Postmodern mimarinin temellerini atan ikili: Denise Scott Brown ve Robert Venturi

Mimarlık dünyasında önemli projelere imza atan Scott Brown ve Venturi çiftinin, postmodernist mimarı Robert Venturi 1925 yılında Philadelphia’da doğdu. 1947’de lisans, 1950 yılında ise güzel sanatlar yüksek lisans derecesini tamamlayarak Princeton Üniversitesi’nden mezun oldu. 1951 yılında kısa süreliğine Eero Saarinen ve Louis Kahn için çalıştı. 1954 yılında Roma'daki Amerikan Akademisi'nde Roma Ödülü Bursu'na layık görüldü. Burada iki yıl boyunca eğitim gördü ve Avrupa'yı gezdi. ‘Less is bore’ mottosuyla tanınan Robert Venturi, 1959-1967 yılları arasında öğretim görevlisi olarak Pennsylvania Üniversitesi’nde çalıştı. Burada Louis Kahn’ın öğretim asistanlığını yaptı. Akademik kariyerine öğretim görevlisi ve doçent olarak devam etti. 1964 yılında iş ortağı John Rauch ile birlikte Venturi & Rauch adıyla kendi ofisini kurdu.

Mimarlık tarihinin önemli isimlerinden biri olan, aynı zamanda Venturi’nin eşi ve iş ortağı Denise Scott Brown, 1931 yılında Afrika’da doğdu. Amerikalı mimar, planlamacı, yazar ve eğitimci olan Denise, hem mimarlık ve planlama hem de teorik yazılarıyla 21. yüzyılın en etkili mimarları arasında kabul edildi. 1948-1952 yılları arasıda Güney Afrika'da Witwatersrand Üniversitesi'nde okudu. Daha sonra Architectural Association School of Architecture'a girdi ve 1955 yılında mimarlıktan mezun oldu.

Denise ve Robert 1960 yılında Pennsylvania Üniversitesi'nde ders verirken tanıştılar. Çift, 1967 yılında evlendi. 1969 yılında Scott Brown, Venturi'nin ofisi Venturi and Raunch firmasına planlamadan sorumlu ortak olarak katıldı. Ofis, 1980 yılında Denise’in adını da içerecek şekilde isim değiştirdi. Daha sonra 1989 yılında John Rauch'un istifasıyla Venturi, Scott Brown and Associates adını aldı.

Robert Venturi ve Scott Brown yazılarında, o dönemde mimariye hakim olan modernizmi eleştirdiler. Venturi, 1966 tarihinde yazmış olduğu ‘Mimarlıkta Karmaşıklık ve Çelişki’ isimli kitabında, tarihe daha fazla değinen, daha eklektik bir mimariyi öne sürdü. Bu kitapta Mies van der Rohe’nin ‘less is more’ mottosuna karşı çıkarak ‘less is bore’ mottosunu kullandı. Modernist akımın savunduğu sade ve keskin formların yerine süslemenin de mimaride yer alabileceğini dile getirdi. Mimarlık camiası tarafından "nazik manifesto" şeklinde adlandırılan bu kitap, postmodernizm için bir temel niteliğindeydi. 1969yılından 2012 yılına kadar birlikte çalışan çift, mimari ve kentsel tasarımın geleceğe olduğu kadar geçmişe de referans vermesi gerektiğini savundu.

Mimar ve teorisyen Steven Izenour ile birlikte yazdıkları Las Vegas'ın kentsel çevresini inceledikleri Las Vegas'tan Öğrenmek isimli kitap 1972 yılında yayınlandı. Mimarlıkta Karmaşıklık ve Çelişki isimli kitapta Venturi’nin dile getirdiklerine bu kitapta tekrar değindiler. Kitap, çiftin en başarılı girişimlerinden biri olarak kabul edildi.

Scott Brown, Venturi ve Rauch ortaklığı 1970 ve 1980’ler boyunca devam etti ve bu ortaklık boyunca daha tarihsel bir yaklaşımı mimarlığa kazandırmaya çalıştılar. Geçmişteki bina ve şehir tasarımlarına etkileyici dokunuşlarla göndermeler yaptılar. Brown ve Venturi çiftinin en önemli projelerinden birkaçı Michigan Üniversitesi Kampüs Planı, Pennsylvania Üniversitesi Master Planı, Philadelphia'daki South Street, Florida'daki Miami Beach ve Memphis, Tennessee projeleri olarak tarihe geçti. Tüm bu projelere ek olarak 1985 yılında yaptıkları Seattle Sanat Müzesi ve 1986 yılındaki Londra'daki Ulusal Galeri için tasarlanan Sainsbury's Wing de dahil olmak üzere önemli müze projelerinde yer aldılar.

Scott Brown, Venturi ile evlendikten sonra soyadını değiştirmedi. Ofisin isminde de ikisinin soyadına ve çalışma arkadaşlarına yer verildi. Ancak bu tutum mimarlık camiasında olumlu karşılanmadı. Scott Brown, 1989 yılında kaleme aldığı Mimarlıkta Cinsiyetçilik ve Yıldız Sistemi isimli makalesinde eşiyle birlikte başladıkları yolculukta eşinin tek başına bir ‘mimarlık gurusu’na dönüştürülmesinden duyduğu rahatsızlığı dile getirdi. Kitapta, 20. yüzyıl mimarlık endüstrisindeki cinsiyetçiliğe vurgu yaptı.

Venturi, 1991 yılında Pritzker Mimarlık Ödülü’nü kazandı. Ancak birçok kişi, Scott Brown’ın ödülün dışında bırakılmasının adaletsizlik olduğunu dile getirdi. 2013 yılında Harvard Üniversitesi’ne ait Women in Design isimli grup Scott Brown’ın da ödüle dahil edilmesi için imza kampanyası başlattı. Ancak tüm itirazlara rağmen ödülde bir değişiklik yapılmadı.

Venturi ve Scott, 2012 yılında emekli oldular. Şirket, 2012 yılından sonra VSBA adı altında Daniel McCoubrey tarafından yürütüldü. Venturi, 2018 yılında 93 yaşındayken Alzheimer hastalığının komplikasyonları nedeniyle hayatını kaybetti. Günümüzde 91 yaşında olan Scott Brown, dünya çapındaki birçok kadın mimar ve kendisi için her zaman mücadeleye devam etti. Bu eşitsizliğe bir çözüm bulmak adına konferanslar düzenledi ve makaleler yazdı. Scott, günümüzde VSBA ile ekip odaklı ve işbirliğine dayalı bir şekilde çalışmalarını halen sürdürüyor. Scott ve Venturi çiftinin, hem ilişkileriyle hem de projeleriyle mimarlık tarihine büyük katkıları bulunuyor. Scott Brown’ın günümüzde devam eden eşitlik mücadelesi ise kadın ve erkek mimarlara, karşılıklı saygı ve işbirliği içinde çalışmaları için ilham vermeye devam ediyor.