Budapeşte'de modüler bir dönüşüm: Ulusal Atletizm Merkezi

NAPUR Architect tarafından tasarlanan Ulusal Atletizm Merkezi, 118.000 m²’lik bir alana yayılıyor. 2023 Dünya Atletizm Şampiyonası için inşa edilen yapı, yarışma sonrası dönemde dönüştürülerek kentli ile bütünleşen bir açık alan programına evriliyor. Şampiyona döneminde 36.000 kişilik oturma kapasitesiyle dev bir etkinlik alanı sunarken, sonrasında 14.000 kişilik daha yalın bir düzene geçiyor. Tribünler, sökülebilir çelik modüller hâlinde tasarlanıyor ve bu özelliğiyle stadyum hem esneklik hem de uzun ömürlü bir kullanım sağlıyor.

Nehir yönünden gelen rüzgârlar ve gün ışığı dikkate alınarak oluşturulan oturma düzeni, hem izleyici konforunu hem de enerji kullanımını optimize ediyor. Tribünler, iki katmanlı bir yapıda yükseliyor; alt tribün kalıcı, üst tribün ise çelik modüllerle geçici olarak monte ediliyor.

Yapı, 15 hektarlık bir yeşil alanla çevreleniyor. Bu peyzaj, yaya yolları, bisiklet rotaları, nehir kenarı yürüyüş parkurları ve Csepel Adası’na bağlanan bir köprü ile kullanıcıları kendine çekiyor. Stadyumun kamusal alanla bütünleşerek kent dokusuna katkı sağladığı görülüyor. Sporun ötesinde, bir kamusal buluşma alanı oluşturuluyor.

Yapının çatı tasarımı, mimarinin en çarpıcı noktalarından biri olarak öne çıkıyor. Ön gerilimli çelik kablolar ve sıkıştırma halkalarıyla oluşturulan bu halka formu, yapıya hem strüktürel denge kazandırıyor hem de uzak mesafelerden tanınabilir bir siluet tanımlıyor. Stadyum, kıvrılarak yükselen bu çatı yapısıyla, adeta kentin yeni simgesine dönüşüyor.

Stadyumun cephelerinde açık renkli perforasyonlu paneller kullanılıyor. Bu paneller, gün ışığını kontrollü bir biçimde iç mekâna alırken, akşam saatlerinde stadyumun içinden gelen ışıkla birlikte bir aydınlatma oluşturuyor. Dış cephe aydınlatması, çatıdaki kablo sistemine entegre edilen armatürlerle sağlanıyor ve yapının gece siluetini vurguluyor.

İç mekânlarda ağırlıklı olarak beton, çelik ve dayanıklı plastik kompozit malzemeler tercih ediliyor. Zeminlerde kaymaz kauçuk kaplamalar yer alıyor. Tribünlerde kullanılan oturma sistemleri UV ışınlarına ve dış hava koşullarına karşı direnç gösteriyor. Renk skalasında ise Macar bayrağının tonları hâkimiyet kuruyor; bu seçim, yerel kimliği çağdaş mimariyle harmanlıyor.

Stadyum, sadece fiziksel olarak değil, sürdürülebilirlik açısından da örnek oluşturuyor. Modülerlik, malzeme seçimi ve enerji verimli aydınlatma sistemleriyle yapı, karbon ayak izini en aza indiriyor. Yapının çevresindeki peyzaj alanları, halka açık bir park alanı olarak tasarlanıyor. Bisiklet yolları, koşu parkurları, oturma alanları ve açık amfi düzenlemeleriyle mekân, spor organizasyonlarının dışında da kentliye sürekli hizmet veriyor. Peyzajda kullanılan yerel bitkiler ve geçirgen yüzeyler, bölgenin ekolojik dengesini destekliyor.

Bugünün stadyum anlayışını dönüştüren bu yapı, yalnızca büyük organizasyonlara değil, gündelik kent hayatına da hizmet ediyor. Tuna kıyısında bir mimari sembol olarak yükselen Ulusal Atletizm Merkezi, Macaristan’ın çağdaş mimarlık vizyonunu sergiliyor.






| Proje | National Athletics Stadium |
| Mimar | NAPURArchitect |
| Alan | 118.000m² |
| Yıl | 2023 |
| Yer | Budapeşte, Macaristan |