🧐 Facebook boykotunda neler yaşanıyor?

ABD'li George Floyd'un 25 Mayıs günü polis tarafından öldürülmesi dünya genelinde şiddetli gösterilerin kaynağı oldu. Floyd'un ölümünü protesto edenler bulundukları bölgelere göre farklı yöntemler kullandı ve bazı şiddet olayları çeşitli kesimler tarafından eleştirildi. Yağmaya rastlanan bölgelerdeki bazı göstericiler 'aralarına kasıtlı olarak yağmacıların sokulduğunu' iddia etti. Bazıları ise şiddet olaylarını radikal sol örgüt ANTIFA ile ilişkilendirdi.

ABD Başkanı Donald Trump yaşananlar üzerine tartışmaya yaratan bir tweet attı. Trump, "Yağma başlarsa ateş açma da başlar" ifadelerini kullandı.

Twitter Trump'ın tweetine 'şiddeti yüceltiyor olduğu gerekçesiyle' erişim kısıtlaması getirdi.

Facebook ise Twitter gibi hareket etmedi ve Trump'ın 'şiddet içerikli' paylaşımını kaldırmadı. Bunun üzerine ABD'li insan hakları kuruluşları Facebook'un üzerinde baskı oluşturmak için çok uluslu şirketleri 'Facebook'u boykot etmeye' ve 'sosyal medya platformuna reklam vermemeye' çağırdı. Adidas, Coca Cola, Ford, Honda, HP, Microsoft, Patreon, Pfizer, Puma, North Face, Starbucks, Unilever ve Vans gibi markalar Facebook boykotuna katılma kararı aldıklarını açıkladı.

Şirketlerin açıklamalarında neler var?

Reebok'ın da sahibi olan Adidas Temmuz ayı boyunca dünya çapında Facebook ve Instagram'a reklam vermeyeceğini ve ırkçı, ayrımcı ve nefret dolu çevrim içi içeriklerin toplumda ve markada yeri olmadığını ifade etti.

Coca Cola en az 30 gün boyunca dünya çapında hiçbir sosyal medya platformuna reklam vermeyeceğini açıkladı. Dev şirket bu süre zarfında kullandıkları platformların nefret söylemlerinden kurtulmaları konusunda ne beklediklerini düşüneceklerini söyledi.

30 gün boyunca ABD çapında sosyal medya platformlarına verdiği reklamları durduran Ford, "Nefret söylemi, şiddet ve ırksal adaletsizlik barındıran içeriklerin ortadan kaldırılması gerekiyor" açıklamasında bulundu.

• 200'den fazla şirket en az 30 gün süreyle olmak üzere ulusal veya uluslararası çapta Facebook'u ve Instagram'ı veya 'bütün sosyal medya platformlarını boykot etme' kararı aldığı görüldü. Şirketler, 'Kâr için nefreti durdur' sloganı altında birleşti.

Bu yaşananlar üzerine Facebook Sözcüsü Salı günü yaptığı açıklamada şirketin CEO'su Mark Zuckerberg'in boykota katılan markalarla görüşeceğini bildirdi.

Facebook için bu markaları kaybetmek ne anlama geliyor?

Facebook bütün gelirini reklamlardan elde ediyor desek yanlış olmaz. Şirketin gelirinin yüzde 98-98,5'u reklam kaynaklı.

Bu reklamlar Facebook'ta, Instagram'da, Facebook Messenger'da ve şirketle bağlantısı olan bazı uygulamalarda gösteriliyor. Markalar Facebook'a, reklamın ne kadar tıklandığına veya ne kadar gösterimde kaldığına göre para ödüyor.

• Facebook 2018 yılında toplam gelirinin yüzde 98,5'una denk gelen 55 milyar doları gösterdiği reklamlardan kazandı. 2017 ile karşılaştırınca, 2018'deki reklam gelirinin yüzde 38 oranında artığı görüldü.

Bütün bu bilgiler ışığında Facebook'un reklam gelirini kaybedeceği sonucu çıkabilir ancak boykotun Facebook'a büyük bir etkisi olmayacağı görülüyor.

Morningstar araştırmaya göre, Facebook'taki ilk 100 şirket yıllık 70 milyar dolar ile Facebook'un reklam gelirinin yalnızca yüzde 6'sını oluşturuyor. Facebook ise yaptığı açıklamada 2019 yılında bahsedilen ilk 100 şirketten gelen paranın, toplam gelirinin yüzde 20'sini oluşturduğunu ifade etmişti.

• Mark Zuckerberg'in başlatılan boykot sonrası kişisel servetinin 7,2 milyar dolar azalarak 82,9 milyar dolara gerilediği öğrenildi. Facebook'un piyasa değeri ise yaklaşık 56 milyar dolar azaldı.

Reklam boykotu şirketler için hangi amaçlara hizmet ediyor?

Küresel kapitalist ekonomiyi ve piyasayı düşününce, Facebook boykotunun ırkçılık ve nefret söyleminin ötesinde sonuçları var.

Bu boykot büyük şirketlerin milyarlarca tüketiciye sosyal medyadan destek almadan ulaşması için bir sınav niteliğinde olacak.

Öte yandan bu boykotun Facebook'un finansal durumuna radikal bir etki oluşturmaması, üretim koşullarını yeni yeni iyileştiren ve şirket içi politikalarının ne kadar etik olduğu tartışılan bu şirketlerin 'iyi bir imaj' oluşturmak için fırsat olduğunu gösteriyor.

• Haziran ayında Adidas şirket içindeki ırkçılık iddiaları ile çalkalandı ve 200'den fazla çalışanı şirketi protesto etti. Bazı çalışanlar, şirketin çalışma ortamının oldukça ırkçı olduğuna dikkati çekti.