diğerine geçmek için iç mekanlar kat ediliyor. Avlular, makro ölçekte iklimle, mikro ölçekte güneş hareketlerine bağlı olarak farklı vakitlerde gölge, güneş ve esinti sunarak çeşitlilik sunuyor.

Konutu oluşturan ana mekanlar giriş kısmının da yer aldığı avlunun kuzey kenarında konumlanıyor. Giriş kısmının iki yanında mutfak ve ana yaşam alanı hacimleri konumlanıyor. Kuzeybatı ucunda kısmi asma kata sahip müzik stüdyosu bulunuyor. Yanında ise bir yatak odası hacmi yer alırken tüm bu dört birim birbirine yakın olacak şekilde konumlanıyor.

Avlunun kuzeydoğu ucunda asimetrik bir forma sahip şömine odası yer alıyor. Doğu hattı boyunca aralarında ıslak hacim bulunan iki yatak odası ve kendi mutfağı, yatak odası ve yaşam alanı bulunan kompakt bir birim bulunuyor. Kuzey ve doğu hattında yer alan birbirinden bağımsız birimler arası bağlantı; avluya bakan kesintisiz açıklığa sahip ve hacimlere eklemlenen geniş bir koridor ile sağlanıyor.

Avlunun güneyinde bir yüzme havuzu konumlanıyor. Güneybatı köşesinde ise iki katlı konuk evi ve onunla birlikte çalışan ayrı bir hacim bulunuyor. Birbirinden bağımsız yerleştirilen hacimler arasında oluşan boşluklar, hacimlere özel çalışan avlular olarak farklı işlevlerle destekleniyor. Hacimlerin iç mekanları ise kütlelere yansıyan ve hacmin işlevine göre farklılaşan tavan yükseklikleri ile geliştiriliyor.

Hacimler, çimento esaslı olmayan sıva ile kaplanıyor. Yapıların taş bölümleri, bölgenin antik topluluğu Lelegler’e atfen tanımlanan Leleg taş örgü ile tamamlanıyor. Masif etki oluşturulması adına denizlik ve harpuşta gibi mimari unsurlara yer verilmiyor.

Konut dahilinde kurulan güneş enerji sistemi, evin elektrik sarfiyatının yarısını karşılıyor. Güneş panelleri yer almayan çatılar, ekip biçmeye müsait yeşil çatı olarak geliştiriliyor. Projede kullanılan doğal taş malzemeler, bitkilendirme ve hatta bitki toprağı bölgeden yerel olarak seçiliyor. Mevcut ağaçlar, yerlerinden taşınarak farklı noktalarda değerlendiriliyor. Yalnızca büyük meşe ağacı, tasarımda etken olarak projeye yön veriyor. Muhafaza edilen meşe ağacı, doğu kısmında yer alan yatak odası mahallerinin açıklıklarının organize edilmesinde etkili oluyor.