Korona tüm dünyayı etkisi altına alırken ülkeler vatandaşlarını sosyal izolasyon için evden çıkmamak konusunda teşvik ediyor. Birçok ülke bu uyarıları dikkate almayan vatandaşları için sokağa çıkma yasağı bile koydu. Sokağa çıkan vatandaşlarına yaptırım bile uyguladı. Hatta Fransa, evsiz vatandaşlarına sokakta bulunduğu gerekçesiyle para cezası kesti. Cümlede bir tezatlık olduğunu hemen fark etmişsinizdir. ‘Evsizler evinde değil’ diye ceza kesildi...

Salgın (pandemi) olarak ilan edilen bu hastalıkla beraber evi olmayanların sokaklarda taşıyacağı riski dünya düşünmüyor mu sorusu geliyor haliyle akıllara.

İlk olarak dünyada hangi şehirlerde ‘ne kadar evsiz var’ öncelikle buna göz atmak lazım. Evsizlerin genelde alışveriş merkezi, cami, park gibi kamuya açık alanlarda kalıyorlar. Çoğu evsiz, metro girişleri, alt geçitler gibi yerlerde de geceyi geçirebiliyor.Yiyecek ihtiyaçlarını salgın öncesi yardım kuruluşları ve aşevleri sayesinde gideren evsizler, salgın sonrası maalesef pek de yiyecek bulamıyorlar. Çünkü alınan önlemler kapsamında birçok kamu kurumu, toplu alanlar kullanıma kapandı.

Evsizler Risk Altında

Sokağa çıkan insan olmayınca kendilerine para verecek ya da yiyecek verecek kimseyi bulamıyorlar. Restoranların da sadece paket servise geçmesi yiyecek konusunda bir hayli sıkıntıya düşmelerine neden oluyor. Birçok evsiz özellikle de hijyene âzamî derecede dikkat etmesi gereken bir dönemde maalesef çöplerden yemek toplamak zorunda kalıyor. Birçoğu bu durumdan rahatsız olsa, temizlik için ihtimam gösterse bile karnını doyurmak için tek yol olarak bunu görüyor.

Türkiye’de bazı yardım kuruluşları evsizlere kıyafet ve yemek yardımı yapıyor. Her ne kadar bu yöntemlerle evsizlerin açlığı giderilse de virüsten yüzde yüz korunmaları pek mümkün değil. Birçok insanın temas ettiği yüzeylere yatan evsizler virüsten en çok etkilenecek kişiler. Yaşları göz önüne alındığında ve birçoğunun kronik hastalığı olduğu düşünüldüğünde hastalığa yakalanmaları işten bile değil. Hastalığın yayılma riskini ve kayıpları düşürmek için evsizlere barınma imkânlarının sağlanması gerekiyor.

Azımsanmayacak Kadar Çoklar

Birlemiş Milletler raporuna göre dünyada 100 milyona yakın evsiz var. Yani Türkiye nüfusunun yüzde 120’si kadar. Bu rakamların ne kadar doğru ve gerçekçi olduğu da meçhul. Muhtemelen gerçek bunun en az iki katı. Zira pek çok ülke gerçek verileri paylaşmıyor.

• En fazla evsiz olan ülkeler sırasıyla şöyle;
• ● Filipinler Manila’da 4,5 milyon,
• ● New York’ta 74 bin,
• ● Hindistan Mumbai’de 60 bin,
• ● Los Angeles 58 bin,
• ● Moskova 58 bin ve
• ● İsrail’de ise yaklaşık 25 bin, evsiz olduğu biliniyor.

Türkiye’de evsizlerin sayısına ilişkin net bir sayı ve rapor yok. Fakat evsizlerin sayısı yaklaşık 70 bin kişi olarak kabul ediliyor. Bunlardan yaklaşık 8 bini İstanbul'da bulunuyor. Buna evsiz düzensiz göçmenleri de eklediğinizde sayı neredeyse 10 binlere yaklaşıyor. Metro, metrobüs duraklarında ve terk edilmiş binalarda yaşayan evsizlerin en yoğun olduğu ilçeler Fatih, Beyoğlu, Kadıköy, Üsküdar, Beşiktaş ve Şişli. Peki, korona karşısında bu ülkeler evsiz vatandaşları için neler yapıyor?

Gözetim Altındalar

İstanbul Büyükşehir Belediyesi, sokakta yaşayan vatandaşları geçtiğimiz hafta spor tesislerine yerleştirmişti. Evsiz vatandaşlar, 14 gün tesislerde kaldıktan sonra diğer tesislere yerleştirilecek. Sokakta yaşayanlar Alo 153'e, zabıtaya ve polise durumlarını bildirerek götürülecekleri yerde banyolarını yapıp temiz kıyafetlere ulaşabilecek. 2,5-3 ay gibi bir süre boyunca bu izolasyonun sürdürülmesi planlanıyor.

