0

JURNAL.İST HAKKINDA // NEDİR, KİMDİR?

Türkiye'de tersanecilik ve gemi üretimi

Hikmet Yalçınkaya
HİKMET YALÇINKAYA
22 KASIM 2017 , ÇARŞAMBA 09:00
Abone ol
Türkiye’de 180 bin civarı ehliyetli gemi adamı bulunmaktadır. Bu rakamla Türkiye, Çin’den son en fazla gemi adamına sahip olan ikinci ülke konumundadır.
Türkiye’de 180 bin civarı ehliyetli gemi adamı bulunmaktadır. Bu rakamla Türkiye, Çin’den son en fazla gemi adamına sahip olan ikinci ülke konumundadır.

Tersanecilik Anadolu’da 600 yıllık bir gelenektir. İlk tersane 1390 yılında Gelibolu’da Osmanlı İmparatorluğu zamanında kurulmuştur. Günümüze kadar varlığını korumuş olan Haliç Tersanesi 1455’te Fatih Sultan Mehmet tarafından kurulduğunda, Türk tersaneleri dünyanın en büyük tersaneleri olarak anılmaktaydı. Cumhuriyetin kurulmasıyla beraber tersaneciliğe ayrı bir önem verilmiştir.

Geleneksel üretim teknikleri ile modern teknolojiyi, eğitimle beraber harmanlayarak gelişimini sürdüren Türk gemi inşa sektörü 1990’ların başından beri uluslararası bilinilirliği olan bir markadır. Sektör; yatlardan dev yatlara, yelkenlilerden balıkçı teknelerine, kimyasal tankerlerden kuru yük gemilerine kadar çok geniş ürün yelpazesine sahip olan bir sektör halini almıştır. Ayrıca, gemi bakım ve onarım hizmeti de sektörün önemli gelir kaynakları arasında gösterilmektedir.

Türkiye’de 180 bin civarı ehliyetli gemi adamı bulunmaktadır. Bu rakamla Türkiye, Çin’den son en fazla gemi adamına sahip olan ikinci ülke konumundadır.

2012 ve 2016 yılları arasında faaliyet gösteren tersane sayısı.
2012 ve 2016 yılları arasında faaliyet gösteren tersane sayısı.

2003-2016 yılları arasında Türkiye tersanelerinde yapılan gemi adetini gösteren tablo.
2003-2016 yılları arasında Türkiye tersanelerinde yapılan gemi adetini gösteren tablo.

Türkiye tanker siparişi alan ülkeler sıralamasında 15 adet ile 5. sıradadır.
Türkiye tanker siparişi alan ülkeler sıralamasında 15 adet ile 5. sıradadır.

*(DWT) Dead Weight Tonaj: “Geminin yük taşıma kapasitesinin bir ölçüsü olup; kargo, yakıt, mürettebat, kumanya vs. oluşur. Deplasman Tonajı ile Dead Weight arasında kalan ağırlık (geminin tekne, makine ve sabit donanım ağırlıkları) Light Ship (Boş gemi) Ağırlığı olarak adlandırılır.”

