Türkiye’de yaşanmış en büyük depremler

Türkiye’de yaşanmış en büyük depremler.
Türkiye’de yaşanmış en büyük depremler.

Bugünkü Türkiye sınırları içinde yaşanmış büyük depremlerin en eski kaydı MÖ 148 yılına kadar gidiyor. Antakya’da meydana gelen bu depremin şiddeti konusunda tam bir tahmin yapılamıyor fakat depremden 150 yıl önce kurulan şehrin tamamen yıkıldığı biliniyor...

Türkiye'de 123 yılda meydana gelen en büyük depremler.
Türkiye'de 123 yılda meydana gelen en büyük depremler.

13 Aralık 115 Antakya Depremi

Yapılan jeolojik incelemelere göre 7,5 şiddetinde gerçekleşen deprem, Antakya ve çevresinde yaklaşık 260.000 kişinin ölümüne ve çok büyük bir yıkıma neden oldu. Türkiye sınırları içinde en çok can kaybına sebep olan deprem olarak kayıtlara geçmiştir. depremin tetiklediği tsunami dalgaları Lübnan sahili boyunca özellikle Kayserya ve Yavne'de çok ciddi hasarlar vermiştir.

Mayıs 526 Antakya Depremi

Antakya bölgesindeki fayın kırılmasıyla oluşan depremde 250.000 kişi öldü. 8 Şiddetindeki depremden sonra başlayan yangın ölü sayısının bu kadar artmasına neden oldu. Depremde coğrafyası değişen Silifke limanı çamurla kaplanıp yok oldu.

29 Kasım 1114 Maraş Depremi

7,4 şiddetindeki depremde dönemin kaynaklarına göre şehir tamamen toprak altında kalmıştır. Tarihçi Urfalı Mateos, şehirde yaşayan hiç kimsenin depremden sağ olarak kurtulamadığını ve Maraş'ta yaşayan yaklaşık 40.000 kişinin öldüğünü kaydeder. Deprem Suriye ve Lübnan’a kadar yıkımlara neden olur. Urfa kalesi de depremde çökmüştür.

1 Haziran 1296 Büyük Depremi

İstanbul'da meydana gelen bu depremde tarihçilere göre İstanbul yerle bir oldu. Şehirde su baskınları ve yangınlar meydana geldi. Depremin artçıları yaz sonuna kadar sürdü. İstanbul’un yanı sıra doğuda Sakarya Nehri’nden, güneyde Manisa ve İzmir’e kadar 64 kale, birçok tapınak ve binlerce bina yıkıldı.

10 Eylül 1509 Büyük İstanbul Depremi

Merkez üssü Marmara Denizi'nin kuzeydoğusu olan, 7.2 şiddetindeki deprem. İstanbul’da 13000 kişinin ölümüne yol açtı. O tarihlerde İstanbul nüfusunun 50 bin civarında olduğu biliniyor. 10000'den fazla kişi yaralandı. Yaklaşık 1070 hane yıkıldı ve binlerce yapı ağır hasar aldı. Ayrıca depremin ardından oluşan ve yüksekliği bazı yerlerde 6 metreyi aşan tsunami dalgaları şehrin surlarını aşarak güzergahı üzerindeki semtlere ağır hasar verdi. En büyük yıkımın İstanbul'da olduğu depremin etkisi Bolu'dan Edirne'ye kadar hissedildi. Verdiği ağır hasar sebebiyle halk arasında "Küçük Kıyamet" (Kıyamet-i Suğra) olarak anıldı.

17 Ağustos 1668 Ladik Depremi

Anadolu’da meydana gelmiş en büyük ve en şiddetli deprem olarak kayıtlara geçmiştir. 8 Richter ölçeğinde gerçekleşen depremin merkez üssü Samsun ile Amasya arasında, Ladik gölünüm güneyidir. Sabaha karşı meydana gelen depremde 600 kilometrelik bir fay kırığı oluşmuştur. Bolu şehri tamamen yıkıldı. Kuzey Anadolu fayındaki kırığın diğer ucu ise Erzincan’da yıkıma neden oldu. Yani Bolu ve Erzincan arasında deprem büyük yıkıma neden oldu. Tüm bu hatta çoğu 10 bine yakın kayıp verilmiştir.

27 Aralık 1939 Erzincan Depremi

Daha önce 1045 yılında 9 şiddetinde, 1168’de 8 şiddetinde, 1374’de 8 şiddetinde depremlerle yıkılan Erzincan’da, 1584’te yine 9 şiddetinde bir deprem meydana gelmişti. Bu depremler hakkında çok fazla kayıt olmamakla beraber, 1584’teki depremde 15 bin kişinin öldüğü bilinmektedir. 1784’te tekrar 8 şiddetinde sarsılan şehir, 1888’de de 7 şiddetinde deprem gördü.

27 Aralık 1939 tarihindeki deprem ise 7,8 şiddetinde gerçekleşti. Cumhuriyet tarihinin o güne kadarki en büyük deprem felaketinde 32 bin 968 kişi öldü, 100 binden fazla kişi ise yaralandı.116 bin 720 bina tamamen yıkıldı.

24 Kasım 1976 Çaldıran Depremi

Saat 12:22'de merkez üssü Van'ın Muradiye ilçesi Çaldıran bölgesi olan 7,5 şiddetindeki deprem’de 3840 kişi öldü, 9232 bina hasar gördü. 2000 kilometrekarelik bir alandaki evlerin %80'i yıkıldı. Depremin yanı sıra bölgede gece hava sıcaklığının -17 dereceye kadar düşmesi sonucu donma nedeniyle de ölümler oldu.

