Belediyelerin iktisadi kalkınmadaki rolü
İstanbul gibi mega kentlerin çok önemli bütçelere ihtiyacı söz konusu. Kıyaslama yaparsak; New York, Tokyo, Şanghay belediye bütçeleri 100 milyar doların üzerinde, İBB bütçesi ise 7 milyar dolar, bağlı şirketleri de eklersek 13 milyar dolar. İktisadın temel sorusu, kaynak nerede? İstanbul'un sorunlarını çözmek isterken, kaynağın nereden bulunacağının cevabı adaylara sorulmalı ve tüm belediye başkan adayları, kaynak üretme konusundaki planlarını açıklamalıdır.
Belediye seçimlerine bir ay süre kaldı. Partilerin seçim yarışında öne çıkan vaatlerinin tamamı iktisâdî sisteme doğrudan bağlı ve etki edecek mahiyette. Her vaadin ihtiyaç duyduğu bir kaynak ve o kaynağın nereden ve nasıl elde edeceğinin hesabına, bilgisine ihtiyaç var. Dikkat edildiğinde kaynak tartışmasından çok bir vaat yarışı önde gözüküyor.
Belediyelerin günlük hayatımıza dokunan birçok görevi var, yaşamımızı kolaylaştıracak, güzelleştirecek veya 1994 öncesi İstanbul’u gibi yaşanmaz bir şehir haline getirecek tüm günlük hizmetler belediyeler tarafından sağlanıyor. Ülkemizde iyi örnekler olmakla beraber belediyecilikte almamız gereken daha çok yol var. Maalesef 2023’de Dünya sağlık örgütünün açıkladığı bilgilere göre Türkiye’de havası temiz şehir bulunamadı.
Evet, belediyelerden çok hizmet bekliyoruz ama bu hizmetlerin bölge ve ülke kalkınmasına doğrudan etkileri bulunmaktadır. Bunları ana hatlarıyla tasnif edersek;
Belediyeler kalkınmaya doğrudan etki yapar
1. Altyapı Geliştirme: Belediyeler, şehirlerin altyapısını geliştirerek iktisadi kalkınmayı destekler. Yolların genişletilmesi, elektrik ve su sistemlerinin güçlendirilmesi, iletişim altyapısının iyileştirilmesi gibi projeler, işletmelerin faaliyetlerini daha verimli hâle getirir ve yeni yatırımların çekilmesine katkı sağlar.
2. Yerel Ekonomiyi Destekleme: Belediyeler, yerel işletmelerin ve girişimcilerin büyümesini teşvik eder. KOBİ'lere yönelik kredi veya sanayi merkezleri kurarak düzenli çalışma imkânları sağlayabilir. Bilhassa gelişmiş ülkelerde işletme danışmanlığı hizmetleri, pazar araştırmaları ve iş geliştirme programları gibi desteklerle yerel ekonomik büyümeyi teşvik ederler.
3. Yatırım Çekme: Belediyeler, yatırımcıları çekmek için çeşitli politika ve uygulamaları kullanır. Bu politikalar arasında işletmeler için vergi kolaylıkları, altyapı iyileştirmeleri, hızlı işlem süreçleri ve yerel ekonomiye katkı sağlayacak projelere teşvikler verilmesi bulunabilir.
4. Eğitim ve İşgücü Geliştirme: Belediyeler, yerel işgücünün yeteneklerini geliştirmek için eğitim ve mesleki eğitim programları düzenler. Nitelikli işgücü arzını artırarak, işletmelerin ihtiyaçlarını karşılayacak potansiyel çalışanları sağlayarak ve işgücü piyasasının dinamiklerine uyum sağlayarak ekonomik kalkınmayı destekleyebilir.
5. Sosyal Hizmetler ve Refah Programları:Belediyeler, yerel toplumların refahını artırmak için çeşitli sosyal hizmetler ve refah programları sunarlar. Bu programlar, yoksulluğu azaltmak, dezavantajlı gruplara destek sağlamak ve toplumsal eşitsizlikleri gidermek için önemli bir rol oynar. Bu da yerel halkın satın alma gücünü artırarak yerel ekonomiyi canlandırır.
