Ukrayna'da erken genel seçimlerinin yansımaları

Ukrayna'da 3 ay önce yapılan devlet başkanlığı seçimlerinde 41 yaşındaki ülkenin en ünlü komedyeni Vladimir Zelenskiy, ipi göğüsleyen taraf olmuştu.

Zelenskiy erken genel seçim için meclisi feshetmek zorunda kaldı. Zira Mecliste desteğin olmamasından dolayı Zelenskyi kendi politikalarını uygulayamıyor veya bakan atayamıyordu. Tüm bunların mecliste onaylanması gerekiyor.

Dün gerçekleşen erken genel seçim resmi olmayan sonuçlara göre Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy'nin kurucusu olduğu Halkın Hizmetkârı Partisi oyların yüzde 42,11'ini aldı.

Rusya yanlısı politikalar güden Muhalefet Platformu-Yaşam İçin Partisi yüzde 12,69; eski devlet başkanı Petro Poroşenko'nun Avrupa Dayanışması Partisi yüzde 8,68; eski başbakan Yuliya Timoşenko'nun Vatan Partisi yüzde 8,23; ünlü rock yıldızı Svyatoslav Vakarçuk'un Ses Partisi yüzde 6,39 oyla barajı geçen diğer partiler oldu.

Seçim sonuçlarına göre Kırım Tatar Türklüğünün efsane lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu ve Ahtem Çiygöz de parlamentoya girmeye hak kazandı.

Zelenskiy'den Rock yıldızıyla koalisyon açıklaması

Zelenskiy, resmi olmayan seçim sonuçlarının belli olmasının ardından yaptığı açıklamada, partisinin ünlü rock yıldızı Svyatoslav Vakarçuk'un Ses Partisi ile koalisyon hükümeti kurmaya sıcak baktığını söyledi.

Eski iktidar mensuplarıyla ortak hükümette yer almayı düşünmediklerini belirten Zelenskiy, "Devlet başkanlığı seçim kampanyasının başında Sayın Vakarçuk'a teklifimizi yapmıştık. Bay Vakarçuk'u memnuniyetle görüşmeye davet ediyoruz" dedi.

"Ukraynalılar değişime oy verdi"

Partisinin ülke yönetiminde sorumluluk almaya hazır olduğunu söyleyen Vakarçuk da, "Ukraynalılar değişime oy verdi, biz de bu değişimin bir parçası olmaktan memnunuz" diyerek koalisyon için Halkın Hizmetkârı Partisi'ne göz kırptı.

Vakarçuk ayrıca milletvekili olmasının ardından da ünlü rock grubu Okean Elzy'de solistlik yapmayı sürdüreceğini söyledi.

Oyların çoğunluğunu Batı yanlısı partiler aldı

• Meclis'te temsil edilecek partilerin çoğunluğu Batı taraftarı söyleme sahip. Bu partiler uzun süreden beri bekleyen, ekonomiyi canlandıracak ve yolsuzlukla mücadeleyi sağlayacak reformları hayata geçirme taahhüdünde bulunuyor.

Seçimlere katılım 49,89'da kaldı

Ukrayna Merkez Seçim Komitesi, saat 20.00 itibarıyla erken parlamento seçimlerine katılım oranının yüzde 49,89 olduğunu açıkladı.

Devlet başkanlığı seçimlerinin ilk turunda katılım oranı yüzde 63,48, ikinci turunda yüzde 61,37 olmuştu.

6 bine yakın milletvekili adayı yarıştı

6 bine yakın milletvekili adayı yarıştığı seçimlerde Ukrayna Meclisi’nde (Verkhovna Rada) 454 koltuk bulunuyor. Karma seçim sisteminin yürürlükte olduğu ülkede milletvekillerinin yarısı parti listelerinden, diğer yarısı ise tek bir milletvekili çıkaran seçim bölgelerinden seçiliyor.

Açıklanan sandık çıkış sonuçları, 225 milletvekilinin dağılımını gösteriyor. İlk sonuçlara göre Zelenskiy'nin partisi, parlamentonun yarısında 123 sandalye sayısına ulaşıyor.

Dar bölge sistemine göre yapılan ve tek milletvekili seçilen bölgelerden gelen sonuçlarla birlikte yeni parlamentodaki sandalye dağılımı netleşmiş olacak.

Parlamentoda daha önce 454 olan sandalye sayısı, ülkedeki iç karışıklıklar sonrası Kırım'ın Rusya tarafından ilhak edilmesi ile Donetsk ve Lugansk illerinin bazı bölgelerinin tek taraflı bağımsızlık ilan etmesi sonucu 424'e düştü.

