Batı zorbalığından Putin'in kucağına

Afrika'nın batı kesiminde yaşanan ardı ardına darbeler, kıtadaki Batı'nın etkisinin reddedilme eğiliminde olduğunu açıkça gösteriyor.

Özellikle "FransaAfrika" gibi uzun yıllardır sürdürülen yapılar, Afrikalıları köleleştirmek ve sömürmek amacıyla kurulduğundan bu darbeler bir dönüm noktası oluşturuyor.

General Abdourahman Tiani'nin iktidara gelmesi, özellikle Nijer'de önemli bir değişimi simgeliyor. Tiani'nin iktidara gelmesiyle birlikte Nijer'deki Fransız varlığına son verilmesi için bir süre tanındı. Bu süreç Fransızların ülkeden ayrılmasına yol açtı. Tiani, ayrıca Fransayla tüm diplomatik ilişkileri kesme ve Nijer'i sömürgecilik anlaşmalarından kurtarma kararı aldı, çünkü bu anlaşmalar ülkeyi bir tür kölelik altında tutuyordu.

Nijer, tüm yabancı askeri üslerin ülkeden ayrılması için bir süre verdi, çünkü bu üslerin terörizmin nedenlerinden biri olduğuna inanılıyordu ve terörizmi önlemek yerine destekledikleri ve finanse ettikleri iddia ediliyordu.

Terörün kaynağı askeri üsler ve bati elçilikleri

Birçok kaynak, bu askeri üslerin ve çeşitli Afrika ülkelerindeki Batı elçiliklerinin terörizmin arkasındaki asıl güç olduğunu belirtiyor. Afrika halkı uzun süredir hor görüldüğü için artık ezilmişliklerine karşı isyan ediyor ve gerçek bağımsızlığı talep ediyor. Sömürüye karşı çıkmak adına, kaynaklarını sömüren, yağmalayan ve hatta öldüren ülkelerin bayraklarını yakıyorlar.

Amerikan faaliyetlerinin ; Irak ve Afganistan'ın işgali, Suriye ve Libya'daki savaşlar gibi birçok sivilin ölümüne yol açtığı iyi biliniyor. Amerikan askeri üsleri kuruldukları her ülkede bir tehdit oluşturuyor, yerel nüfusu tehlikeye atıyor ve genellikle darbe planlama ve casusluk için kullanılıyor.

Amerika'nın bir ülkenin zenginliklerini ele geçirmek ve kontrol altına almak için casus uçaklarını kullandığı, terörist gruplara silah ve mühimmat sağladığı ve kaos yaratmak için mddî kaynaklarını kullandığı biliniyor.

Fransızların sınır dışı edilmesinden sonra Niamey'deki yetkililer şimdi Nijer'deki Amerikan askerlerini ülkeden atmaya çalışıyor. 26 Temmuz 2023'teki darbeden sonra iktidara gelen Nijer yetkilileri, zaten 2012'deki darbenin ardından seçilmiş Başkan Mohamed Bazoum'u deviren Fransızlarla olan askeri işbirliği anlaşmalarını sonlandırmış ve son Fransız askerlerini aralık sonunda ülkeden göndermişlerdi.

ABD ile yapılan anlaşma iptal edildi

ABD'nin, Bazoum`u deviren darbeden sonra Nijer'le işbirliğini askıya almasına rağmen ülkede sözde terör gruplarla mücadele etmek için görevlendirilmiş yaklaşık 1.100 askeri bulunuyor ve kuzeydeki Agadez'de önemli bir drone üssü bulunuyor.

ABD, Aralık ayında belirli şartlar altında işbirliğini yeniden başlatma niyetlerini açıklasa da Nijer ordusunun sözcüsü Albay Amadou Abdramane, hükümetin, halkın arzularını dikkate alarak, Nijer topraklarında bulunan Amerikan Savunma Bakanlığı personelinin statüsüne ilişkin anlaşmayı hemen sona erdirdiğini 16 Mart 2024 Cumartesi akşamı açıkladı. Niamey'e göre bu anlaşma, ABD'nin 2012 Temmuz'unda tek taraflı olarak bir notla dayattığı âdil olmayan bir anlaşmaydı.

Bu karar, Molly Phee liderliğindeki Afrika İşleri Yardımcı Devlet Sekreteri'nin başkanlık ettiği üç günlük bir Amerikan heyetinin ziyaretinden sonra alındı, ancak bu ziyarette Nijer'in askeri lideri Abdourahman Tiani ile görüşme gerçekleştirilemedi. Nijer hükümeti, Molly Phee'nin küçümseyici tavrını ve bu ziyaret sırasında diplomatik protokollere saygısızlığını eleştirdi.

Pentagon'un üst düzey bir yetkilisi 21 Mart yani Perşembe günü Kongre'ye yaptığı açıklamada, Nijer'deki yüzlerce Amerikan askerinin artık hoş karşılanmadığına dair sinyaller aldıklarını açıkladı.

Uluslararası güvenlik işlerinden sorumlu Savunma Yardımcısı Celeste Wallander, Temsilciler Meclisi Silahlı Kuvvetler Komitesi'ne yaptığı açıklamada, Amerikan askeri varlığının koşullarını belirleyen Statü Kuvvetleri Anlaşması'nın artık geçersiz olduğunu ancak "Amerikan askeri güçlerini tehlikeye atacak herhangi bir adım atılmayacağının" garanti edildiğini söyledi.

Zamanın ruhu ve sosyal medya

ABD ordusu, geçmişte terörle mücadele operasyonlarının önemli bir merkezi olan Nijer'de hâlâ yüzlerce asker ve teknik personele sahip. Amerikan personeli genellikle tek bir üssün çevresinde toplanmış durumda ve drone operasyonlarına devam ediyorlar. Ancak bu şu an sadece kendilerinin korunmasıyla sınırlı.

Pentagon'un yardımcı basın sekreteri Sabrina Singh bir yol haritası belirlemek için Nijerli yetkililer ile görüşmelerin devam ettiğini söylese de Amerikan tarafı yeni durumdan şaşkın. Washington sakinleri Nijer'in nasıl stratejik bir müttefikten karşıt bir rejime dönüştüğünü sorguluyor.

Amerika'nın Afrika Komutanlığı Başkanı General Michael Langley'e göre zamanın ruhu değişti. Eskiden sosyal medya diye bir şey yoktu. Şimdiyse kıtada 600 milyondan fazla insan sosyal medyayı kullanıyor ve Rusya bu kitleyi aktif bir şekilde yanlış bilgilerle yönlendiriyor. Langley'in, Rusya'nın yanlış bilgi kampanyasına karşı daha fazla kaynak talebi için Dışişleri Bakanlığı'na başvurduğu biliniyor.

Nijer rejimi anayasal düzene dönme taahhüdünü teyit etti ve komşularıyla özellikle de askerî liderler tarafından yönetilen Burkina Faso ve Mali ile ilişkileri normalleştirme sürecine girdi. Ayrıca Nijer, Burkina Faso ve Mali'nin kendi ülkelerini tehdit eden aşırılık yanlısı gruplarla mücadele etmek için ortak bir güç oluşturacakları duyuruldu.