İran’da Korona virüsün olağan şüphelileri

İlk olarak dini merkez Kum’da ortaya çıkan ve hızla diğer vilayetlere sıçrayan Koronavirüs tehlikesi İran’da gün geçtikçe yayılıyor.

İran Cumhurbaşkanı Ruhani, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının neredeyse bütün eyaletlere yayıldığını söyledi.

Son olarak 28 vilayette etkili olan virüs sebebiyle okullar tatil edildi. Virüs salgınının yayılmasını önlemek amacıyla alınan tedbirler kapsamında ikinci kez cuma namazının iptal edildiği İran’da tüm dini merasimler de ertelenmiş durumda.

Ayrıca silah altına alınacak olan yükümlülerin askere alınması ve banka kredilerinin ödenmesi de Bakanlar Kurulu kararı ile 2 ay ertelendi. Hükümet yetkililerinin ülke dışına çıkmaları ikinci bir duyuruya kadar yasaklandı.

• Son açıklamalara göre, Koronavirüs nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 120, vak'a sayısı ise 3 binin aştı.

Düzenin Yararına Teşhis Konseyi üyesi Seyyid Muhammed Mir Muhammedî, Vatikan eski büyükelçisi Hadi Hüsrevşahi ve Reşt milletvekili Muhammed Ali Ramazani de ölenler arasında.

İran’da hayatı durma noktasına getiren koronavirüs ülke ekonomisine de ciddi bir zarar vermiş durumda. İran Ticaret Sanayi Maden Ocakları ve Tarım Odası Başkanı Gulam Hüseyin Şafii, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'ye hitaben yazdığı açık mektubunda ülkede koronavirüs vak'aları nedeniyle birçok iş yerinin iflas tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını belirterek ekonomik zararlar konusunda uyarılarda bulundu.

Öte yandan İran’ı siyasî, ekonomik ve sosyal birçok açıdan olumsuz etkileyen yeni tip koronavirüs salgınının ortaya çıkıp yayılmasında çeşitli iddialar bulunuyor.

İlk şüpheli Mahan Air Havayolu Şirketi

İran’da koronavirüs salgının ortaya çıkışına yönelik bir diğer spekülasyon ise havayolu şirketi Mahan Air’in Çin’e olan seferlerine devam etmesi. İran’ın Çin’ olan tüm seferlerin iptal edildiğini duyurmasına rağmen Mahan Air’in Çin’e seferler düzenlediği iddia ediliyor.

RadioFarda’nın iddiasına göre Çin’e uçuşların yasaklanması sonrası 4 – 25 Şubat tarihleri arasında Mahan Air Çin’e 55 sefer düzenledi.

Kum kentinde koronavirüs nedeniyle ölen ilk kişinin önceden Çin’e seyahat etmiş bir tüccar olduğu duyurulmuştu.

Vakaların halktan gizlenmesi yanlışı

İran’da 11 Şubat’ta gerçekleşen devrimin 41. yıldönümü kutlamaları ve 21 Şubat tarihinde gerçekleşen Parlamento seçimlerine katılımın düşük olmaması için koronavirüs vakalarının gizlendiği iddia ediliyor.

Nitekim Kum milletvekili Ahmet Emirabadi, 24 Şubat tarihinde yapmış olduğu açıklamada, “Korona 3 hafta önce Kum kentine geldi. Bu konu çok geç ilan edildi.” demişti.

İhmalkârlık tahminlerin üzerinde

İranlı yetkililerin koronavirüs vakasının ilk duyulduğu şehir Kum’u karantinaya almama kararının salgının ülke sathında yayılmasına neden olduğu iddia ediliyor.

İran Sağlık Bakanı Said Nemeki 25 Şubat tarihinde yapmış olduğu açıklamada,

"Halkımızın eğitim ve kültür seviyesine olan itimadımızdan ötürü karantina uygulamayı düşünmüyoruz. Kum'daki vatandaşlarımızdan rica ediyorum başka yerlere gitmesinler ve bizi karantinaya mecbur etmesinler" ifadelerine yer vermişti.

İran Sağlık Bakan Yardımcısı İraj Harirçi ise "Karantina konusu desteklemiyoruz. Karantina, I. Dünya Savaşı öncesine ait bir uygulama. Çin de bu uygulamadan memnun kalmadı. Mesela Kum'u 10 gün kapattığımız takdirde tüm şehir ahalisi ülkeye yayılabilir" açıklamasında bulunmuştu.

Karantina uygulamasını eleştiren Harirçi, bu açıklamasının üzerinden iki gün geçtikten sonra koronavirüs teşhisi konması üzerine karantinaya alındığını duyurmuştu.

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de 25 Şubat’ta yapmış olduğu açıklamada karantina düşüncesinin bir düşman komplosu olduğunu belirtmişti.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, İran’ın Kum kentini karantinaya almayarak koronavirüs konusunu çok geç ciddiye aldığını ifade ettiği açıklamasında şu ifadelere yer vermişti:

• “İran’daki salgın çok hızlı ilerledi. Kum kentini kapatmalarını tavsiye ettik ancak ‘Gerek yok’ denildi. Şimdi ise durum ciddileşince ‘Nasıl adım atacağız’ diye yardım istiyorlar. Bizim Bilim Kurulu’na bir heyet gönderip bilgi almak istediler. Biz de ‘Gelmeyin, Skype üzerinden bağlanalım’ dedik. Çin ve diğer bazı ülkelerde yayılma hızı düşerken şu anda en fazla İran’da yayılma var.”

Kum medreselerinde Çinli öğrenciler var

İran’da koronavirüs salgının nasıl ortaya çıktığına dair söylenen spekülasyonlardan biri Kum kentindeki Çinli medrese öğrencilerinin varlığı. Meşhed Tıp Bilimleri Üniversitesi Rektörü Mustafa Hüseyin "Kum'daki ilim havzalarında bulunan 700 Çinli talebe Korona virüsünün yayılmasına zemin hazırladı" açıklamasıyla bu iddiayı gündeme getirmişti. Evet, yanlış duymadınız. Kum'da Şia inancına göre eğitim gören 700 Çinli öğrenci var. İşin bir de böyle bir boyutu mevcut.