Etiyopya’da neler oluyor?
Bir generalin darbe girişiminde bulunduğu Etiyopya’da, Genelkurmay Başkanı’nın yanı sıra bir eyaletin valisi ve başsavcısı öldürüldü. Kalkışmada yer alan çok sayıda kişi tutuklandı.
Etiyopya'nın Amhara eyaletinde darbe girişimine kalkışan güvenlik şefi Asaminew Tsige'nin kaçmaya çalışırken öldürüldüğü bildirildi.
Etiyopya Başbakanlık Sözcüsü Billene Seyoum, yaptığı açıklamada, darbe girişiminden Amhara eyaleti emniyet müdürü General Asamnew Tsige'yi sorumlu tuttuklarını söyledi.Başkenti Addis Ababa olan Etiyopya, Afrika'nın ikinci en yüksek nüfusa sahip ülkesi ve en hızlı büyüyen ekonomilerinden biri. Yaklaşık bir yıl önce iktidara gelen Abiy Ahmed, Etiyopya'da eşi benzeri görülmemiş reformlar yapmaya girişmişti.
Etiyopya'nın kuzeyindeki Amhara yönetim bölgesinde yaşanan darbe girişiminde Etiyopya Genelkurmay Başkanının da içinde bulunduğu 4 kişi yaşamını yitirdi.
Başbakanlık tarafından Pazar günü yapılan açıklamada, kalkışma kapsamında Etiyopya Genelkurmay Başkanı Seare Mekonnen ile Amhara Valisi Ambachew Mekonnen ve danışmanının öldürüldüğü kaydedildi.
Amhara polisi kaynaklarından edinilen bilgiye göre, Etiyopya'da cumartesi akşamı eyalet yönetimini ele geçirmeye çalışan Tsige, polis tarafından etkisiz hale getirildi. Polis, Tsige'nin, öldürülmeden önce eyaletin başkenti Bahirdar'ın yaklaşık 10 kilometre uzağında kaçmak üzere olduğu bilgisini paylaştı.
- Etiyopya'da hafta sonu yaşanan darbe girişimi ve Genelkurmay Başkanı Seare Mekonnen'in suikasta uğramasının ardından ülke çapında bir günlük yas ilan edildi.
Eyalet başkenti Bahir Dar'da düzenlenen saldırıda ise eyalet başsavcısı yaralandı. Genelkurmay Başkanı Seare Mekonnen'in evinde koruması tarafından öldürüldüğü kaydedildi. Söz konusu koruma gözaltına alındı.
Dışişleri Bakanlığından Etiyopya'daki darbe girişimine kınama
Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, "Etiyopya'nın Amhara Bölgesi Hükümetine karşı yapılan ve Amhara Hükümet Başkanı ile üst düzey yetkililerin hayatlarını kaybetmesine yol açan darbe girişimini şiddetle kınıyoruz." ifadeleri kullanıldı.
- Etiyopya Genelkurmay Başkanının darbe girişimiyle bağlantılı olarak Addis Ababa'da uğradığı saldırı sonucu hayatını kaybetmesinin derin üzüntüyle öğrenildiğinin aktarıldığı açıklamada, dost Etiyopya halkı ve hükümetine taziye mesajı iletildi.
Açıklamada, "Türkiye'nin seçimle işbaşına gelen hükümetlerin yasa dışı yollarla değiştirilmesine yönelik tüm teşebbüslerin karşısında olduğunu yineliyor, söz konusu darbe girişimi karşısında Etiyopya'ya güçlü desteğimizi ifade ediyoruz." denildi.
Darbe girişiminin arkasında kim var?
Darbe girişiminin arkasında henüz kesin olarak kimin olduğu bilinmiyor ancak Amhara'daki hükümet partisi kalkışmadan Abiy başbakan olunca hapisten çıkarılan eski emniyet müdürünü sorumlu tuttu.
ABD Başkonsolosluğu, Amhara'nın en büyük şehri Bahir Dar'ın yanı sıra Etiyopya'nın başkenti Adis Ababa'da da silah sesleri duyulduğunu aktardı.
