Karanlık adamlar projesi: #Susamam
Rap türünün 2000’li yıllardan sonra tekrardan konuşuluyor olmasının çapraz sosyolojik okumaları yapılırken başka bir şekilde okuma zorunluluğumuz daha doğdu. Amerika’nın gettolarında doğan bu tür genelde protest duruşuyla biliniyor. Türkiye’de de dönem dönem yükselen bu tür, son aylarda daha da konuşulur oldu. Önce Norm Ender’in rap dünyasına “Mekânın sahibi” ile dönüş yapması ve bazı rapçilere meydan okuması, -rap tabiriyle diss atması- orta çaplı bir atışmaya sebep oldu. Gözler bir anda rap dünyasına çevrilirken karşılıklı yapılan şarkılarla ‘rap dünyasında neler oluyor’ soruları sorulmaya başlandı. Rap savaşlarıyla başlayan bu süreç, yapılan bir şarkıyla çok daha farklı boyutlara geldi. “Susamam” isimli o şarkıyı masaya yatırdık.
Haftalar boyunca okudunuz, dinlediniz; bir şekilde maruz kaldınız, biliyorsunuz. 18 rapçinin belirli başlıklar altında klipleştirdiği “Susamam” şarkısından bahsediyoruz elbette. Şanışer’in öncülüğünde gerçekleştirilen projede Fuat, Ados, Hayki, Server Uraz, Beta, Tahribad-ı İsyan, Sokrat St, Ozbi, Deniz Tekin, Sehabe, Yeis Sensura, Aspova, Defkhan, Aga B, Miraç, Mert Şenel ve Kamufle adlı rapçiler yer alıyor. Rap ile ilgili olmayanların birçoğunun ismini ilk defa duyduğu bu kişilerin ortaya koyduğu bu şarkı bir anda sosyal medyada gündem oldu. Haliyle herkes bunu konuşur hâle geldi. 14 dakikalık bu şarkı farklı bölümlerden oluşuyor ve her bir şarkıcı farklı bir bölümünü seslendiriyor.
SÖZLERİNİZİ SAKINDINIZ AMA
“Sözlerimizi bu zamana kadar sakındığımız için kendimizi suçlu hissettiğimiz bile oluyor” diyen Ados, Susamam şarkısına katkı verenlerden biri. Peki “susamam” diyenlerin hangi konularda susarak suçlu olduğunu sıralayalım.
- Soma faciası
- Yasin Börü’nün katledilmesi
- Aybüke ve Necmettin öğretmenin terör örgütü tarafından katledilmesi
- 15 Temmuz hain darbe girişimi
- Eren Bülbül’ün terör örgütünce katledilmesi
- Terör örgütünün yaktığı ormanlar
- Diyarbakır HDP il başkanlığı önünde terör örgütünün kaçırdığı çocuklarını geri isteyen annelerin direnişi.
Bu hâdiselerin bir tanesine bile söyleyecek sözünüz yok muydu?
SAHİP ÇIKANLAR ŞAŞIRTMADI
Şarkının bazı bölümlerinde PKK, FETÖ ve marjinal sol yapıların söylemlerini içeren kısımlar da bulunuyor. Türkiye’de faaliyet gösteren yabancı basın-yayın kuruluşlarının da desteği ile şarkı, sosyal medyada dünya gündemine taşındı. Bu klibi sahiplenen, şarkıcılarla röportaj yapan medya organlarının BBC ve Deutsche Welle gibi kuruluşlar olmasıysa şaşırtmadı.
LİNÇ NELERE KADİRMİŞ
Şarkı kadar konuşulan diğer şey de Miraç’ın attığı tweet oldu. Miraç Twitter hesabından “Söylemem gerekir. Şarkıda bulunan bir kişi olarak ve tamamen yoksulu, yetimi, mülteciyi, sokağı anlatan biri olarak aşırı uç siyasi kesimlerin, HDP ve FETÖ bağlantılı kişilerin şarkıyı paylaşmasından ve bundan nemalanmasından aşırı rahatsızlık duyduğumu belirtmeliyim” yazması üzerine kendisi linç edilmeye başlandı.