Tersane sayısı 2002 yılında 37 adet olan faal tersane sayısı, 2015 yılı sonu itibariyle 79’a ulaşmıştır. Tersanelerimiz Marmara ve Batı Karadeniz’de yoğunlaşmış olup, yaklaşık 23 adet tersane de yatırım aşamasındadır. Ayrıca 15 adet de yeni tersane alanı belirlenmiştir.
Tersane sayısı 2002 yılında 37 adet olan faal tersane sayısı, 2015 yılı sonu itibariyle 79’a ulaşmıştır. Tersanelerimiz Marmara ve Batı Karadeniz’de yoğunlaşmış olup, yaklaşık 23 adet tersane de yatırım aşamasındadır. Ayrıca 15 adet de yeni tersane alanı belirlenmiştir.
Dünya genelindeki ekonomik kriz 2008 yılı son çeyreğinde başlayan ve 2009 yılı son çeyreğine kadar kuvvetli şekilde hissedilen dünya çapında ekonomik kriz pek çok sektörde olduğu gibi gemi inşa sektörünü de olumsuz etkilemiş, sipariş defterlerinde büyük düşüşler ortaya çıkmıştır.
Dünya genelindeki ekonomik kriz 2008 yılı son çeyreğinde başlayan ve 2009 yılı son çeyreğine kadar kuvvetli şekilde hissedilen dünya çapında ekonomik kriz pek çok sektörde olduğu gibi gemi inşa sektörünü de olumsuz etkilemiş, sipariş defterlerinde büyük düşüşler ortaya çıkmıştır.
Bakım onarım tonajı Yeni gemi inşa siparişleri almakta oldukça zorluk çeken sektör, bakım onarım faaliyetlerine yönelmiştir. 2013 yılında 15.755.206 DWT* olarak gerçekleşen bakım onarım tonajı, 2014 yılı sonu itibariyle yaklaşık 20.000.000 DWT’e, 2015 yılında da yaklaşık 21.000.000 DWT’e yükselmiştir.
Bakım onarım tonajı Yeni gemi inşa siparişleri almakta oldukça zorluk çeken sektör, bakım onarım faaliyetlerine yönelmiştir. 2013 yılında 15.755.206 DWT* olarak gerçekleşen bakım onarım tonajı, 2014 yılı sonu itibariyle yaklaşık 20.000.000 DWT’e, 2015 yılında da yaklaşık 21.000.000 DWT’e yükselmiştir.
2017 Türk armatörlerin gemi siparişleri Türk armatörlerinin Ocak 2017 itibariyle dünya genelinde 1,6 Milyon DWT’lik 34 adet gemi siparişi mevcuttur.
2017 Türk armatörlerin gemi siparişleri Türk armatörlerinin Ocak 2017 itibariyle dünya genelinde 1,6 Milyon DWT’lik 34 adet gemi siparişi mevcuttur.
Yat üretimi ve tekne imalatı Yat ve tekne imalat sanayi çok büyük oranda katma değere sahip, istihdam sağlayabilen, ihracat oranı yüksek bir sektördür. Bu sanayi makina, demir- çelik, ahşap, boya-kimya, elektrik, elektronik, tekstil, dekorasyon, lastik, plastik v.b. birçok sanayi dalının ürünlerinin tersanelerde birleştirilmesi sonucunda üretim yapan ve muhtelif servis sektöründen de hizmet alan bir sanayi dalıdır. Yat ve tekne endüstrisi, gerek içeriği ve kapsamı ve gerekse uyguladığı teknoloji açısından gemi inşa sanayinden farklı olup, gemi inşa sanayi için büyük yatırımlar, uzun süre ve deniz kenarında büyük yerlere ihtiyaç duyulurken, yat ve tekne imalat sanayi daha küçük yatırım ile daha kısa sürede ve daha küçük yerlerde faaliyet gösterebilmektedir. Büyük yatırımlar gerektirmemesine rağmen, katma değeri çok daha yüksektir.
Yat üretimi ve tekne imalatı Yat ve tekne imalat sanayi çok büyük oranda katma değere sahip, istihdam sağlayabilen, ihracat oranı yüksek bir sektördür. Bu sanayi makina, demir- çelik, ahşap, boya-kimya, elektrik, elektronik, tekstil, dekorasyon, lastik, plastik v.b. birçok sanayi dalının ürünlerinin tersanelerde birleştirilmesi sonucunda üretim yapan ve muhtelif servis sektöründen de hizmet alan bir sanayi dalıdır. Yat ve tekne endüstrisi, gerek içeriği ve kapsamı ve gerekse uyguladığı teknoloji açısından gemi inşa sanayinden farklı olup, gemi inşa sanayi için büyük yatırımlar, uzun süre ve deniz kenarında büyük yerlere ihtiyaç duyulurken, yat ve tekne imalat sanayi daha küçük yatırım ile daha kısa sürede ve daha küçük yerlerde faaliyet gösterebilmektedir. Büyük yatırımlar gerektirmemesine rağmen, katma değeri çok daha yüksektir.
Bugünün gazete manşetleri için tıklayın >