Bölgedeki üniversitede ders veren bir kişi, Reuters'a yaptığı açıklamada Bahir Dar'daki çatışmaların 4 saat boyunca sürdüğünü aktardı.
Abiy Ahmed birtakım reformlar gerçekleştirmişti
Yaklaşık bir yıl önce iktidara gelen Abiy Ahmed, Etiyopya'da eşi benzeri görülmemiş reformlar yapmaya girişmişti. Sözkonusu reformlar kapsamında siyasi tutuklular serbest bırakılmış, siyasi partiler üzerindeki yasaklar kaldırılmış ve birçok bürokrat insan haklarını ihlal etmekten yargı önüne çıkarılmıştı.
Ordu ve istihbarat teşkilatında yeniden yapılanma hamlelerinde de bulunan Ahmed'in icraatlerinden memnuniyetsizlik duyan bürokratlar olduğu yorumları yapılıyor.
Amhara bölgesideki sorun ne?
Etiyopya'daki Amhara bölgesi, farklı etnik gruplar arası şiddetle boğuşan bir bölge. Darbeden sorumlu tutulan Asamnew, yaklaşık bir hafta önce Etiyopya'nın ikinci en büyük etnik grubu olan Amhara toplumuna, diğer gruplarla savaşmaya hazır olunması amacıyla silahlanma çağrısı yapmıştı.
Türkiye - Etiyopya ilişkileri
Etiyopya ile ilk diplomatik temaslarımız 1896 yılında Sultan II. Abdülhamid ve İmparator II. Menelik dönemlerinde heyet teatisi ile başladı.
Osmanlı Devleti’nin 1912 yılında Harar’da açtığı Konsolosluğun ardından, Sahra-Altı Afrika’daki ilk yerleşik Büyükelçiliğimiz 1926 yılında Addis Ababa’da tesis edilmiştir. Etiyopya tarafı ülkemizde 1933 yılında açtığı Büyükelçiliğini 1984 yılında Komünist Derg rejimi sırasında kapatmış, 21 Nisan 2006 tarihinde yeniden açıldı.
Türkiye-Etiyopya ilişkileri hâlihazırda daha da geliştirilmeye açık bir şekilde olumlu yönde seyretmektedir.
Hükümetin 2005'i Afrika yılı ilan etmesinin ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın bu ülkeyi Başbakan iken iki kez ziyaret etmesi, Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı’nın (TİKA) Afrika’daki ilk ofisini 2005 yılında Addis Ababa’da açması, çeşitli düzeylerde gerçekleştirilen karşılıklı ziyaretler iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendiren unsurlar oldu.
Öte yandan Türk Hava Yolları'nın (THY) 2006 Nisan ayında Addis Ababa’ya doğrudan seferlerini başlatması ve ülkemizden Etiyopya’ya yönelik yardım programlarının artarak sürmesi, sözkonusu ilişkilerin gelişmesinde önemli adımlar oldu.
Ülkemiz Etiyopya Hükümeti tarafından Çin ve Hindistan ile birlikte Etiyopya’nın üç stratejik ortağından biri olarak kabul edilmektedir.
İki ülke arasında ekonomik göstergeler nasıl?
İki ülke arasında gelişen ilişkilerin bir diğer önemli göstergesi de, son yıllarda ticaret hacminde görülen hızlı büyümedir.2000 yılında yaklaşık 27 milyon ABD Doları olan iki ülke arasındaki ticaret hacmi, 2016 yılında 439,73 milyon ABD Doları’na yükseldi.
2017’nin ilk 11 ayında Etiyopya ile ikili ticaret hacmi 347,8 milyon ABD Dolarına çıktı. Etiyopya’dan ithalatımız 2016 yılında 35.31 milyon ABD Doları olup, Etiyopya’dan ithal ettiğimiz başlıca ürünler ise, bitkisel (susam, yağlı tohumlar) ve hayvansal ürünler, deri ve deriden ürünler, tekstil ve hazır giyim, kâğıt ve plastik ürünlerdir.
Öte yandan bugüne kadar, 460 Etiyopyalı öğrenci Hükümet burslarından faydalanmıştır.
