Endüstriyel tasarım alanında sayısız ödülün sahibi: Richard Sapper

Richard Sapper.
Richard Sapper.

Richard Sapper, zekâ ve sürpriz unsurunu bir arada barındıran neslinin en önemli endüstriyel tasarımcılarından biri olarak kabul edilir.

Sapper’in tasarımları genellikle teknik yeniliğe sahip basit formlardadır. 1932’de Münih’te doğan Sapper, Münih Üniversitesi’nde felsefe, anatomi ve mühendislik dersleri aldı.

Tasarım kariyerine Stuttgart’taki Daimler Benz’in stil departmanında başladı. Milan’a transfer olmadan önce mimar Gio Ponti ve yenilikçi mağaza koleksiyonu olan “La Rinascente”nin tasarım bölümünde çalıştı. 1956 yılında Mercedes SL 300 Benz Roadster’ın dikiz aynasını tasarladı. Ayrıca 1959’da bağımsız olarak Telefunken için radyolar, Lorenz için saatler tasarlamaya da başladı.

Mercedes SL 300 Roadster dikiz aynası Sapper’ın üretime geçen ilk tasarımıdır.
Mercedes SL 300 Roadster dikiz aynası Sapper’ın üretime geçen ilk tasarımıdır.

Sapper, ilk Compasso d'Oro ödülünü Lorenz için tasarladığı Static masa saatiyle kazandı ve 1960’ların başlarında, Marco Zanuso ile uzun yıllar sürecek olan ortaklığına başladı. Birlikte televizyon ve radyo geliştirdikleri, Brionvega için tasarım danışmanlığını üstelendiler. 1968’de Pio Manzu ve William Lansing Plumb ile birlikte Triennale XIV için teknolojinin sınırları üzerine bir sergi düzenlediler. 1970’lere geldiğimizde ise; Fiat’ın deneysel otomobilleri için danışmanlık yaptılar ve çarpışma etkisini azaltacak esnek kaportaya sahip konsept araç ürettiler.

Static, üreticinin fazla Torpedo bombardıman uçağı zamanlayıcı stokunu kullanma talebine yanıt olarak tasarlanıyor.
Static, üreticinin fazla Torpedo bombardıman uçağı zamanlayıcı stokunu kullanma talebine yanıt olarak tasarlanıyor.

1972’de Sapper, Marco Zanuso ile New York Modern Sanat Müzesi’nde “Italy, the New Domestic Landscape” sergisi için taşınabilir yaşam ünitesi tasarladı. Aynı yıl şehir içi tıkanıklığını azaltmak amacıyla yeni ulaşım sistemlerini keşfetmek için İtalyan mimar Gae Aulenti ile bir çalışma grubu oluşturdu ve bu temayı geliştirerek 1979’da, Treiennale XVI’da bir sergi düzenledi. 1980’den itibaren, önce IBM daha sonrasında Lenovo için endüstriyel tasarım danışmanı olarak çalışıp; şirketin dünya çapındakikişisel bilgisayarlarının tasarımını yaptı.

Sapper, IBM için tasarladığı ilk personal bilgisayarla; Prize Premio SMAU 1986, IF Industrie Forum Design Award Hannover 1988, Selection Compasso d'Oro 1987 ödüllerini kazandı.
Sapper, IBM için tasarladığı ilk personal bilgisayarla; Prize Premio SMAU 1986, IF Industrie Forum Design Award Hannover 1988, Selection Compasso d'Oro 1987 ödüllerini kazandı.

1992’de Sapper ilk ThinkPad dizüstü bilgisayarını tasarlayarak ardından gelen ürünlerin tasarımını da üstleniyor.

ThinkPad, basit puro kutusunun oranlarından ilham alınarak açıldığında beklenmedik bir şey ortaya çıkarma düşüncesiyle tasarlanıyor.
ThinkPad, basit puro kutusunun oranlarından ilham alınarak açıldığında beklenmedik bir şey ortaya çıkarma düşüncesiyle tasarlanıyor.

TS 502 Radio.
TS 502 Radio.

Sapper’in tasarım çalışmalarındaki ana ilgisi; teknik olarak karmaşık problemlerden oluşuyordu. Gemilerden arabalara, bilgisayarlardan elektronik aletlere, mobilyalardan mutfak aletlerine kadar birçok çeşitte ürün geliştirdi ve tasarladı. Dikkate değer tasarımları arasında TS 502 radyosu (1965), Siemens için Grillo telefonu (1965), Artemide için Tizio lambası (1972), 9090 espresso makinası (1978), the SapperChair (1979), Alessi için 9091 kettle (1983) yer alıyor. Bu ürünlerin birçoğu hala üretimde.

Tizio, kablo ihtiyacını ortadan kaldırmak için düşük voltajlı akım ileten kollara sahip halojen ampuller kullanan ilk masa lambalarından biri.
Tizio, kablo ihtiyacını ortadan kaldırmak için düşük voltajlı akım ileten kollara sahip halojen ampuller kullanan ilk masa lambalarından biri.

9090, espresso makinası.
9090, espresso makinası.

9091, Kettle.
9091, Kettle.

Kariyeri boyunca Sapper; Yale Üniversitesi’nde, Viyana Hochschule für Angewandte Kunst’ta, Stuttgart Kunstakademie’da, Buenos Aires Üniversitesi’nde, Pekin Sanat ve Tasarım Akademisi’nde, Milan Domus Akademisi’nde, Londra Kraliyet Sanat Koleji’nde ve dünya çapında başka üniversitelerde de ders verdi.

Zoombike.
Zoombike.

Sapper’in ürünleri, sayısız miktarda ödül alarak uluslararası birçok müzenin kalıcı koleksiyonuna dahil oldu. 1988’den ölümüne kadar Kraliyet Sanat Topluluğu Onursal Üyesi, 2001’den ölümüne kadar Berlin Akademie der Künste üyesi oldu. 1992’de Sapper, tasarım işleri nedeniyle Raymond Loewy Vakfı'ndan Lucky Strike Ödülü aldı. Alman Tasarım Konseyi Sapper’ı, 2009 yılında yaşam boyu başarı ödülüyle onurlandırdı.


Sonraki yıl da Kuzey Carolina Üniversitesi’nden Fahri Doktora ünvanına kavuşuyor. 2012’de Federal Alman Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’ndan Merit Cross alırken; 2014 yılında da ADI Endüstriyel Tasarım Derneği'nden Compasso d'ora ömür boyu başarı ödülünü alıyor. Ünlü tasarımcı, 31 Aralık 2015 tarihinde 83 yaşındayken aramızdan ayrıldı.