Gürcistan’da protestolar: Batı’nın planları suya düştü

Gürcistan'da 26 Ekim’de yapılan parlamento seçimleri sonrası Merkez Seçim Komisyonu’nun sonuçları açıklamasının akabinde ülkenin dört bir yanında protestolar başladı. Batı yanlısı muhalefetin seçimlerde "hile" yapıldığını öne sürmesiyle birlikte, Avrupa Birliği ve ABD yönetiminden iddialara ilişkin soruşturma yapılması çağrısı protestoları daha da hareketlendirdi.

Batı yanlısı muhalefetin ağır yenilgisi

26 Ekim’deki seçimlerde iktidardaki “Gürcü Rüyası” partisi oyların %53.93’ünü alırken, Birleşik Ulusal Hareket, Güçlü Gürcistan, Değişim Koalisyonu ve Gürcistan İçin Gakharia isimli dört muhalefet partisinin oluşturduğu ittifak, oyların %37.79'unu aldı. Bu sonuçlar “ülkeyi Avrupa yolundan çıkarıp, Rusya'nın yörüngesine sokacağına” inanılan iktidardaki “Gürcü Rüyası”nın 150 sandalyeli mecliste 89 milletvekiliyle temsil edileceği anlamına geliyor. Muhalefet ise "gayrimeşru" olarak tanımladığı bu meclise girmeyi reddetti.

Rusya'yı seçimlere müdahale ile suçlayan Gürcistan Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili de ülkenin meşru bir parlamentoya kavuşabilmesi için seçimlerin yenilenmesi gerektiğini söyledi ve parlamentonun toplanması için prosedür gereği yapması gereken çağrıyı da gerçekleştirmeyeceğini belirtti.

Avrupa Birliği hayalleri ötelendi

28 Kasım'da ülkede büyük protestoların hızının düştüğü bir dönemde, Başbakan Irakli Kobakhidze'nin AB katılım müzakerelerini 2028 sonuna kadar gündemden çıkardıklarını ve Tiflis'in Avrupa mâlî yardımını reddettiği açıklamasının ardından gösteriler daha şiddetli bir biçimde tekrar başladı. Gürcistan İçişleri Bakanlığı'na göre şiddetlenen protestolar sırasında 400'den fazla kişi gözaltına alındı, 30 kişi hakkında suç duyurusunda bulunuldu, 372 vatandaş hakkında da idari dava açıldı.

Baltık ülkeleri, iktidardaki Rusya yanlısı Gürcü Rüyası partisinin kurucusu Bidzina Ivanişvili ve İçişleri Bakanlığı yönetimine protestoları bastırdıkları gerekçesiyle yaptırım uyguladı. Ukrayna, Ivanişvili ve 18 kişiyi daha yaptırım listesine ekledi.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, ABD'nin Avrupa entegrasyonunu destekleyenlere yönelik şiddet içeren eylemleri nedeniyle Gürcistan'a yaptırım uygulamaya hazır olduğunu söyledi.

İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, ülkesinin Gürcistan'a yönelik tüm yardım programlarını askıya alacağını ve Gürcistan hükümetiyle savunma işbirliğini sınırlandıracağını açıkladı.

Tepe koltuk da artık Rus yanlısı

Seçim sonrası toplanan parlamento 16 Aralık’ta görev süresi biten AB yanlısı Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili’nin yerine eski futbolcu Mikheil Kavelaşvili’yi ülkenin yeni Cumhurbaşkanı olarak seçti. Muhalefetin boykot ettiği ve iktidardaki “Gürcü Rüyası” partisinin aday gösterdiği eski futbolcu Mikheil Kavelaşvili, gerekli 200 oyu aşıp 224 oy ela ülkenin yeni cumhurbaşkanı oldu.

Kavelaşvili, “Gürcü Rüyası” partisi üyesi olarak ilk kez 2016 seçimlerinde parlamentoya girdi. 2022'de “Gürcü Rüyası”nın uydu partisi olan “Halkın Gücü” partisini kurdu. Batı karşıtı popülist söylemleriyle tanınan eski futbolcu, muhalefet partilerini dışarıdan yönetilen "beşinci kol" gibi hareket etmekle suçluyor ve Cumhurbaşkanı Zurabişvili'yi "baş ajan" olarak nitelendiriyor.

Ruslar durumdan memnun

Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, Rossiya-24 TV kanalına verdiği röportajda Rusya'nın Gürcistan'ın yeni liderliğiyle ilişkiler kurmadığını ve Gürcistan'daki olaylara müdahale etmediğini söyledi.

Peskov, açıklamasında “İlişkiler hiçbir şekilde inşa edilmiyor. Gürcistan'daki olaylara hiçbir şekilde müdahale etmedik, etmiyoruz ve hiçbir şekilde müdahale etme niyetimiz de yok” diyerek AB'nin Gürcü yetkililere "utanmaz" baskı uyguladığını belirtti.

Rus medyası, Gürcistan'daki protestoları ve hükümetin AB ile müzakereleri erteleme kararını farklı açılardan değerlendirerek Gürcistan hükümetinin kararını, ülkenin egemenliğini koruma çabası olarak takdim ediyor.

Ruslar, Gürcistan’ın dış baskılara boyun eğmeyerek kendi millî çıkarlarını ön planda tuttuğunu, Batılı ülkelerin ve AB'nin Gürcistan'ın iç işlerine müdahale ettiğine inanıyor. Ayrıca Rusya, Kavelaşvili'nin Batı karşıtı söylemleri ve LGBTQ karşı tutumundan dolayı onun seçilmesini, Gürcistan'ın iç istikrarı ve Rusya ile ilişkileri açısından olumlu bir gelişme olarak görüyor.

