Fotoğrafın efsane ismi: Ara Güler

Ara Güler.
Ara Güler.

16 Ağustos 1928'de İstanbul'da doğan Ara Güler, Türkiye'de yaratıcı fotoğrafçılığın uluslararası alanda ün kazanmış en önemli temsilcisi olma ünvanını koruyor.

Pangaltı Ermeni Okulu ve Karaköy’deki Getronagan Lisesi’nde okuyan Ara Güler, lisedeyken film stüdyolarında sinemacılığın her dalında çalıştı, Muhsin Ertuğrul'un yanında tiyatro ve oyunculuk eğitimi aldı.

Büyük usta 1950 yılında, Yeni İstanbul gazetesi ile gazeteciliğe başlarken aynı zamanda İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'ne devam etti. Bu yıllarda Ermenice gazete ve edebiyat dergilerinde öyküleri yayınlandı. 1954'te Hayat Dergisi'nde fotoğraf bölüm şefi olarak çalışmaya başladı. 1956'da Time-Life, 1958'de Paris-Match dergilerinin yakındoğu foto muhabirliğini üstlendi. Bu dönemde Henri Cartier Bresson ile tanışarak Magnum Ajansı'na katıldı.

1961'de İngiltere'de yayımlanan Photography Annual, onu dünyanın en iyi yedi fotoğrafçısından biri olarak tanımladı. Aynı yıl ASMP'ye (Amerikan Dergi Fotoğrafçıları Derneği) tek Türk üye olarak kabul edildi.1962'de Almanya'da Master of Leica ünvanını kazandı. Fotoğraf dünyasının çok önemli yayınlarında fotoğrafları kullanıldı, kendisinden bahsedildi, sergilerde fotoğrafları yer aldı.

1972'de Paris Ulusal Kitaplık'ta sergisi açıldı. 1973’te Amerika Birleşik Devletleri’ne davet edildi ve birçok ünlü Amerikalı’nın fotoğraflarını çektikten sonra ‘Yaratıcı Amerikalılar’ adlı sergisini dünyanın birçok kentinde sergiledi. Winston Churchill, Arnold Toynbee, Picasso, Salvador Dali Bertrand Rusell gibi birçok ünlü ismin fotoğrafını çekti ve onlarla röportajlar yaptı.

Salvador Dali ve Ara Güler, 1971.
Salvador Dali ve Ara Güler, 1971.

Picasso Ara Güler'i resmederken, 1971.
Picasso Ara Güler'i resmederken, 1971.

1975’te Yavuz zırhlısının sökülmesini konu alan Kahramanın Sonu adlı bir belgesel film çekti. 1980'de fotoğraflarının bir kısmı Fotoğraflar adlı kitabında yayımlandı. 1989'da Ara Güler'in Sinemacıları kitabı basıldı. 1992'de Fransa, ABD ve Britanya'da ‘Sinan, Architect of Souleiman the Magnificent’ adlı kitabı yayımlandı. Aynı yıl Living in Turkey adlı kitabı Britanya, ABD, Singapur ve Fransa'da yayımlandı.

1986'da Prof. Abdullah Kuran'ın yazdığı Mimar Sinan kitabını, 1991'de Halikarnas Balıkçısı'nın The Sixth Continent adlı kitabını fotoğrafladı. 1994'te Eski İstanbul Anıları, 1995'te Bir Devir Böyle Geçti, Yitirilmiş Renkler ve Yüzlerinde Yeryüzü, Babilden Sonra Yaşayacağız, 1998'de Ara Güler’e Saygı, 2002'de Yeryüzünde Yedi İz, 2003'te 100 Yüz, 2004'te Retrospektif – 50 Yıl Fotojurnalizm, 2005'te Ara’dan Yetmişyedi Yıl Geçti, 2007'de Beyaz Güvercinli Adam adlı fotoğraf kitapları yayımlandı.

Orhan Pamuk.
Orhan Pamuk.
İnsan olmadığı zaman hayat olmaz. Onun için benim fotoğraflarımda hep insan vardır."

Kenan Evren.
Kenan Evren.

