Trafikte ‘iki tekerlekli’ bilmecesi

Plandemi süreciyle birlikte hem ticârî hem de şahsî kullanımı artan motosikletler özellikle büyükşehirlerde yaşayanlar için kâbusa dönüştü. Trafikte neredeyse her 5 araçtan 1’i motosiklet olurken, İçişleri Bakanlığı’nın açıkladığı her iki trafik kazasından birini motosiklet sürücülerinin gerçekleştirdiği verisi durumun vahametini ortaya koyuyor.

Hakaretler yağdıran hatta silah çekip canınıza kast eden sürücülerin varlığını haber bültenlerinde sıkça görüyoruz ama iki tekerlek üzerinde sizi tehdit eden sürücülerden habersiziz. Motosiklet sürücüleri hepsi olmasa da büyük bir kısmı kural tanımaz halde aramızda dolaşıyorlar. Şerit ihlâli, trafik ışıklarına uymama, zikzak çizerek duran araçların sağından, solundan ve ortasından geçme, yaya kaldırımında motosiklet sürme ve hız kuralına uymama hem yayaları hem de otomobil kullanıcılarını adeta canından bezdirdi. Aslında ekmek parası uğruna bir yerden bir yere yetişmek için kuralları çiğnediklerini söyleseler de kuralları ne onlar biliyor ne de diğer araç sürücüleri.

Kıyafet kuralı belli hangi şeridi kullanacağı belirsiz

Karayolları Trafik Kanununa baktığınız zaman motosiklet sürücülerinin uyması gereken kuralların ne olduğunu açıkça göremiyorsunuz. Kanunun 66. maddesinde scooter, bisiklet ve motosiklet sürücülerinin nasıl güvenli araç kullanacakları belirtilirken, seyir kuralları açıkça belirtilmiyor. Yani buna göre motosiklet sürücüleri hangi şeridi kullanır? Duran araçların arasından geçebilir mi? Emniyet şeridini kullanma yetkileri var mıdır? Bu ve benzeri hayâtî detaylar yer almıyor. Bu bilgilere gerek eğitmenler gerek motosiklet sürücülerinin tavsiyeleri sonucu ulaşmanız mümkün. Eğitmenlerle konuşunca Türkiye’de sola dönüşlerin dışında sürücülerin yalnızca sağ şeridin ortasında seyretmeleri gerektiği, duran araçların arasından geçmelerinin, emniyet şeridini kullanmalarının da yasak olduğunu öğreniyorsunuz. Ancak bu hayati bilgileri araç sürücüleri de motosiklet kullanıcıları da bilmiyor.

Kuralsızlık kazaları artırıyor

Sürücüler kanunda da yer almayan kullanım kurallarından bihaber olunca bu kez trafikte karmaşa yaşanıyor. Trafikte neredeyse her 5 araçtan 1’i motosiklet olurken, her iki trafik kazasından birini motosiklet sürücüleri gerçekleştiriyor. Şerit ihlâli, trafik ışıklarına uymama, duran araçların sağından ve ortasından geçme, yaya kaldırımında motosiklet sürme ve hız kuralına uymama ise en çok yapılan kural ihlâli olarak görülüyor. Avrupa’da ise motosiklet sürücülerine ciddi soruşturmalar açılıyor. Türkiye'de ve Avrupa'da motosiklet kullanıcıları için geçerli olan bazı kurallar ve cezai yaptırımları şöyle sıralayalım.

Motosiklet şerit dışında gidemez

Türkiye'de aksine bir işaret bulunmadıkça motosiklet sürücüleri iki veya daha fazla şeritli yollarda geçme ve dönme dışında en sağ şeritten gitmek zorunda. Bu kurala uymayanlara 4 bin 512 TL para cezası ve 20 ceza puanı uygulanıyor. Türkiye'de "filtreleme" olarak tabir edilen trafikte duran araçların arasından geçmenin trafik ceza kanununda net olarak tarif edilmemesi nedeniyle hangi cezanın uygulandığı ise bilinmiyor.

Avrupa ülkelerinde ise motosiklet sürücülerinin hangi şeritten gideceği kurallara bağlı. Motosiklet sürücüleri, otomobillerle aynı şerit düzenine tâbidir ve kendi şeritlerinde seyretme zorunluluğu var. Trafikte ani şekilde şerit değiştirmek ve duran araçların arasından geçmek, Avrupa’da yasakların başında geliyor. Ancak bazı Avrupa ülkeleri dikkatli olmak şartıyla yol durumuna göre filtrelemeye izin verebiliyor.