Ankara Valiliği de korona tedbirleri kapsamında, Ankara otogarında (AŞTİ) yaşayan evsizleri tespit ederek şefkat evlerine yerleştirdi. Yaklaşık 30 evsiz, bir süre burada gözetim altında tutulacak.

Avrupa’da Durum

İngiltere

Virüsün yayıldığı ilk dönem sürü bağışıklığını benimseyen İngiltere herhangi bir önlem almazken vak’a sayısının hızla artması sonrası ciddiyeti ele aldı. Evsizler, polis tarafından evsizler merkezine gitmesi yönünde uyarılar yapıldı. Fakat salgın nedeniyle o merkezlerin kapalı olduğunu düşünemiyorlardı. Normal zamanda bile soğuktan ya da yetersiz yiyecekten İngiltere’de her yıl onlarca insan hayatını kaybediyor. Sokağa çıkma yasağının ilan edildiği İngiltere'de on binlerce evsiz yardım bekliyor.

İtalya

İtalya korona salgının en hızlı yayıldığı Avrupa ülkelerinden birisi. Ülkede toplam evsiz sayısı toplamda 50 bin. Özellikle hastalığın hızla yayıldığı Lombardiya bölgesindeki evsizlerin kendilerini karantinaya alması önemli. Kendilerini izole edemiyor olmaları da hastalığı taşıyan diğer ana sebepler arasında gösteriliyor. Bir kısım evsiz her ne kadar izole edilmeye çalışılsa da yer problemi çekildiği için yeni insan almak bir hayli zor. Hastalarla başa çıkmakta zorlanan, yer yer onları ölüme terk eden İtalya, 50 bin kişiyle nasıl ilgileniyor büyük soru işareti.

Amerika

ABD’nin Nevada eyaletinin Las Vegas bölgesindeki iki evsiz barınağından biri olan, 500 yatak kapasiteli Katolik Hayır Kurumu’nda kalan bir evsiz vatandaşın korona testi pozitif çıkmıştı. Bunun üzerine barınakta kalan diğer evsizler belediye tarafından oluşturulan otopark barınağına yönlendirildi. Sosyal tesislerde yaşanan problem ve birçok insanın her geçen gün enfekte olması endişesiyle evsiz kişiler, açık otoparkta kalmaya başladı. Açık otoparkın zeminine yaklaşık 2 bin metrekarelik halı serildi. Touro Üniversitesi Tıp Fakültesinden öğrenciler buradaki kişileri muayene etti.

Las Vegas belediyesi sözcüsü David Riggleman, "Buranın avantajı şu ki, barınakta kalanları birbirlerinden çok daha uzağa yayarak sosyal mesafeyi daha iyi ayarlayabiliyoruz" dedi. Serilen halıların dezenfekte edilmesinin zorluğundan dolayı kaldırıldığını aktaran sözcü Rİggleman, “bu yüzden uyku matı kullanmak istedik fakat elimizde hiç yoktu” dedi. Sosyal mesafenin uygulanmasını isteyen yetkililer otoparkın beton zeminine 2 metre aralıklarla beyaz kutular çizdi.

Öte yandan ABD’nin California eyaletinde yaşayan evsizler, boş evleri işgal etti. İşgal girişiminde bulunan diğer eylemciler tutuklandı. Ev işgali sadece birkaç evle sınırlı kalmış oldu. New York'ta ise evsizlerin birçoğu metrolarda yatıyor.

Almanya

Sosyal medyada Almanya'dan paylaşılan bazı video ve fotoğraflarda insanların evsizler için köprü ve alt geçitlere poşetlerle yiyecekleri astığı görülüyor. Almanya'da aşevleri enfeksiyon riskine karşı kapanmış durumda olduğundan evsizler için yemek paketleri hazırlanıyor. Gıda, hijyen malzemelerinin yanında giyecekler de evsizlerin kullanımı için belli bölgelere bırakılıyor. Evsizlerin bu süreçte başvurabileceği bir sosyal yardımda bulunmuyor.

Kendi evsiz vatandaşlarına ilgisiz olan Avrupa, mültecileri baş üstü edecek değil. Ülkelerinden ayrılıp daha iyi bir hayat sürme ve iyi bir iş sahibi olma hayaliyle Avrupa’ya giden mültecilerin durumu oldukça zor. Günlük ücretleri çok düşük olan mültecilerin yaşam ortamları kalabalık ve temizlik konusunda oldukça elverişsiz. Temel insan hakkı olan yaşamak ve barınmak gibi önceliklerin evsiz ve mültecilere verilmesi hastalığın yayılmasına engel olmak için de önemli bir adım olacak. Özellikle evsizler ve mülteciler arasındaki bir hastalık büyük problemler getirebilir.