Mayıs’tagöçenler

13 HAZİRAN 2021 , PAZAR 08:52

1947-49’da İstanbul’da MI6’nın Türkiye şefi olarak da görev yapan Philby, ‘Cambridge Beşlisi’ olarak adlandırılan arkadaşları deşifre olduktan sonra bile paçayı yırtmayı bilse de sonunda Moskova’ya kaçmaktan başka bir yol bulamadı.

Buiş zannettiğiniz gibi kovboyluk değil

Mehmet Fuat Doğu (1914, İstanbul - 31 Mayıs 2004)

Balkan Harbi sırasında Bulgaristan’dan İstanbul’a göçmüş bir ailede doğdu. 1962’de kurmay albay rütbesiyle MAH reisliğine tayin olundu. 1966-71 arasındaki reisliği onun MİT’’te en çok sevilen müsteşar olarak tanımlandığı dönem oldu.

Savaş sonunda müttefiklerin safına geçen ve Alman istihbaratı BND’nin temellerini atan eski Nazi istihbarat şefi Reinhard Gehlen’in rahle-i tedrisinden geçti. Kendisi de çok adam yetiştirdi. MİT’in en meşhur isimleri onun tilmizleriydi. Hiram Abas, onu “Başöğretmenim” olarak tanımlıyordu. Mehmet Eymür, Nuri Gündeş, Emre Taner, Şenkal Atasagun’ları daha gençken makamına çağırıp “Bilimsel çalışacaksınız. Bu iş zannettiğiniz gibi kovboyluk değildir” diye nasihat ediyordu.

‘Teşkilat’ içinde evli bir kadına yazdığı söylenen bir mektup gerekçesiyle rakiplerince koltuğundan edildi. Cumhurbaşkanı Sunay “hastalık bahanesiyle” onu görevden aldı ve Lizbon büyükelçiliğine atadı. Doğu, bu haberi MİT’in güvenli evlerinden birinde rakılı bir mecliste dostlarıyla sohbet ederken öğrendi.

Kariyeri boyunca en çok anılacağı hâdise ise 12 Mart 1971 müdahalesine vakıf olmasına rağmen Başbakan Demirel’i haberdar etmemesiydi. Demirel şöyle diyecekti: “Millî istihbarat hiçbir zaman son olacak şeyi söylememiştir. Size her gün dünyanın neresinde neler olmuş düzenli olarak gelir. Afrika'da iki kabile harp etmiş, şu kadar Zululu bu kadar Mululu ölmüş, bunların bilgisi gelir ama Ankara'da altınızı oymuşlar, kimse bunu anlatmaz.” Bu şüphesiz ki onun asker kökenli, bir general olmasından ayrı düşünülemeyecek bir durumdu.

Komünizmle mücadele gerekçesiyle Seyyid Kutup tercümelerini teşvik eden; FETÖ’den kopan isimlerden Latif Erdoğan’ın iddiasına göre, devlet adına cemaat kurmasını F. Gülen’den talep eden de oydu. Gerçek Hayat’ın FETÖ özel sayısında detayları görüleceği üzere terörist başı Gülen ile çeşitli zamanlarda kritik meselelerle ilgili görüşen de oydu. Belki de her şey büyük patronların muratlarıyla ilgilidir. Fuat Doğu emekli olduktan sonra Selçuk Özdağ’a şöyle diyecektir: “'Ben MİT müsteşarlığı yapmadım, CIA'in şube müdürlüğünü yaptım. Bir CIA yetkilisi gelse, beni Sinop'a götür dese onu oraya götürmekle memurum.”

90 yaşında hayata gözlerini yumdu. Cenaze namazı Kocatepe’de kılındı, Karşıyaka Mezarlığı’na defnedildi. El yazısıyla yazıp teşkilata teslim ettiği hatıratında neler yazdığını bilebilseydik bu ülkeyi de dünyayı da daha iyi anlayabilirdik belki.

İhanet etmek için önce ait olman gerekir

Kim Philby (1 Ocak 1912– 11 Mayı 1988)

İngiliz istihbaratı MI6’nın Sovyet Birimi’nin başına bir Rus köstebeğin geçmesinden daha büyük ne tür bir skandal olabilirdi ki? Ciğerin kediye teslim edilmesinden daha beter bir durumdu bu. Yıllar boyu her akşam çantasına doldurduğu belgeleri Rus muhatabına aktarıyor, sabah yeniden çantasına koyup geri götürüyordu. Bunlar paha biçilemez kıymette bilgilerdi.

‘Şeyh Abdullah’ adıyla Müslüman olan ünlü gezgin ve casus John Philby’nin oğlu Kim, 1930’ların dünyasında komünizme sempati duyan çok sayıdaki Cambridge mezunundan biriydi. Bu gençlerin önemli bir kısmı Ruslarca devşirildi. Kim, 1933’te Macar Yahudi’si Komünist bir kız tarafından angaje edildi.

1947-49’da İstanbul’da MI6’nın Türkiye şefi olarak da görev yapan Philby, ‘Cambridge Beşlisi’ olarak adlandırılan arkadaşları deşifre olduktan sonra bile paçayı yırtmayı bilse de sonunda Moskova’ya kaçmaktan başka bir yol bulamadı. Orada yamalı elbiseleriyle verdiği son röportajda “İhanet etmek için önce ait olman gerekir. Ben hiç ait olmadım” dedi.

Birkaç yıl daha yaşasaydı uğruna neleri göze aldığı Komünizmin yıkılışını görebilecekti.