Futbol ruhunu hem iç hem dış mekanda yaşatan tasarım: Tuilière Stadyumu

Lozan şehrine uzun süredir yapılması planlanan futbol stadyumu için, 2014 yılında uluslararası mimari bir yarışma düzenleniyor. Yarışmayı, İsviçre merkezli, MLZD ve Sollberger Bögli Architects ofisleri kazanıyor.

2017 yazında başlayan inşaat, 2020 yılında tamamlanıyor. Stadyum, bir eğitim merkezine paralel olarak daha geniş çaplı spor projesinin bir parçasını oluşturuyor. Dokuz futbol sahası ve bir atletizm tesisini içerecek olan yeni spor altyapı tesisi için, ilk olarak stadyum inşa ediliyor. Arka arkaya dizilmiş ikili futbol sahaları, hafif bir eğime sahip olan topografyaya oturtuluyor.

Yeni futbol stadyumu; Lozan şehrinin kuzeyinde, kentin yoğunluğundan uzak, kırsal bir alanda inşa ediliyor. Stadyuma ulaşım imkanı, çevresinde bulunan bağlantı yollarıyla kolaylaşıyor.

Kırsal alana inşa edilen stadyumun çevresinde, kendi ölçeğinde bir yapı bulunmuyor. Böylece tüm dikkatleri üzerine çekerek, Lozan şehrinin simgesi olmaya aday bir proje tasarlanıyor.

Gemi formunu andıran binanın keskin köşeleri, yapının etrafındaki doğal çevreye aykırı bir üslup sergiliyor. Binaya giriş, stadyumun dört köşesinde oluşturulan eğimli yüzeylerden sağlanıyor. Böylece maç günü, stadın çevresinde oluşabilecek yoğunluk hafifletiliyor.

Eğimli köşeler, ziyaretçilerin zemin katta serbest ve ferah bir şekilde dolaşmasını sağlıyor. Köşelerde bulunan giriş alanları; şehir ile futbol stadyumu arasında etkileşimi artıran, üstü kapalı bir kamusal mekan oluşturuyor. Böylece stadyum içerisindeki atmosfer, dışarıdan da deneyimlenip hissedilebiliyor. Taraftarlar, maç ruhuna girişteki toplanma alanında oluşan kalabalıkla birlikte girmeye başlıyor. Bu alanın tribün ortamının saha dışındaki bir yansıması olduğu da söylenebilir.

Mimarlar, tasarım süreci boyunca geliştirdikleri yapının, eğimli köşelerinin; kentsel planlama, organizasyon ve statik konularında birden fazla yarar sağladığını görüyor. Tasarım aşamasında yapılan çok sayıda model denemesiyle keskin köşeler, yapının işlevselliğini artırıyor. Böylece stadyum sıradan bir kutu olmaktan çıkarak, farklı duyguları yansıtan bir yapıya dönüşüyor.

Yapısal çelik ve betonarme iskelete sahip tribünlerin alt kısımları, üç cephede açık bırakılıyor. Dördüncü ve ana tribünün dış cephesi ise filigranlı camla kaplanıyor. Bu ana tribün; vestiyerleri, basın ve VIP alanlarını ve Lozan şehrinin manzarasına bakan kısımları içeriyor. Tribünün çatısına asılan hareketli bir sahne perdesini anımsatan cam cephe; aynı zamanda stadyumun girişini işaret ediyor.

Stadyum içindeki geniş dolaşım alanları; sürekli olarak çevre duvarı, tribün, sarkan çatı veya eğimli köşelerle çevriliyor. Dolaşım alanları; açık hava amfilerini oluşturan merdivenlerle ve tribünlerle kesişiyor.

Yiyecek ve içecek stantlarının bulunduğu galerinin kalabalığını, açık kamusal alanlar hafifletiyor. Böylece; stadyumun içinde ve dışındaki kamusal alanlarda, sürekli bir akış sağlanıyor.

Futbolun sadece stadyum içinde değil, dışarıdaki kamusal alanda da yaşanması isteniyor. Tribün ile çatı arasındaki camlı geçit, yapının şeffaflığını artırıyor ve bu fikri destekliyor. Böylece iç mekan ve dış mekan arasında etkileşim maç boyunca devam ediyor.

MLZD ve Sollberger Bögli Architects, taraftarları maçı izlemekten alıkoymayan bir yapı tasarlamayı hedefliyor. Tribünler, yönetmelikler dahilinde, taraftarları sahaya mümkün olduğunca yakın yerleştirmek için izin verilen en dik eğimle inşa ediliyor. Böylece stadyum içerisinde, taraftarlar için en iyi atmosfer oluşturuluyor.

Stadyumun çatısı, akustik anlamda büyük önem taşıyor. Bu sebeple oluşturulan, çatının geometrisiyle; stadyum içindeki ses, sahaya olabildiğince geri yansıtılabiliyor. Böylece çevredeki konutları rahatsız edecek olası gürültü azaltılıyor.

Bu projede, mimari tasarımın görsel yönünden çok işlevine önem veriliyor. Sadeliğin ön planda olduğu tasarım sayesinde, stadyum içinde, futbolcuların dikkatini dağıtan unsurlar bulunmuyor. Temel tasarım ilkeleriyle, taraftarların ve futbolcuların tüm gücü oyuna yöneliyor.

Stadyumun yapımında, sürdürülebilirlik ön planda tutuluyor.Yapıda çok sayıda güneş paneli, bir güneş enerjisi santrali, LED aydınlatma, yeşil çatı ve kanalizasyon arıtma tesisi bulunuyor.

Stadyum inşa edilen boş alan, yeni oluşturulan biyotop alanıyla telafi ediliyor. 400 ağaç ve 11000 çalıyla oluşturulan yeşil alan, sürüngenlerden böceklere kadar birçok canlıya barınak sağlıyor. Ayrıca stadyumun dış duvarlarında nesli tükenmekte olan kuş türleri için 50 adet yuva bulunuyor.

Mimarlık stüdyoları, tasarımın genel olarak pratik olduğuna ve stadyumda gerçekleşen sporun zevkini desteklediğine inanıyor. Mimarlar, yapının 'arena' yerine daha çok 'stadyum’ olduğunun altını çiziyor. Tasarımcılar, stadyumun detaylarını göz alıcı kılmak yerine; mimari tasarımın, iç organizasyonun ve kullanılan malzemelerin yapı için fayda sağlamasını istiyorlar.

Lausanne-Sport Futbol Kulübü, stattaki ilk resmi maçı 29 Kasım 2020’de gerçekleştiriyor. Covid-19 salgınından dolayı, insanların sağlık durumunu tehlikeye sokmamak için, açılış taraftarsız yapılıyor. Stadyumdaki tüm koltukların dolacağı zaman, taraftarlarla birlikte resmi açılışın yapılması planlanıyor.