2020 böyle geçti!
Arkasından kötü konuşanı çok olsa da, iyisiyle kötüsüyle geride bıraktığımız 2020 hemen hepimizin şahsî tarihine çok ilginç bir yıl olarak geçti bile. Ne kadar ilginç ve hangi büyük olaylara gebe olduğu ise ancak önümüzdeki yıllarda görebileceğiz. Ama geriye dönüp baktığımızda, bu yıl yaşadığımız pek çok şey daha şimdiden ‘bunu da mı bu yıl yaşamıştık’ dedirtecek kadar ‘tarihî’ olmayı başardı bile.
Ocak
1 Ocak: Yılın ilk gününe uyandığımızda, dünya Avustralya’daki büyük yangınları konuşuyordu. 2019 Haziranında başlayan yangınlar tam 240 gün sürdü ve 28 insanla 1.2 milyar hayvanın hayatına mâl oldu. Aynı günlerde, Hong Kong’ta da ABD ve Çin yanlıları sokak savaşına devam ediyordu.
3 Ocak: O gün ajansların geçtiği bir haber, yeni yılın büyük siyasi gelişmelere gebe olduğunun da işaretçisiydi. İran Devrim Muhafızları lideri Kasım Süleymani, Bağdat’ta ABD’nin düzenlediği bir İHA saldırısında öldürüldü. Suriye, Irak, Yemen ve daha pek çok mazlum coğrafyada insan kasabı olarak bilinen, özellikle Suriye’de binlerce insanı katleden ve yüz binlercesinin de katline yardım eden Süleymani’nin ölmesi, mazlum coğrafyalarda büyük bir sevince neden oldu.
7-8 Ocak: Süleymani’nin cenaze törenini büyük bir gövde gösterisine dönüştürmek isteyen İran, bu kez kendi vatandaşlarını katletti. Cenazede çıkan izdihamda 56 kişi öldü. Süleymani’nin öldürülmesine cevap vermek isteyen Tahran yönetimi, ertesi gün de Ukrayna havayollarına ait bir yolcu uçağını vurarak 176 sivili daha katletti.
Aynı gün, Hafter’e bağlı teröristlere karşı Libya hükümetine destek vermek için Türkiye Libya’ya asker gönderdi.
10 Ocak: Dünya İran’daki gerginlik ve beceriksizliklerle oyalanırken, Çin’den yavaş yavaş dünyaya yayıldığı söylenen yeni tip bir korona virüs de yavaş yavaş gündemi değiştirmeye başlamıştı. Türkiye de, neyin ne olduğunu anlamak için 10 Ocak’ta Sağlık Bakanlığı başkanlığında bir Bilim Kurulu kurulmasına karar verdi.
24 Ocak: Gece saat 20:55’te merkez üssü Elazığ’ın Sivrice ilçesi olan 6.8 şiddetinde bir deprem yaşandı. 22 saniye süren ve tüm bölgede hissedilen depremde 41 vatandaşımız vefat etti. Tüm Türkiye depremzedeler için seferber oldu. Ama Elazığ’daki deprem acısı, bu yılki son sarsıntımız olmayacaktı.
30 Ocak: Dünya Sağlık Örgütü, Çin virüsüyle ilgili her gün birbirinden çelişkili açıklamalar yaparak dünyanın kafasını karıştırmaya devam ediyordu. 30 Ocak’ta ise resmen ‘acil durum’ ilan etmeye karar verdi.
Şubat
4-5 Şubat: Türkiye Elazığ depreminin yaralarını sarmaya çalışırken, Van’dan korkunç bir haber geldi. Bahçesaray karayoluna çığ düşmesi sonucu 7 kişi hayatını kaybetti. Bölgeye kısa sürede çok sayıda yardım ekibi gönderildi. Fakat yardım çalışmaları sırasında ikinci bir çığ felaketi daha yaşandı. İkinci çığ 35 cana daha mâl oldu.
5 Şubat: Pegasus Havayollarına ait uçak iniş sırasında pistten çıktı. 3 kişi vefat etti.
11 Şubat: DSÖ, Çin virüsünün adını COVİD-19 olarak belirlediğini açıkladı.
23 Şubat: Galatasaray 20 yıl aradan sonra Fenerbahçe’yi evinde yenmeyi başardı.
23 Şubat: İran’ın Türkiye sınırına yakın Hoy şehrinde 5.9 şiddetinde deprem oldu. Deprem Van’ı da vurdu ve 10 vatandaşımız hayatını kaybetti. Aynı gün, Hindistan’da Müslümanlara yönelik saldırılarda 53 kişi Hindu teröristler tarafından katledildi.
27 Şubat: İdlib’de görev yapan Türk askerlerine düzenlenen saldırıda 36 askerimiz şehit oldu. Çatışma halinde bulunmayan karargâhtaki askerlere ve sonrasında onlara yardıma gelen birliklere yapılan hain saldırıyı Suriye’nin terörist hükümeti üstlendi.