1979'da Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Birincilik Ödülü, 1999'da Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından meslekte 50 yılını doldurmuş olan gazetecilere verilen Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü, 2000 yılında Fransa Légion d'honneur nişanı, 2004'te Yıldız Üniversitesi fahri doktora unvanı, 2005 Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Kültür Sanat Büyük Ödülü, 2008'de İstanbul Turizm Özel Ödülü aldı.

1975’te Perihan Hanım ile evlendi ancak bu evlilik sadece 4 yıl sürdü. İkinci evliliğini ise 1984’te Suna Taşkıran ile yaptı.

Ara Güler "fotoğraf sanatçısı" tanımını hiçbir zaman kabul etmdi ve her zaman kendisinin "foto muhabiri" olduğunu dile getirdi. Fotoğraflar, yazılar, çizimler, videolar, mektuplar, kitaplar ve filmlerden oluşan geniş arşivi ile hakikati, tarihi ve kollektif belleği sundu.

İstanbul.
İstanbul.

2016'da Doğuş Grubu işbirliği ile Ara Güler Arşiv ve Araştırma Merkezi ile Ara Güler Müzesi açıldı. Bomontiada'da yer alan müze Türkiye'nin ilk fotoğraf müzesi. Pek çok ülkede yüzlerce sergi açan Ara Güler'in fotoğraflarının büyük kısmı Paris'te Ulusal Kitaplık'ta, ABD'de Nebrask Üniversitesi Sheldon koleksiyonunda, Boston, New york ve Chicago'da özel koleksiyonlarda yer alıyor. Ayrıca işleri Almanya Köln'de Ludwig Museum'da ve Das Imaginaire Photo - Museum'da da sergileniyor.

İstanbul.
İstanbul.
1950-60’lardan kalma İstanbul fotoğraflarım olmasa, o eski günler, bugün unutulmuş olacaktı. Eski şehirden hiçbir şey kalmadı. Şehrin estetiği değişti. Uygarlık ileriye gidiyor ama insanlar güzellik anlayışını kaybetti."


İstanbul.
İstanbul.

1959 yılında Nuh'un Gemisi'nin izini sürüp ilk fotoğraflayan kişi olan usta sanatçı şu ifadeleri kullanıyor:

Nemrut Dağı'nın izi, 1959.
Nemrut Dağı'nın izi, 1959.
Ben gazetecilik hayatım boyunca çok önemli üç iş yaptığıma inanıyorum. Afrodisyas antik kentini bulmam, Ağrı Dağı’nda Nuh’un Gemisi’nin izini bulmam, Nemrut Dağı’nı bulmam. Bunlar benim en mühim röportajlarım.”

1958 yılında Aydın’ın Geyre bölgesinde tesadüfen keşfettiği Afrodisyas antik kenti, UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girdi. 1960 yılında Nemrut Dağı'nı dünyaya tanıttı. Bununla beraber, Güler 1950-60’larda çektiği İstanbul fotoğrafları ile kentin hafızasını canlı tuttu.

Afrodisias.
Afrodisias.

Ara Güler, 17 Ekim 2018'de sağlık sorunları sebebiyle aramızdan ayrıldı. Büyük usta, Galatasaray Meydanı'nda düzenlenen anma töreninin ve Beyoğlu Üç Horan Ermeni Kilisesi'nde düzenlenen dini törenin ardından Şişli Ermeni Mezarlığı'nda toprağa verildi.


Salvador Dali.
Salvador Dali.

Marlon Brando.
Marlon Brando.
Yaşamı çekerim. Ben insanın derdiyle uğraşan adamım. İnsanın hayatını ve dertlerini çekerim."


Pablo Picasso.
Pablo Picasso.

John Berger.
John Berger.

Sophia Loren.
Sophia Loren.
Sanat olmasına lüzum yoktur fotoğrafın. Fotoğraf tarih olayıdır. Tarihi zapt ediyorsun, bir makine ile tarihi durduruyorsun."

İstanbul.
İstanbul.


Ara Güler gözünden bir kare.
Ara Güler gözünden bir kare.

Ara Güler gözünden bir kare.
Ara Güler gözünden bir kare.
Bana İstanbul fotoğrafçısı diyorlar. Ama ben dünya vatandaşıyım. Dünyanın foto muhabiriyim."