Gürcistan’da Batı’nın planı suya düştü

Parlamento seçimlerinden “Gürcü Rüyası”nın ezici bir üstünlükle galip çıkması, 53 yaşındaki Kavelaşvili’nin Cumhurbaşkanı olarak seçilmesi, AB yanlısı muhalefetin “hayalleri”ne bir darbe, Rusya için ise bir zafer olarak değerlendiriliyor. Anayasa değişiklikleriyle cumhurbaşkanının görevleri sembolik ve törensel hâle gelse de parlamento çoğunluğuyla birlikte cumhurbaşkanı koltuğunun da Rus yanlısı olarak değerlendirilen “Gürcü Rüyası”nın kontrolüne geçmesi, Batı’nın Gürcistan’da ciddi bir darbe aldığı manasına geliyor.

Türkistan’dan kısa kısa

Rus generalin öldürülmesinde Özbekistan detayı

Rusya Silahlı Kuvvetleri'nin Radyasyon, Kimyasal ve Biyolojik Savunma Kuvvetleri Komutanı General Viktor Kirilov'un Moskova'da düzenlenen bir bombalı saldırıda öldürülmesi, Rusya’daki göçmen karşıtı söylemleri tekrar alevlendirdi. 22 Mart 2024’de Crocus City Hall saldırısının fâillerinin Tacikistan vatandaşı çıkmasının ardından, Kirilov’un faili de Özbekistan vatandaşı çıktı. Bu gelişme Rusya’daki Orta Asya göçmenlerini zor durumda bıraktı.

Ukrayna tarafından organize edildiği iddia edilen saldırının tek faili, Özbekistan vatandaşı Ahmedjon Kurbanov, Rusya Federal Güvenlik Servisi tarafından yakalandı. FSB, 29 yaşında olduğu belirtilen failin Ukrayna özel servisleri tarafından işe alındığını ve saldırıyı gerçekleştirmek için 100 bin dolar ve Avrupa ülkelerine kaçış sözü aldığını duyurdu.

Ukrayna İstihbarat Servisi SBU, Telegram kanalından generalin ölümünün hemen ardından yaptığı açıklamada, Kirillov'un "yasaklı kimyasal silahların kitlesel kullanımından sorumlu olduğu" gerekçesiyle gıyabında resmen suçlandığını söylemişti.

Fâilin Özbekistan vatandaşı çıkması sonrası Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevkat Mirziyoyev, Putin’i arayarak olaydan duyduğu üzüntüyü dile getirdi ve terörizmin her türlüsüne karşı Özbekistan’ın iş birliğine hazır olduğunu belirtti. Mirziyoyev ayrıca Özbekistan'ın bu tür hâdiselere karışan bireylere karşı gerekli tedbirleri alacağını vurguladı.

Çin-Kırgızistan-Özbekistan demiryolu inşaatı başladı

Kırgızistan Bakanlar Kurulu, Çin-Kırgızistan-Özbekistan demiryolu inşaatına 27 Aralık'ta başlandığını duyurdu. 20 Aralık'ta Kırgızistan ile Çin-Kırgızistan-Özbekistan Demiryolu Şirketi LLC arasında bir yatırım anlaşması imza töreni düzenlendi.

Demiryolu projesinin hayata geçirilmesi için %51'i Çin'e, %24.5'i Kırgızistan ve %24.5'i Özbekistan'a ait olan ortak yatırım şirket kuruldu. Toplam inşaat maliyetinin 4 milyar 665 milyon dolar olduğu bildirilen proje tutarının yarısı Çin tarafından kredi şeklinde ortak şirketin hesabına aktarılacak, geriye kalan miktar ise paylarına göre üç ülke tarafından sağlanacak. Yani Pekin'in 1 milyar 187 milyon dolar, Taşkent ve Bişkek'in ise 573 milyon dolar ayırması bekleniyor.

Yeni demiryolu koridoru, Avrasya kıta köprüsünün güney kolu olacak ve Güneydoğu ile Batı Asya pazarlarının yanı sıra Türkiye dâhil Orta Doğu ülkelerine ve ayrıca Avrupa Birliği'ne erişim sağlayacak. Uzunluğu 486 kilometre olarak planlanan demiryolu hattının 311.75 kilometresi Kırgızistan topraklarından geçecek. Bu proje kapsamında Kırgızistan’da 18 istasyon, 81 köprü ve 41 tünel yapılması planlanıyor. Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, bu güzergâhın hizmete girmesiyle ülkesinin yılda en az 200 milyon dolar gelir elde edeceğini söyledi.

Bişkek ve Duşanbe sınır sorununu tamamen çözdü

Kırgızistan ile Tacikistan arasındaki tartışmalı sınırlarla ilgili 30 yıldır devam eden müzakereler en sonunda tamamlandı. İki ülke arasında zaman zaman silahlı çatışmalara da dönüşen sınır sorunları 4 Aralık 2024'te tamamen çözülmüş oldu.

Kırgızistan Hükumeti basın servisinin yayınladığı açıklamada Batken'de yapılan toplantıda Kırgızistan Millî Güvenlik Komitesi Başkanı Kamçibek Taşiev ve Tacikistan Millî Güvenlik Komitesi Başkanı Saimumin Yatimov, devlet sınırının belirlenmesi ve çizilmesi konusunda anlaşmaya vardı.

Saimumin Yatimov iki devlet arasındaki sınır sorununun "pratik olarak çözüldüğünü" belirtti. Kırgızistanlı meslektaşı da buna karşılık, artık "resmî kayıt, parlamentolar aracılığıyla onay ve cumhurbaşkanı tarafından imzalanma"nın beklendiğini söyleyerek anlaşmanın "tarihi bir an" olduğunu ifade etti.