Fakat Rusya’nın saldırıdan sonra yaptığı ‘Türk askerinin orada olmaması gerekiyordu’ açıklaması, herkesin zaten bildiği gerçek faillerin itirafı olarak tarihe geçti.
Mart
1 Mart: Türkiye, 36 askerimizin şehit edilmesinin ardından bölgedeki rejim teröristlerini etkisiz hâle getirmek için Bahar Kalkanı harekâtını başlattı. 5 gün süren ve 3 binden fazla rejim unsurunun imha edildiği operasyon, 6 Mart’ta Rusya ile yapılan mutabakat sonu ateşkesle sonuçlandı.
9 Mart: Dünya genelinde borsalar büyük düşüş yaşadı. ABD borsaları 1987’den beri en hızlı düşüşü gördü. Petrol fiyatları ise 1991’den bu yana ilk defa yüzde 30’dan fazla düştü.
10 Mart: Türkiye'de ilk koronavirüs vakasına rastlandığı açıklandı.
11 Mart: DSÖ, 30 Ocak’ta acil durum ilan ettiği koronavirüs salgınına yönelik ‘plandemi’yi açıkladı.
12 Mart: Korona tedbirleri kapsamında ilk ve orta öğretim ile üniversiteler 1 hafta süreyle tatil edildi. Fakat o hafta hiç bitmedi ve Türkiye’de okullar sezonu kapattı.
17 Mart: Türkiye'de koronavirüs kaynaklı ilk ölümün gerçekleştiği açıklandı.
21 Mart: Koronavirüs tedbirleri kapsamında 65 yaş üstüne sokağa çıkma yasağı getirildi.
Mart ayı, koronavirüsün iddia edilen ilk dalgasının zirvesi oldu. Dünya bu ayda resmen kapandı ve hemen hemen tüm ülkeler ekonomik olarak darboğaza girdi. Çok sıkı seyahat yasakları uygulandı. Borsalar dibi gördü. Dünya 2008 krizinden daha kötü bir krizin içine düştü. Petrol fiyatları 23 dolara kadar indi. Afrika’da ise son 70 yılın en büyük çekirge istilası yaşandı. 70 bin hektar tarım arazisi talan edildi.
Nisan
2 Nisan: Koronavirüs vaka sayısının dünya çapında 1 milyonu geçtiği açıklandı.
3 Nisan: 65 yaş üstünden sonra 20 yaş altına da sokağa çıkma yasağı getirildi.
8 Nisan: Dünya kendini karantinaya alırken, hastalığı başımıza belâ eden Çin, virüsün çıkış noktası olan Wuhan’daki karantinayı bitirdi ve normalleşmeyi başlattı.
- 10 Nisan: Koronavirüs pandemisi nedeniyle Türkiye’de ilk defa genel sokağa çıkma kısıtlaması getirildi. İçişleri Bakanı Soylu, 31 ilde 2 gün boyunca sokağa çıkma yasağı ilan edildiğini duyurdu. Fakat duyurunun kısıtlamadan 2 saat önce açıklanması vatandaşta paniğe neden oldu. Market ve fırınlarda izdiham yaşandı.
12 Nisan: İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, 2 günlük sokak kısıtlamasının geç duyurulması nedeniyle oluşan paniğin sorumluluğunu üstlenerek Cumhurbaşkanı Erdoğan’a istifasını sundu. Fakat ertesi gün Beştepe’den yapılan açıklamada istifanın kabul edilmediği duyuruldu ve Soylu görevine devam etti.
Mayıs
11 Mayıs: Türkiye genelinde 2 aya yakın süredir devam eden kapanma ve kısıtlamalar gevşetilmeye başlandı. Berber, kuaför, AVM ve pek çok dükkan-mağaza, belirlenen kurallar çerçevesinde yeniden açıldı.
25 Mayıs: ABD’nin beyaz polisleri, gözaltına aldıkları George Floyd isimli bir zenciyi onlarca insanın gözü önünde boğazına bastırıp boğarak öldürdü. Cinayetle ilgili ABD’de başlayan protestolar dünya geneline yayıldı. Gezi kalkışmasına çok benzer ‘reklamcı’ taktikleriyle ABD’de Trump’a karşı eylemler düzenlendi.
29 Mayıs: Toplu ibadetin kısıtlanmasından yaklaşık 2,5 ay sonra 29 Mayıs'ta ilk cuma namazı kılındı. Cemaat camilere akın etti fakat alınan sıkı önlemler nedeniyle safları sıklaştırmak 2020’de bir daha mümkün olmadı.
Haziran
1 Haziran: Koronavirüs nedeniyle getirilen yasaklar kademeli olarak kaldırıldı. Türkiye’de normalleşme sürecinin başladığı açıklandı.