Bu detaylar, belediyelerin iktisadi kalkınmaya olan etkilerini daha kapsamlı bir şekilde anlamak için önemli bir çerçeve oluşturabilir.
Dünyada başarılı belediyelerden birkaç örnek verirsek. Bunlar arasında Singapur'un Yerel Yönetimler Bakanlığı (Ministry of Local Government) tarafından sürekli olarak desteklenen ve kanaatimce dünyadaki en iyi örnek olan Singapur Belediyesi, Avrupa’da Amsterdam Belediyesi, Kopenhag Belediyesi gibi örnekler bulunmaktadır. Bu belediyelerin başarılı olmalarının birkaç nedeni vardır:
Başarı sebepsiz değildir
1. Etkili Yönetişim ve Liderlik: Başarılı belediyeler genellikle etkili yönetişim modellerine ve güçlü liderlik yapısına sahiptirler. Şeffaf ve hesap verebilir bir yönetişim anlayışı, halkın katılımını ve güvenini artırır.
2. Stratejik Planlama ve Uygulama: Başarılı belediyeler, uzun vadeli stratejik planlama ve bu planların etkin bir şekilde uygulanması konusunda başarılıdır. Vizyoner bir bakış açısıyla, belediyeler kısa vadeli popülist politikalar yerine uzun vadeli sürdürülebilir çözümler üzerinde odaklanırlar.
3. Altyapı ve Hizmet Kalitesi: Başarılı belediyeler, şehir altyapısının ve hizmetlerin kalitesini sürekli olarak iyileştirirler. Ulaşım, su ve atık yönetimi gibi temel hizmetlerin etkin bir şekilde sağlanması, şehir sakinlerinin yaşam kalitesini artırır.
4. Yenilikçilik ve Teknoloji Kullanımı: Başarılı belediyeler, yenilikçi çözümler ve teknolojiyi etkin bir şekilde kullanarak şehirlerini yönetirler. Akıllı şehir teknolojileri, veri analitiği ve dijital hizmetler, belediyelerin daha verimli ve sürdürülebilir hizmetler sunmalarına yardımcı olur.
5. Sosyal ve Ekonomik Gelişim: Başarılı belediyeler, yerel ekonomik kalkınmayı destekler ve sosyal refahı artırır. İşgücü geliştirme programları, eğitim ve sağlık hizmetlerine erişimi kolaylaştırmak gibi sosyal politikalar şehir sakinlerinin refahını artırır.
Bu faktörler, dünyadaki başarılı belediyelerin genel özelliklerini yansıtmaktadır. Ancak her belediyenin kendine özgü koşulları ve zorlukları bulunduğu için başarıyı belirleyen faktörler her zaman değişkenlik gösterebilir.
En önemli seçim
Belediye seçimi aslında yaşam kalitemizi etkileyecek en önemli seçimdir. Kaynağı olmayan ve ehliyeti yetersiz ve maalesef rant yerine dönüşen ve de bunu elde etmek için mücadele edenlere dikkat ederek belediye seçimlerine bakmak aklın gereğidir.
Bütün bu hizmetlerin bir de mâlî yanı var. İstanbul gibi mega kentlerin çok önemli bütçelere ihtiyacı söz konusu. Kıyaslama yaparsak; NewYork, Tokyo, Şanghay belediye bütçeleri 100 milyar doların üzerinde, İBB bütçesi ise 7 milyar dolar, bağlı şirketleri de eklersek 13 milyar dolar. İktisadın temel sorusu, kaynak nerede? İstanbul'un sorunlarını çözmek isterken, kaynağın nereden bulunacağının cevabı adaylara sorulmalı ve tüm belediye başkan adayları, kaynak üretme konusundaki planlarını açıklamalıdır.
Gelir olmadan hizmet üretmek çok zorsa, gelir gider birlikte değerlendirilerek projelere bakmak gerekiyor.
Vesselam