Ne oluyor Wikilala

Sadi Özgür ve Harun Tuncer
Sadi Özgür ve Harun Tuncer

Wikilala, matbaanın icadından sonra basılmış Osmanlıca metinler (gazete, dergi, kitap ve belge) içerisinde "arama" yapılmasına olanak sağlayan bir dijital kütüphanedir. 2020 senesinde faaliyete başlayan site, 200 yıllık Osmanlıca matbuu hayatımızı rahatlıkla görebildiğimiz bir platform...

Wikilala tam olarak ne yapıyor tanımlamanızı istesek?

Wikilala, özelde matbu, ama genel anlamda Osmanlıca her türlü dokümanın tek bir çatı altında toplandığı, Latin ve Arap harfli arama motoru sayesinde de bütün dokümanlar içinde tam-metin arama yapılabildiği bir veritabanı.

Eski(mez) metinleri yeni bir teknolojiyle buluşturma fikri nasıl meydana çıktı?

Evet, Osmanlıcayla üretilmiş metinler "eski" olarak vasıflandırılabilir belki; ama eskilik bu metinler ya da dokümanların "bilgi" kaynağı olduğu gerçeğini değiştirmiyor. Hâliyle eldeki bu muazzam bilgi kaynağına hızlı, etkin ve sonuca odaklı bir biçimde ulaşabilmek, yapılacak her türlü çalışma için müthiş bir zenginlik demek.

En hızlı yöntem de internet tabii...

Evet işte bu amaçla teknoloji ve tarihi buluşturmak fikri doğdu. Dünya çapında bir iş ortaya çıktı ve uluslararası camianın da takip ettiği bir noktaya doğru gidiyoruz.

Bir de fikir babalarını tanısak?

Bendeniz Sadi Özgür, esasen Türk Edebiyatı mezunuyum; dolayısıyla eski metinlerle ilişkim bir zaruret derecesinde. Son 10 yıldır Osmanlıca üzerine düşünüyor ve okuyorum. Bu süreç içerisinde edindiğim bilgi ve tecrübeyi gelişen teknik imkânlarla mezcederek ortaya böyle bir şeyin çıkmasına vesile oldum galiba.

Teknik altyapıyı nasıl sağladınız?

Tabii, proje netice itibarıyla tasarımından yazılımına kadar baştan aşağı Hiperlink çatısı altında hayata geçirildi.

Yalnız değildiniz yani...

Temelde proje ortağı olarak ekibi ben yönlendirsem de Hiperlink ve ekibi sayesinde proje gün yüzüne çıkmış oldu. Projeye danışmanlık yapan arkadaşım da Harun Tuncer. Esasen akademide, aynı zamanda Hiperlink'te ürün geliştirme uzmanı olarak çalışıyor. Çalıştığımız projelerin akademi tarafından yakinen bilinmesi ve kullanılabilmesi için sahada birlikte çalışıyoruz.

Akademi ve kültür dünyasında nasıl tepkiler aldınız?

Hemen her grup ve sınıftan hem akademi hem de kültür çevrelerinden çok olumlu dönüş ve destek gördük. Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılan ödül töreninde "yılın yenilikçi girişim ödülü" verildi.

Bunun yanında yurtdışından bir dönüş aldınız mı?

Harvard, Yale, Cornell gibi birden fazla kurumun kütüphane daire başkanlarına anlattık. Bu proje Türkiye'nin projesi; kaynaklar bizim kaynağımız olduğu gibi. Hâliyle mazhar olduğumuz ulusal ve uluslararası takdir, destek ve ilgi bizim değil, ülkemizin başarısı olacak.

Wikilala'nın akademi veya kültür hayatımızdaki hedefini sorsak?

Akademik çalışmalara ve kültürel ilgilere derinlik ve genişlik kazandıracak bir proje bu. Hedefimiz 8-10 milyon sayfa olduğunu düşündüğümüz basılı bütün materyalleri ve erişebildiğimiz her türlü dokümanı tek çatı altında toplamak ve insanlar için burayı bir "Osmanlıca Google" hâline sokmak. Bu mümkün ve biz şevkle çalışıyoruz. Osmanlıca Google güzel bir tâbir oldu...

Peki son olarak Wikilala kullanıcılarını bekleyen yenilikler olacak mı?

Her geçen gün zenginleşen veritabanı içeriği en büyük yenilik! Arama araçları, filtreleri, arama süresinin kısaltılması vb. teknik yönleri de gün geçtikte mükemmele doğru ilerliyor. İçeriğe yine tarihî ses, video, imajlar da dâhil edilecek ve ilgililer kapsamlı bir arama çeşitliliğine kavuşacak.