4 Haziran: Türk askeri ve Türk İHA’ların desteğiyle, Libya hükümeti başkent Trablus’u darbeci Hafter teröristlerinden tamamen temizledi.
15 Haziran: Kuzey Irak’ta PKK kamplarının imha edilmesi için, son yılların en büyük sınır ötesi operasyonu olan Pençe-Kartal operasyonu başlatıldı. Irak yönetimiyle iş birliği halinde yürütülen operasyonda komandolar karadan ilerlerken, Sincar, Mahmur, Zap, Haftanin, Avaşin, Kandil Dağı savaş uçakları tarafından vuruldu.
17 Haziran: Pençe-Kartal operasyonundan sonra Pençe-Kaplan operasyonuyla Haftanin kampının güneyindeki PKK’lı teröristler de imha edildi.
Temmuz
3 Temmuz: Sakarya, Hendek'da havai fişek fabrikasında patlama meydana geldi. 6 işçi vefat ederken 114 işçi yaralandı.
10 Temmuz: Danıştay 10. Dairesi, Ayasofya'nın camiden müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararını oy birliğiyle iptal etti. Kararın ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ayasofya'nın idaresinin Diyanet İşleri Başkanlığı'na devredilerek yeniden ibadete açılması kararını imzaladı ve karar resmî gazetede yayımlandı.
24 Temmuz: 86 yıllık hasret sona erdi ve Ayasofya Camii yeniden ibadete açıldı. Cami girişindeki ‘Müze’ tabelası kaldırılarak ‘Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’ tabelası asıldı. 24 Temmuz Cuma namazı için Türkiye’nin dört bir yanından ve dünyanın pek çok ülkesinden Müslümanlar Ayasofya’ya akın etti. Okunan sala ve getirilen tekbirlerin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan, cami içinde Fatiha suresini ve Bakara suresinin ilk 6 ayetini okudu. Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nin 4 minaresinden 4 müezzinle ezan okundu, cemaat 86 yıl sonra ibadete açılan camide kılınan ilk namazda secde etti.
Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, Cuma hutbesine gelenek olduğu üzere elinde kılıçla çıktı. Ayasofya’nın yeniden ibadete açılmasını hazmedemeyen muhalif kesimleri ve yurtdışındaki bazı misyonları rahatsız eden görüntü, 86 yıllık garabetin sona erdirilmesini gölgelemek için kullanılmak istendi. Ama Ayasofya Camii’nin yeniden ibadete açılması, hem muhalefetin kibrine darbe hem de hafızalarda kötü anılar bırakan 2020’ye damga vurdu.
Ağustos
4 Ağustos: Lübnan’ın başkenti Beyrut’ta, yıllardır limanda bağlı bulunan bir yük gemisindeki 2750 ton amonyum nitrat bilinmeyen bir nedenle patladı. Atom bombasını andıran patlamada şehrin tamamı zarar görürken tahıl siloları ve liman tamamen yıkıldı. 220 kişi hayatını kaybetti, 300.000 kişi evsiz kaldı. Patlamanın Lübnan’a ekonomik zararının ise 15 milyar dolar olduğu açıklandı.
13 Ağustos: BAE ve İsrail, normalleşme anlaşması imzaladı. Arap dünyasına ihanet olarak görülen anlaşma, başka Arap ülkeleriyle yapılacak anlaşmaların da öncüsü oldu.
21 Ağustos: Türkiye'nin Karadeniz'deki ilk millî derin deniz sondajını gerçekleştiren Fatih sondaj gemisi, Sakarya Gaz Sahası'nda 320 milyar metreküp doğal gaz rezervi keşfetti. Müjdeyi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bizzat büyük bir törenle açıkladı. Devam eden çalışmalarda, ilk sondajdaki gazın 405 milyar metreküp olduğu ve bölgede yeni kaynaklar bulunabileceği keşfedildi.
23 Ağustos: Giresun ve yedi ilçesinde sel ve heyelan felaketi meydana geldi. 6 vatandaş sele kapılarak vefat etti. Bazı cenazeler, selden günler sonra bulunabildi.
Eylül
17 Eylül: Türkiye'nin ilk uçan arabası olarak tanıtılan Cezeri, Teknofest Gaziantep'te havalandı.
21 Eylül: Mart ayından bu yana ara verilen yüz yüze eğitim, 1. sınıf ve okul öncesi öğrencilerini kapsayacak şekilde kademeli olarak başladı.
