Yenilenen yazlık konut: Özbinar Evi

Özbinar Evi.
Özbinar Evi.

Özbinar Evi, 1970’lerde EPA Mimarlık tarafından Datça’da tasarlanan Aktur Tatil Sitesi’nde yer alıyor. Sosyal ve kamusal unsurlarla kırsal bir yerleşke olarak tasarlanan site, zamanla değişime uğruyor. Sitede Datça Aktur Evi olarak da anılan Özbinar Evi, ACARARCH tarafından yenileniyor.

Özbinar Evi’nin girişi.
Özbinar Evi’nin girişi.

Özbinar Evi, inşaatı 1976 yılında tamamlanmış olan Datça’daki Aktur Tatil Sitesi’nde yer alıyor. Açık alanları, parkları, bisiklet yolları, alışveriş noktaları, pazar yeri ve sosyal tesisleriyle geleneksel bir kır yerleşkesi yaklaşımıyla tasarlanan Aktur Tatil Sitesi, kırk yılı aşkın süredir mekânsal değerini koruyor.

Özbinar Evi’nin yenilenmeden önceki görüntüsü.
Özbinar Evi’nin yenilenmeden önceki görüntüsü.

Sitenin, yerleşim planı ölçeğinde mimari değerini korumasına rağmen zaman içinde yıpranmasıyla revizyona ihtiyaç duyuluyor.

Aktur Evleri ilk yapım tarihinden günümüze kadar özgünlüğünü koruyor.
Aktur Evleri ilk yapım tarihinden günümüze kadar özgünlüğünü koruyor.

G Mahallesi’nde bulunan yapılardan birine sahip olan Özbinar ailesi, evlerinin güçlendirilerek yenilenmesi amacıyla tadilat sürecini başlatıyor.

Yapının yeniden tasarlanması sürecinde, müdahalelerin orijinal versiyonunun takip edilerek yapılması öncelik oluşturuyor.
Yapının yeniden tasarlanması sürecinde, müdahalelerin orijinal versiyonunun takip edilerek yapılması öncelik oluşturuyor.

Başlangıçta sıcak iklim koşullarına göre tasarlanan site, sağladığı huzurlu mahalle yaşantısıyla yıl boyu sürekli kullanımı teşvik ediyor. Özbinar Evi’nde, yapının dört mevsim kullanılmasına yönelik olarak, çevre ve iklim şartlarına adaptasyonu değerlendiriliyor.

Mevcut ev, ‘Yasemin’ adıyla bilinen orta büyüklükteki evlerden biri olarak tanımlanıyor.
Mevcut ev, ‘Yasemin’ adıyla bilinen orta büyüklükteki evlerden biri olarak tanımlanıyor.

Salon, mutfak, avlu ve iki yatak odasından oluşan orta büyüklükteki evin mekânsal işleyişi kullanışlı bulunduğundan, yeni bir mekânsal organizasyon tasarlamaktan ve mekânsal akışı bozacak eklentiler yapılmasından özenle kaçınılıyor.

Salon alanının iç avlu ile beraber kullanılması hedefleniyor.
Salon alanının iç avlu ile beraber kullanılması hedefleniyor.

Yaz aylarında kullanılmak üzere boyutlandırılan mevcut odaların, kış aylarında artacak ışık ve yalıtım ihtiyacı ana sorunlardan birisi olarak belirleniyor. Özellikle salonun metrajını artırmadan nasıl daha yaşanılır hale getirilebileceği üzerinde durulup iç avluyla birlikte daha elverişli işleyebilmesinin yolları aranıyor.

Cam bölücüler sayesinde salon ile iç avlu arasında devamlılık sağlanıyor.
Cam bölücüler sayesinde salon ile iç avlu arasında devamlılık sağlanıyor.

Bunu sağlamak için iç avluyla salon arasındaki duvar kaldırılıyor ve sürgü camlı bir bölücü duvar yerleştiriliyor. Böylece salon ile iç avlu arasında mekânsal süreklilik oluşturularak bütüncül bir mekân algısı oluşturuluyor.

Avlu.
Avlu.