Almanya'da şerit kurullarına uyma zorunluluğu bulunurken, filtreleme tamamen yasak. Kurallara uymayanlara 100 ila 300 Euro arasında para cezası uygulanıyor. Fransa'da ise 2021 yılından bu yana filtreleme yasak ve 135 Euro ile 3 ceza puanı uygulanıyor. İtalya ve İngiltere'de filtreleme belli şartlar çerçevesinde serbest. Ancak belirlenen kuralın dışına çıkılması durumunda İtalya'da 80 ila 200 Euro arasında para cezası uygulanırken, ağır ihlâlde ehliyete el konuluyor. İngiltere'de ise 100 ile 200 Pound arasında para cezası veriliyor. İspanya'da motosikletler için özel şeritler bulunurken, ihlâl halinde 200 Euro ve 3 ceza puanı uygulanıyor. Hollanda da ise şerit ihlâli yapanlara 150 ila 250 Euro arasında para cezasının yanında ehliyetine el konulması söz konusu oluyor.

Sürüş tecrübesi dikkat çekiyor

Avrupa ve Türkiye'de ehliyet almak için girilen sınavlarda ortak yönler bulunurken, ileri sürüş teknikleri ve ders süresi ile Avrupa öne çıkıyor. Türkiye'de önceden herhangi bir ehliyete sahip olmayan sürücü adayları toplamda 34 saat ders süresi almak zorunda. Teorik eğitimleri de kapsayan bu 34 saat içerisinde 8 saatlik ilk yardım bilgisi, 6 saatlik motor ve araç tekniği, 16 saatlik trafik ve çevre, 4 saatlik de trafik âdâbı dersleri bulunuyor. İlgili eğitimlerin tamamlanmasının ardından ise 2 saat simülatörde, 12 saat de akan trafikte direksiyon eğitimi veriliyor.

Almanya’da ise ders saatlerinin dışında 12 ila 20 saat (A1 ve A2) normal direksiyon sürüşünün yanında, 5 saat ise gece sürüşü eğitimi veriliyor. Yine Fransa'da normal derslerin dışında minimum 20 saat, İtalya'da 10-15 saat, İngiltere'de 16 saat, İspanya’da 8-16 saat ve Hollanda'da 12-18 saat sürüş eğitimi veriliyor. A sınıfı motosiklet ehliyeti almak ise yüksek güçlü motosiklet kullanımı olduğu için genellikle daha uzun bir süreç gerektiriyor. Bu süre, ek bir pratik sınav veya 7 saatlik ileri seviye eğitim olarak uygulanıyor.

Reflektörlü yelek şartı

Avrupa’da motosiklet kullananlar için bir takım ek zorunluluklar da bulunuyor. Fransa'da sürücüler, reflektörlü yelek taşımak zorunda. İngiltere'de ise yeni sürücüler için L plakası (stajyer) zorunlu ve tam ehliyet almadan otoyollara çıkamazlar. Almanya’da ise motosiklet kullanımı sırasında özel eldiven ve koruyucu ekipman zorunlu tutulmakta.

• Kazaların önlenmesi için uzman tavsiyeleri
• 
• - Kazaların %90'ı düz yolda meydana geliyor. Bu kazaların engellenmesi için takip mesafesi korunmalı.
• -Şerit çizgileri daima daha kaygan olurlar bunların üzerinden gidilmemeli, üzerindeyken frene basılmamalı.
• - Islak, buzlu veya çamurlu yollar, motosikletin kaymasına ve sürüşün zorlaşmasına neden olabilir. Böyle durumlarda hız azaltmalı ve ani fren yapmaktan kaçınmalı.
• - Kullanılan kasklar mutlaka sertifikalı ve çarpışma testlerinden yüksek başarıyla geçmiş olmalı.
• - Motosiklet kullanırken giyilen kıyafetler motosiklet ile aynı renk olmamalı.
• - Düzenli alkol alanlar, bel ve boyun fıtığı olanlar ile çok zayıf ya da çok kilolu olanlar motosiklet kullanmamalı.
• - Sürücüler motosiklet alırken, boyları, kiloları ve amaçları doğrultusunda hareket etmeli. Sürüş ergonomisi, yakıt tüketimi, motor hacmi ve gücü doğru seçilmelidir. İkinci el motosiklet alacaklar ise mutlaka araca ekspertiz yaptırmalı.