27 Eylül: Ermenistan ordusu, 27 Eylül’de Dağlık Karabağ’da cephe hattı boyunca Azerbaycan ordusu mevzilerine ve sivil yerleşim birimlerine saldırılara başladı. Bunun üzerine Azerbaycan, düşmanın provokasyonunu önlemek ve halkın güvenliğini sağlamak için tüm cephe boyunca karşı saldırı başlattı. Tam 44 gün süren operasyonlarda bölgedeki Ermeni işgalciler büyük bir hezimete uğradı. Rusya’nın araya girmesiyle 10 Kasım günü bir ateşkes anlaşması imzalandı ve Dağlık Karabağ 28 yıl sonra yeniden özgürleştirildi.
29 Eylül: Koronavirüs nedeniyle öldüğü iddia edilen insanların sayısı, dünya genelinde 1 milyonu aştı.
Ekim
11 Ekim: Hatay’da zincirleme orman yangınları başladı. Yerleşim yerlerine yakın ormanlık alanlarda başlayan yangınlarda 400 hektar orman yandı. Yangınları, terör örgütü PKK üstlendi.
12 Ekim: Yüz yüze eğitim 2, 3, 4'üncu sınıflar ile 8'inci ve 12'nci sınıf öğrencilerini kapsayacak şekilde kademeli olarak başladı.
29 Ekim: Senegal'den İspanya'ya gitmek üzere yola çıkan ve yaklaşık 200 göçmeni taşıyan teknenin batması sonucu en az 140 kişi hayatını kaybetti. Olay, 2020’nin en acı göçmen faciası olarak kayıtlara geçti.
30 Ekim: İzmir’in Seferihisar ilçesi açıklarında 6,9 büyüklüğünde deprem meydana geldi. İzmir'in merkez ve birçok ilçesinde binalarda hasar oluştu. 117 vatandaş vefat etti. 1035 kişi yaralandı.
Hayatını kaybedenler özellikle birkaç binada yoğunlaştı. Bu binaların çürük olduğunun daha önceden belediyelere bildirildiği ancak hiçbir tedbir alınmadığı açıklandı. Yıkılan Rıza Bey Apartmanı’nın enkazından 91 saat sonra çıkarılan 3 yaşındaki Ayda bebek, depremin sembolü oldu.
Kasım
3-7 Kasım: Demokrat Parti adayı Joe Biden, ABD’de yapılan başkanlık seçimlerini kazandı. Pandemi nedeniyle milyonlarca oy posta yoluyla kullanıldığı için oy sayımları gecikti ve geçici seçim sonuçlarının açıklanması 1 hafta sürdü. Seçimleri kaybettiği açıklanan Donald Trump ise, posta yoluyla kullanılan bu oyların çoğunda hile yapıldığını ve seçimlerin asıl kazananın kendisi olduğunu iddia etti. Fakat sonuç değişmedi.
5 Kasım: Koronavirüsün ikinci dalgası Türkiye’de etkisini gösterdi. İçişleri Bakanlığı, sokağa çıkma kısıtlamalarını da içeren yeni bir genelge yayınladı.
- 8 Kasım: Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, resmi Instagram hesabından istifa ettiğini duyurdu. Bir gün sonra, istifanın Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından kabul edildiği açıklandı.
9 Kasım: ABD’li Pfizer ve Alman BioNTech, koronavirüse karşı ortak geliştirdikleri aşının hazır olduğunu ve yüzde 90 oranında virüse karşı etkili olduğunu iddia eden bir açıklama yayınladı. Ancak bu ve diğer aşılara hâlâ güvenilmiyor.
11 Kasım: Aşı savaşlarında Rusya da topa girdi ve yüzde 92’lik başarı oranı olduğunu iddia ettiği aşısını tanıttı.
15 Kasım: F1 Türkiye Grand Prix 9 yılın ardından yeniden düzenlendi.
16 Kasım: ABD’li Moderna şirketi de kendi korona aşısının hazır olduğunu ve yüzde 94.5 oranında koruma sağladığını iddia etti.
27 Kasım: İran'ın en yetkili nükleer bilimcisi Mohsen Fakhrizadeh Tahran yakınlarında MOSSAD tarafından düzenlenen suikast sonucu öldürüldü.
Aralık
5 Aralık: COVID-19 salgını: Rusya, Sputnik V aşısıyla COVID-19'a karşı toplu aşılamaya başladı
8 Aralık: İngiltere, Rusya’nın ardından toplu aşılamayı başlatan ikinci ülke oldu.
- 10 Aralık: Sağlık Bakanlığı, Türkiye'deki hasta sayılarından sonra vaka sayılarını da ilk kez açıkladı. Türkiye’deki toplam koronavirüs vaka sayısının 1 milyon 750 bin olduğu ortaya çıktı.
14 Aralık: ABD, Türkiye’nin Savunma Sanayii Başkanlığı kurumunu, Savunma Sanayii Başkanını ve Başkanlık yetkililerini yaptırım listesine eklediğini açıkladı.
23 Aralık: Trump ise Senatonun aldığı yaptırım kararını veto ettiğini duyurdu.