Zemin kattaki açık mutfak ve yaşam alanı, aynı kattaki yatak odasından bir avlu aracılığıyla ayrılıyor. Bu avlunun yan tarafından, üst kattaki yatak odasına merdiven ile ulaşılıyor. Böylece avlu hem tüm mekanların organizasyonunu hem de mekanların doğal ışık ve doğal havalandırma ihtiyaçlarını karşılıyor.

İç avlunun doğal havalandırma etkisini korumak için zemin kattaki cam duvarlar tamamen açılır olarak düzenleniyor.
İç avlunun doğal havalandırma etkisini korumak için zemin kattaki cam duvarlar tamamen açılır olarak düzenleniyor.

Salonun, evin girişinde bulunan teras ve devamındaki bahçeyle olan ilişkisi de değerlendiriliyor ve salonun ön cephesi de cam duvar olarak tasarlanıyor. Büyük ebatlarda açılabilen sürgü camve tamamı açılabilen güneş kırıcı lameller kullanılıyor. Böylece salon, iç avlu ile ön bahçe arasında bir ara mekân haline geliyor.

 İç mekân ve dış mekân sınırlarını eriterek kısıtlı alanda daha fazla mekânsal deneyim sunmayı hedefleyen projede, mekanları bir bütün olarak tanımlamak için net, çizgisel bir saçak tasarlanıyor.
İç mekân ve dış mekân sınırlarını eriterek kısıtlı alanda daha fazla mekânsal deneyim sunmayı hedefleyen projede, mekanları bir bütün olarak tanımlamak için net, çizgisel bir saçak tasarlanıyor.

Zemin kattaki mekanlar ve üst kattaki iki yatak odası arasındaki dolaşımın dış mekâna çıkmadan sağlanabilmesi amacıyla merdiven, cam duvarlarla iç mekâna dâhil ediliyor.

Zemin katta mutfak ile tasarlanan yaşam alanı, aynı kattaki yatak odasından bir avlu ile ayrılıyor. Bu avlunun kenarından merdivenle üst kattaki yatak odasına ulaşılıyor.
Zemin katta mutfak ile tasarlanan yaşam alanı, aynı kattaki yatak odasından bir avlu ile ayrılıyor. Bu avlunun kenarından merdivenle üst kattaki yatak odasına ulaşılıyor.

Merdiven ve üst kattaki yatak odalarını birbirine bağlayan köprünün tasarımında, evin diğer bölümlerinde bulunmayan sarı bir renk ve akrilik malzeme kullanılarak dikkat çekici bir etki sağlanıyor. Böylece yataydaki bütünlük düşeyde de devam ettiriliyor.

Plan seviyesinde mekânsal bütünlüğü korumak için tasarlanan merdiven, aynı zamanda mekânda varlığını hissettirmek için zıt bir görünümde sunuyor.
Plan seviyesinde mekânsal bütünlüğü korumak için tasarlanan merdiven, aynı zamanda mekânda varlığını hissettirmek için zıt bir görünümde sunuyor.

 Binadaki tüm mekanları dikey olarak birbirine bağlayan merdivenle evin küçük birimleri arasında devamlılık sağlanıyor.
Binadaki tüm mekanları dikey olarak birbirine bağlayan merdivenle evin küçük birimleri arasında devamlılık sağlanıyor.

Bütüncül mekânın diğer parçası olan mutfak; salon ve avluyla birlikte çalışıyor.

Zemin kattaki ve üst kattaki yatak odaları.
Zemin kattaki ve üst kattaki yatak odaları.

Mevcut yapının plan kurgusunda iç avlu, dışarıya tamamen kapalı olarak tasarlanmışken önerilen projedeyse metal lamellerle yarı açık bir duvar kurgulanıyor. Böylece avlu, dıştaki yan bahçeyle görsel olarak ilişkilendiriliyor.

Zemin kat planı.
Zemin kat planı.

Birinci kat planı.
Birinci kat planı.

Kesit ve görünüş.
Kesit ve görünüş.

Proje

Özbinar Evi- Oz House

Mimari tasarım

ACARARCH

Proje ekibi

Emre Acar, Yunus A. Özdemir, Çağrı Helvacıoğlu

İşveren

Özbinar Ailesi

Uygulama projesi

ACARARCH

Toplam alan

200 m²

İnşaat alanı

110 m²

Proje yeri

Datça

Fotoğraflar

İbrahim Özbunar