Yerel kanopiye yenilikçi yorum: Xingu Canopies

Brezilya yerlileri ve tabiatının tarihi hayli yıkım içeriyor. 1500 yılında ilk Avrupalı göçmenlerin bölgeye yerleştiği sıralarda 11 milyon yerli ve 2000 kabile bulunduğu tahmin ediliyor. İstilanın ilk yüzyılında popülasyonun %90’ı koloniciler tarafından getirilen kızamık, çiçek hastalığı, grip gibi rahatsızlıklar başta olmak üzere çeşitli sebeplerden ötürü yok oluyor. Takip eden yüzyıllarda binlercesi esaret altında ölüyor. Bugün hala Brezilya’nın yerli kültürleri, günlük mücadelelerine ve kendi bölgelerini mevcut politik ve ekonomik durumlardan korumaya devam ediyor.

Günümüz köyleri ve sakinleri modernitenin pastoral tasavvuruyla uyuşmuyor. Bundan dolayı proje, yalnızca politik mücadele ve direniş bağlamında değil aynı zamanda yerli halk ile farklı bir ilişki kurmak amacıyla da bu bölgeye yerleştiriliyor. Topluluğun çeşitli ihtiyaçlarının ortaya çıkmasıyla mimari tasarımın gereklilikleri şekilleniyor. Kesişen bölgelerin projeye dahil edilmesi, sınırları da içeriyor. Yerel ve endüstriyel malzemelerin kullanımıyla, zamanda geçit açılarak yapının görünüşü ve çevresiyle kurduğu ilişki farklı bir şekilde yorumlanıyor. Projenin yerel bağlamına cevaben Xingu Yerel Parkı (Xingu Indegenous Park) için inşa edilen ilk kanopi (saçak, gölgelik, sayeban, sayvan), Kisêdjê yerleşimi için tasarlanıyor. Diğer yerleşim yerleri de sürekli değişen kültürde, topluluğun değerleri ve adaptasyonunun ıslahını yansıtan ilk yapıyı, kılavuz olarak kullanabiliyor.

Proje, farklı kültür ve yapım süreçleri arasındaki değişim kanallarını pekiştirmeyi amaçlıyor. Bununla ilişkili olarak asıl niyetin, yerel kültürü taklit etmek değil, farklılıklar arasındaki diyaloğu teşvik etmek olduğu vurgulanıyor. Parktaki her komüne, bağlı veya mesafeli yerleşim olarak tahsis edilebilen proje, kolayca çoğaltılabilir modüler sistemle üretiliyor. Yerel halkın hareketi göz önünde bulundurularak esnek ve çok amaçlı alanlar tasarlanıyor. Kolayca monte edilebilen, genişletilebilen ya da küçültülebilen ve demonte edilerek taşınabilen yapısal sistem, yöreden imal edilen ahşap strüktür ile inşa ediliyor. Kanopi, bu ilişkinin imgesel önemini yansıtıyor.

‘Oca’lar (Brezilya’daki Amazon bölgesinde yerlilerin yapı tipolojisi.), üst üste bindirilmiş ahşap parçaların samanla kaplanmasıyla ortaya çıkıyor. Tek bir mekandan oluşan yapının tek odası yalnızca bir gölge tonlaması ile bölünüyor. Asıl ‘oca’nın yakınlığından farklı olarak yeni öneri; dizilimi, ölçeği ve ilk barınakların tipolojisi aracılığıyla çevresine açılıyor. Bu bağlamda veranda, iç ve dışın karşılaşma aracı olarak işlev görüyor. Oca’da ağırlığı olan gölge, sakinlerini çevreliyor ve koruyor. Bir diğer yönüyle de ağırlığı olan gölge; görmek ve görülmek, içeride kalmak ve dışarıda birisiyle olmak için içeride veya dışarıda olabiliyor. Gölge, insan ile çevre arasındaki ilişkinin diğer bir biçimi olarak değerlendiriliyor. Xingu köyündeki kanopide, gölge verandaya dönüşerek, insanlar ve ağaçlar arasındaki ilişkiye aracılık ediyor.

Topluluğun yer değiştirmesi ve son yerleşim yerlerinin inşası, parkı çevreleyen soya tarlalarında gelişigüzel kullanılan zirai ilaçların neden olduğu zararlı etkilerden kaçan sakinlerin sağlığını korumak için hayati önem taşıyor.

Mimarlar, yerli yapı ustaları ve atadan kalma bilgiler arasındaki tartışma, Xingu Yerel Park’ındaki kanopileri; mülkiyet, mal sahibi gibi kavramların olmadığı bir kültüre bağlamak istiyor. Özel mimari çözümlerle gelişen az bakım gerektiren unsurların bir araya gelmesi, hammadde kullanımı, topluluğun sosyal aktiviteler için toplanabileceği merkezi bir alan oluşturmayı amaçlıyor. Duvarlar ve iç bölmeler, her bir köydeki bölge sakinlerinin ihtiyaç ve kullanımına uygun olarak dönüştürülebiliyor.

Ekonomik kısıtlamaların daha kolay mimari çözümlere neden olmasının yanında inşa sürecinde araziye ulaşımın kısıtlı olması sebebiyle yerel kaynaklar kullanılıyor. yapım süreciyle ilgili açıklayıcı modeller ve çizimler, uygulamayı kolaylaştırmak için köye gönderiliyor. İlk kanopinin başarısıyla birlikte, katkı sağlamak ve yerel kültürü güçlendirmek için Xingu Yerel Parkı civarındaki topluluklara iki yapı daha inşa ediliyor.

Ofis, üretim ve tasarım süreçlerinde öğrendiklerini şu şekilde ifade ediyor: “Xingu Yerli parkındaki bir topluluk, doğanın tutarsızlığıyla yüzleşmemizde bize insani zorluklar sunuyorsa, São Paulo'daki bir kampüs, şehrin gizli katmanlarını görmemizi sağlıyor ve Tocantins'teki bir okul bize kolektife nasıl düzgün bakacağımızı öğretiyor. Bu, pratiğimizin ölçek, biçim, önemlilik veya kullanımla değil, insanlarla ve onların bölgeleriyle birlikte hassas yolculuğunda tanımlandığını gösteriyor.”