Keşif, hareket ve etkileşimi destekleyen park: Parc de la Vilette

Paris, Parc de la Vilette.
Paris, Parc de la Vilette.

Bernard Tschumi tarafından Paris şehrinin yeniden kalkınması için tasarlanan parkta; insanların, özgürlük duygusunu tam anlamıyla hissetmesi amaçlanıyor. Tasarım odağına insan alınarak kurgulanan park; içerisinde her yaş kesimine uygun aktiviteler bulunduruyor.

Yapıların köprüyle olan ilişkisi.

Parc de la Vilette 1984 ile 1987 yılları arasında Bernard Tschumi tarafından tasarlanıyor. 1982’de başlatılan bir yarışma sonucu ortaya çıkan park Fransa’nın başkenti Paris’te yer alıyor. İnşaattan önce terkedilmiş bir mezbaha ve et halinin bulunduğu bu alan, şehrin yeniden kalkınması kapsamında parka dönüştürülüyor.

Açılan yarışmaya, Rem Koolhaas (OMA), Zaha Hadid, Jean Nouvel gibi dünyaca ünlü mimarlarda katılıyor. Bernard Tschumi’nin projesi 470 katılımcı arasından seçilen proje oluyor.

Seine Nehri kıyısından bir görünüm.
Seine Nehri kıyısından bir görünüm.

Parc de la Vilette etkinlikleri.
Parc de la Vilette etkinlikleri.

Tschumi’nin yaklaşımının diğer katılımcılardan farklı olması onu yarışmada öne çıkarıyor. Parc de la Vilette’de peyzaj ve doğanın alışılagelmiş bir yaklaşım üzere kurgulanmadığını görüyoruz. Aksine parkın içi ziyaretçiler tarafından devamlı olarak farklı şekillerde keyfedilebilen bir alan. Tschumi’ye göre park, ziyaretçilere verdiği referans noktalarıyla birbiri içinde gizlenmiş birden fazla organizasyonu barındıran ve ziyaretçilere özgürlük duygusunu tattıracak bir etkileşim ve etkinlik durağıydı.

Parc de la Vilette plan görünümü.
Parc de la Vilette plan görünümü.

Paris'i geliştirme adı altında 55 hektarlık alan tasarıma açıldı. Yarışmada aranan özellik 21. yüzyıla ait, bu dönemin parkı olabilecek kentsel ölçekte bir alan oluşturmaktı. Parc de la Vilette, geçmişten izler taşıyan bir park değil, çağdaş kavramlara yönelen bir tasarımdı. Bu anlayış diğer 470 katılımcıyı Bernard Tschumi’nin ardında bıraktı.

Aksonometrik çizimlerin olduğu bir görsel.
Aksonometrik çizimlerin olduğu bir görsel.

Tschumi’nin tasarımı keşif, hareket ve insanlar arası etkileşimi destekleyen geniş bir meydan olarak nitelendirildi. Ziyaretçilere verilecek referans noktalarıyla kurgulanan, içinde birçok farklı aktivite barındıran Parc de la Vilette’de, insanların özgürlük duygusunu tam anlamıyla hissetmesi amaçlanıyor. Bernard Tschumi'nin ziyaretçilere rastlantısal bir şekilde deneyimletmeyi hedeflediği 10 adet temalı bahçe bulunuyor.

Noktalar, çizgiler ve yüzeyler.
Noktalar, çizgiler ve yüzeyler.

Foli strüktürlerinden biri.
Foli strüktürlerinden biri.

Noktalar, çizgiler ve yüzeyler olarak, projeyi 3 ana prensip etrafında şekillendiren Tschumi, 135 dönümlük alanı 35 noktadan oluşan büyük bir gridle düzenliyor. Bu noktalara ‘follies (foli)’ ismini veriyor. Parka hem düzen hem de boyutsal bir anlam katan bu binalar birbirinden farklı olsalar da, ziyaretçilere farklı bir yerde olma hissiyle birlikte park boyunca sabit bir mekan algısını da sunuyor.

Foli strüktürlerinden biri.
Foli strüktürlerinden biri.

Tschumi’nin kullandığı çizgiler ise parktaki hareket yollarını gösteriyor. Çizgiler, noktalar gibi mekânsal bir algı oluşturmak için değil, ziyaretçileri keşfedilmesi gereken yerlere götürmek ve bu büyük alan içerisinde birbirleri ile karşılaştırmak için düşünülmüş.

Follies.
Follies.

Bir diğer prensip olan yüzeyler ise 135 dönümlük arazinin 85 dönümünü kapsayan yeşil alanları ifade ediyor. Yeşil alan, gelen ziyaretçilere dinlenebilecekleri, toplanabilecekleri ve birbirleri ile etkileşebilecekleri alanlar sunuyor. Bu geniş ve yeşil alanların programlarının mimar tarafından belirtilmemesi bu projeyi geleneksel parklardan ayıran bir diğer özellik oluyor.

Philharmonie de Paris senfoni salonuna giden yaya köprüsü.
Philharmonie de Paris senfoni salonuna giden yaya köprüsü.

Parc de la Vilette’nin 'insan ölçeğini hesaba katmıyor gibi görünen büyük bir alana sahip olması, arazinin eski durumu düşünülürse çevreyi, tarihi ve bağlamı dikkate almıyor gibi görünmesi' şeklindeki önyargılar, Tschumi’nin tasarım anlayışının gerisinde kalan düşünceler. Bernard Tschumi’ye göre park, kentsel ölçekte bir insanın kendini nasıl hissedeceğini gösteren analitik ve kavramsal bir yaklaşımı içinde barındırıyor. Buna ek olarak insanın kentsel yaşamı içinde diğer insanlara ve doğaya karşı kaybettiği duyarlılığı hatırlatan ve bunun tersini yaşatmayı amaçlayan bir proje.

Konsept çalışması.
Konsept çalışması.

Parc de la Villette Tschumi’nin kent hayatına yaptığı eleştirisinin dışavurumu. Bu nedenle kentsel ölçekte oluşturulmuş bu park, diğer projeler için oldukça önemli bir referans ve örnek niteliğinde.