17 Ağustos 1999 Gölcük Depremi

Sabah karşı 03.02'de meydana gelen depremin şiddeti Kandilli tarafından 7,4, ABD tarafından ise 7,6 olarak ölçülmüştü. 45 saniye süren depremde 17 bin 480 kişi öldü, 43 bin 953 kişi yaralandı. Yaklaşık 200 bin kişinin evsiz kaldığı, 66 bin 441 konut ve 10 bin 901 iş yerinin yıkıldığı depremden 16 milyona yakın kişi değişik düzeylerde etkilendi, 285 bin 211 konut ve 42 bin 902 iş yerinde hasar tespit edildi. Depremde İstanbul'da 454 kişi öldü.

Bu depremden 3 ay sonra, 12 Kasım’da Düzce’de yaşanan 7,2 ‘lik depremde is 894 kişi öldü.

Dünya genelindeki büyük depremlerin yüzeye yakınlığı.
Dünya genelindeki büyük depremlerin yüzeye yakınlığı.

Son 100 yılın en büyük depremleri

1 Eylül 1923 - Japonya

Japonya'nın başkenti Tokyo yakınlarında meydana gelen Büyük Kanto Depreminde yaklaşık 142 bin 800 kişi öldü. Depremin büyüklüğü farklı kaynaklara göre 7.9 ile 8.2 arasında değişiyordu.

22 Mayıs 1960 - Şili

Dünyada şimdiye kadar ölçülen en şiddetli deprem bu oldu. Şili'yi vuran deprem Richter ölçeğine göre 9.5 büyüklüğündeydi. 10 metreyi aşan tsunami dalgaları bazı köylerin tamamını yıktı. Can kaybı konusunda net rakamlar olmasa da yaklaşık 2 bin kişinin öldüğü tahmin ediliyor.

31 Mayıs 1970 - Peru

And Dağları'nın Peru'daki kısmında meydana gelen 7.9 büyüklüğündeki deprem, evleri yıkmak yerine gömdü. And dağları eteklerindeki Yungay kenti, dağdan gelen heyelanın altında kaldı. Yaklaşık 70 bin kişi toprak altında kalarak öldü.

28 Temmuz 1976 - Çin

7.8 büyüklüğündeki deprem sonucu Çin'in kuzeydoğusundaki Tangshan kenti yerle bir oldu. 250 binden fazla kişi öldü.

19 Eylül 1985 - Meksika

Meksika'nın başkenti Meksiko 8.0 büyüklüğünde bir depremle sarsıldı. Depremde 10 binden fazla kişi öldü.

21 Haziran 1990 - İran

İran'ın Gilan eyaletini 7.4 büyüklüğündeki vuran deprem, yaklaşık 40 bin kişinin ölümüne neden oldu.

26 Ocak 2001 - Hindistan

Hindistan'ın kuzeybatısındaki Gucerat eyaletinde 7.9 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Depremde 20 bin kişi öldü, bir milyondan fazla kişi evsiz kaldı.

26 Aralık 2004 - Endonezya

Endonezya'nın Sumatra adasının batı kıyısı açıklarında, Hint Okyanusu tabanında meydana gelen deprem, sarsıntıyla değil tsunamiyle yıktı. Hint Okyanusu'na kıyısı olan 14 ülkeyi, yüksekliği 30 metreye ulaşan tsunamiler vurdu. En büyük zarar, bir ada ülkesi olan Endonezya’da yaşandı. On dört ülkede 230 binden fazla kişi öldü. Bu, tarihteki en çok ölüme yol açan doğal afetlerden biri olarak kayda geçti.

28 Mart 2005 - Endonezya

Endonezya'nın Nias Adası'nı vuran 8.7 büyüklüğündeki depremde 1300 kişi öldü.

8 Ekim 2005 - Pakistan

Pakistan'ın kuzeyini ve Keşmir bölgesini vuran 7.6 büyüklüğündeki deprem, 73 bin kişinin hayatına mâl oldu. Milyonlarca kişi de evsiz kaldı.

12 Mayıs 2008 - Çin

Çin'in Şiçuan eyaletindeki tek bir bölgede meydana gelen deprem sonucu 87 bin kişi ya hayatını kaybetti ya da kayboldu. Deprem sonucu 370 bin kişi de yaralandı.

7.8 büyüklüğündeki sarsıntı eyaletin başkenti Çengdu'nun yaklaşık 100 kilometre uzağında, öğle saatlerinde oldu.

12 Ocak 2010 - Haiti

Haiti'nin başkenti Port-au-Prince'te meydana gelen 7.7 büyüklüğündeki deprem 230 binden fazla can aldı.

11 Mart 2011 - Japonya

Japonya'da meydana gelen 8.9 büyüklüğündeki deprem, 20 binden fazla kişinin ölümüyle sonuçlandı. Bu ölümler arasında, depremden sonra oluşan ve 40 metreyi bulan tsunami dalgalarında kaybolmuş ve hiç bulunamamış kişiler de vardır. Tsunaminin yıktığı Fukuşima Nükleer Santrali, 1986'daki Chernobyl felaketinden bu yana görülen en büyük nükleer felakete yol açtı.