Ukrayna- Rusya arasındaki krizin perde arkası

Ukrayna’da 2004 yılındaki Turuncu Devrim ile ülke yönetimi Rus odağından batı odağına dönmeye başladı. Ukrayna’daki krizin başlangıcı ise 22 Kasım 2013’te Yanukoviç hükümetinin AB Ortaklık Anlaşması’nı imzalamayı reddetmesi üzerine ortaya çıktı.

Bu karar sonrası Batı yanlısı muhalefet ve destekçileri sokaklarda ve meydanlarda gösteriler düzenlemeye başladı

Muhalefet idari organları ele geçirdi

Gösteriler büyüyerek devam etti ve muhalefet, Kiev’in ana caddesi Khreschatyk’ta Kiev Belediyesi’nin de aralarında bulunduğu pek çok kamu binasını ele geçirdi.

Yönetimi elinde bulunduran tüm gösterilere rağmen direnmeye devam etti.

• Tarihler 24 Şubat 2014’ü gösterdiğinde ülkenin batısında ve başkenti Kiev’de kontrolü ele geçiren muhaliflerden sonra Yanukoviç Rusya’ya kaçtı. Ukrayna’da geçiş hükümeti kuruldu.

Daha sonra yapılan seçimlerde ise, Rusya karşıtı ve AB yanlısı söylemleriyle bilinen ve ülkesini AB ve NATO’ya üye yapmak istediğini kaydeden Ukraynalı işadamı Petro Poroşenko, ülkenin yeni Cumhurbaşkanı seçildi.

Rusça konuşan ülkenin güneydoğusu Kiev yönetimini tanımadı

Geçiş hükümetinin ardından ise Yanukoviç yanlıları ülkenin güney ve doğusunda düzenledikleri gösterilerde yerel yönetimler güvenliğin merkez Kiev yönetimi tarafından değil, kendileri tarafından sağlanacağını açıkladı.

Rusya yanlısı ve Ukrayna’da Rusça konuşan ülkenin güneydoğusundaki Harkov, Donetsk, Lugansk, Dnepropetrovsk, Zaporojye, Herson ve Kırım otonomisinin katıldığı “Ukrayna Cephesi” adlı kongreden çıkan bildiride şöyle denildi:

• “Bölgelerde güvenlik, şu andan itibaren yerel yönetimlerin eline geçiyor. Kongre’de temsil edilen bölge yöneticileri, emrindeki güvenlik güçleri ve halkla birlikte anayasal düzeni korumak için birlikler oluşturacak. Başkent Kiev’de oturumlar düzenleyen parlamentonun son iki günde aldığı tüm kararların baskı altında kabul edildiğini varsayıyoruz. Rusya’ya bölgelerimizde düzen ve huzurun muhafaza edilmesi için ayrıca yardım çağrısı yapıyoruz.”

Rusya’nın Kırım İlhakı

Yanukoviç’in kaçtığı açıklanmadan önce 23 Şubat’ta ise Kırım’ın güneyindeki Sivastopol’da Rus yanlısı gösteriler başlamış, üç dört gün sonrada Rus bayraklarını göndere çeken, Rusya destekli olduğu iddia edilen silahlı milis güçler bir çok bölgeyi ele geçirdi. 6 Mart’ta Kırım Yüksek Konseyi 16 Mart tarihinde Kırım’ın Rusya’ya katılıp katılmayacağını belirleyen referandum yapacaklarını açıklamıştır.

• 16 Mart 2014’de yapılan referandumda Kırım’da %96.77, Sivastopol’de ise %95.6 oranında Rusya’ya bağlanma yönünde oy çıktı.

Ukrayna'dan tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan eden Donetsk Halk Cumhuriyeti, Ukrayna'nın ardıl devleti olarak görülen, 'Malorossiya' (Küçük Rusya) adlı yeni bir ülke kurulduğunu açıklamıştı. Öldürülen Donetsk Halk Cumhuriyeti lideri Aleksandr Zaharçenko, üç yıldır devam eden Ukrayna krizini çözmek amacıyla kurdukları yeni, bağımsız ülke Malorossiya'ya üç yıllık bir süreçte geçiş yapmayı planladıklarını belirmişti.

Kırım'da sandıkların kapanmasının ardından dönemin ABD Başkanı Barack Obama ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin telefonda görüştü.

Türkiye’nin tutumu

Türkiye’den Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün esas olduğunu ve her meselenin Ukrayna’nın toprak bütünlüğü çerçevesinde konuşulması gerektiği çerçevesinde açıklamalar geldi. Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün ihlal edilmesinin uluslararası hukukla bağlantılı olmaması itibariyle kabul edilmez nitelikte olduğu vurgulandı.