Miraç tepkiler üzerine “HDP yerine PKK demek daha doğru olacak sanırım, sonuçta HDP hâlâ aktif siyaset yapan bir parti…” ifadelerini içeren ikinci bir mesaj paylaştı. Bu baskılara dayanamayan Miraç, tweetini silerek yine Twitter üzerinden bir açıklama yayınladı. Ama baskı ve linç bitecek gibi değildi. Çünkü bir kere “çelişmişti” ve kendisi hâlâ “güzelim” projeyi hiç etmekle suçlanıyor. Herkesin âdaleti de bir yere kadarmış, gördük.
ALİ BABACAN DA SUSAMADI
Ali Babacan’ın susamam yorumu ise şöyle: “Çok güzel hazırlanmış. Sorunlar ve kaygılar gayet güzel işleniyor. Harekete geçilmezse, bir şey yapılmazsa, susulursa olacaklardan herkesin sorumlu olduğu vurgulanıyor. Etkilendim doğrusu. Biz de susmadık. Susamadık. Karar verdik ve çalışıyoruz.”
İĞNEYİ KENDİNİZE BATIRDINIZ MI?
Aslında sorunları geniş bir kapsamda ele almayıp, temel bir ahlaki çerçeveye oturtmamaları bir şeyler için susmuş olduklarını gösteriyor. Bu da hâliyle belirli kişilerin dile getirdiği konulara duyar kasmaktan öteye götürmüyor onları.
Verdikleri röportajlarda, şarkı sözlerinden dolayı başlarına geleceklerden korkmadıklarını söyleyerek de ülkede bir şeylere itiraz etmenin sorun olacağı fikrini kendilerini izleyen o genç nesillere aşılıyorlar. Şarkının ve klibin ana hedef kitlesi gençler. Bunu yalanlamıyorlar da.
Dikkat çekilen hep belirli kesimlerin dile getirdiği belirli örneklerdi. Söylediği şeylerin yanı sıra gizlediği de birçok şey vardı. Mesela tutuklu gazetecilerden bahsederken, yurt dışından fonlanarak ülkesine hainlik yapan gazetecilerden hiç bahsedilmiyordu. “Susamam” diyerek susmanın en bariz örneği...
SUÇLAR DA SUSMAYA DAHİL Mİ?
Tabi öte yandan “susamam” diyen bu kişilerin şikâyet ettikleri şeylerden de uzak olmadıklarını belirtmek lazım. Şarkıda bahsettikleri sorunlardan kendilerini dışlayıp ötekileri suçlamak gibi bir niyetleri var mı bilinmez ama #sorgulamak başlığında Ozbi, elinde içki şişesiyle klip çekerken, Kamufle’nin trafik bölümünde alkolü kötü ve zararlı olarak nitelemesi bir çelişki ortaya çıkarıyor. “Susamam” ile aynı gün yayınlanan Ezhel’in “Olay” şarkısı da “Susamam” ile benzer içerikler taşıyor. Dahası, söz konusu şarkıcı uyuşturucu kullanmak suçundan 1 yıl hapis cezası almış, bu ceza ertelenmişti.
Ragıp Aytuğ Tunal hakkında da “uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak”, Sarp Palaur’un ise ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ ve ‘tehdit’ suçlarından adli kaydı bulunuyor. Klibe katkı yapan Server Uraz ise ‘çocuk kaçırma’ ve ‘alıkoyma’ ile suçlanıyor
Her ne kadar Şanışer, “Şarkımızı hiçbir siyasi düşünceye tek başına mâl etmeyin, hiçbir siyasi düşünceye direkt karşı olduğumuzu varsaymayın. Bunu hem dinleyen dostlardan hem de projede bulunan arkadaşlardan ciddiyetle rica ediyorum” diyor ve şarkının sonunda hiçbir kurum ve kuruluşla alakasının olmadıklarını iddia ediyor olsalar da dile getirdikleri “duyarlılıklar” ve Miraç’ın tweetlerine gösterilen tepki şunu gösteriyor, her şey için konuşamıyorlar!
Görülüyor ki söz konusu çalışma birkaç rapçinin bir araya gelerek aklettikleri bir şey değil. Arkasında kirli eller var. Miraç gibi birkaç kişi ile seçilen birkaç başlık da konuya meze edilmiş. Hepsi bundan ibaret!