0

JURNAL.İST HAKKINDA // NEDİR, KİMDİR?

7+1 komşumuzdaki siyasi duruma bakış

Abdülkerim Arslan
ABDÜLKERİM ARSLAN
13 KASIM 2017 , PAZARTESİ 08:00
Abone ol
​7+1 komşumuzda siyasi durum
​7+1 komşumuzda siyasi durum

Üç tarafı denizlerle çevrili olan Türkiye, 783.562 km²'lik topraklarında 7 ülke, Azerbaycan'a bağlı bir bölge ile de komşudur. Peki bu komşulardaki siyasi durum nedir?

Türkiye'nin komşuları Irak, Suriye, İran, Gürcistan, Bulgaristan, Yunanistan ve Azerbaycan'a bağlı olan Nahçıvan'da siyasi durum ve yönetimdeki kişiler...

Irak 2003 yılında ABD’nin işgaliyle sözde demokrasinin getirildiği ülkede son seçimler 2014 yılında yapıldı. 2005’te ABD ile ortak yapılan anayasanın olduğu ülkede Nuri el Maliki’nin kazandığı seçimlerden bir ay sonra DEAŞ Musul, Telafer ve Bağdat’ın kuzeyini işgal etti. Bu gelişmenin ardından kaçan Irak ordusunun sorumlusu Maliki olarak gösterildi. Ağustos ayında Irak Başbakanı Maliki, Cumhurbaşkanı Masum'un hükümeti kurma görevini verdiği Haydar el İbadi'nin lehine görevinden istifa etti. 3 yıldır İbadi’nin Başbakan olduğu ülke, önümüzdeki yıl sandığa gidiyor. DEAŞ’ın temizlemesi ve Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ndeki (IKBY) bağımsızlık hareketlerine karşı dik duruş, 2018 seçimlerinde İbadi’yi öne çıkarıyor.
Irak 2003 yılında ABD’nin işgaliyle sözde demokrasinin getirildiği ülkede son seçimler 2014 yılında yapıldı. 2005’te ABD ile ortak yapılan anayasanın olduğu ülkede Nuri el Maliki’nin kazandığı seçimlerden bir ay sonra DEAŞ Musul, Telafer ve Bağdat’ın kuzeyini işgal etti. Bu gelişmenin ardından kaçan Irak ordusunun sorumlusu Maliki olarak gösterildi. Ağustos ayında Irak Başbakanı Maliki, Cumhurbaşkanı Masum'un hükümeti kurma görevini verdiği Haydar el İbadi'nin lehine görevinden istifa etti. 3 yıldır İbadi’nin Başbakan olduğu ülke, önümüzdeki yıl sandığa gidiyor. DEAŞ’ın temizlemesi ve Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ndeki (IKBY) bağımsızlık hareketlerine karşı dik duruş, 2018 seçimlerinde İbadi’yi öne çıkarıyor.
Gürcistan Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra 1995’te kabul edilen anayasaya göre ülkede devlet başkanı ve parlamento seçimle iş başına geliyor. 150 sandalyeden oluşan ve dört yılda bir seçimle belirlenen parlamento, geniş yetkilere sahip. Anayasal sınırlar dahilinde ülkedeki en yetkili makam olan devlet başkanının beş yılda bir seçiliyor. 2008’de Rusya’nın işgal ettiği ülkede siyasiler arasında Rusya karşıtı olanlar öne çıkıyor. Son yerel seçimler 21 Ekim’de gerçekleşti ve ülkenin şu anki Cumhurbaşkanı Rusya karşıtı olarak bilinen Giorgi Margvelaşvili.
Gürcistan Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra 1995’te kabul edilen anayasaya göre ülkede devlet başkanı ve parlamento seçimle iş başına geliyor. 150 sandalyeden oluşan ve dört yılda bir seçimle belirlenen parlamento, geniş yetkilere sahip. Anayasal sınırlar dahilinde ülkedeki en yetkili makam olan devlet başkanının beş yılda bir seçiliyor. 2008’de Rusya’nın işgal ettiği ülkede siyasiler arasında Rusya karşıtı olanlar öne çıkıyor. Son yerel seçimler 21 Ekim’de gerçekleşti ve ülkenin şu anki Cumhurbaşkanı Rusya karşıtı olarak bilinen Giorgi Margvelaşvili.
Bulgaristan Parlamentonun 4, cumhurbaşkanının beş yıllığına seçildiği ülkede, 262 belediye yer alıyor. Mart ayındaki erken seçimde eski Başbakan Boyko Borisov'un lideri olduğu GERB sandıktan zaferle ayrılırken, Komünist Parti’nin devamı olan ve Rusya ile iyi ilişkiler geliştirilmesini savunan Bulgaristan Sosyalist Partisi (BSP) ikinci parti oldu. 240 sandalyeli Bulgar parlamentosunda Türklerinin en önemli siyasi temsilcisi Hak ve Özgürlükler Hareketi'nin (HÖH) 26 sandalyesi var.Avrupa Birliği’nin en fakir ülkelerinden olan Bulgaristan, 2004’te NATO’ya, 2007’de de Avrupa Birliği’ne üye oldu. Eski Hava Kuvvetleri Komutanı şu anki Cumhurbaşkanı Rumen Radev’in Rusya yanlısı olduğuna ilişkin yorumlar yapılıyor.
Bulgaristan Parlamentonun 4, cumhurbaşkanının beş yıllığına seçildiği ülkede, 262 belediye yer alıyor. Mart ayındaki erken seçimde eski Başbakan Boyko Borisov'un lideri olduğu GERB sandıktan zaferle ayrılırken, Komünist Parti’nin devamı olan ve Rusya ile iyi ilişkiler geliştirilmesini savunan Bulgaristan Sosyalist Partisi (BSP) ikinci parti oldu. 240 sandalyeli Bulgar parlamentosunda Türklerinin en önemli siyasi temsilcisi Hak ve Özgürlükler Hareketi'nin (HÖH) 26 sandalyesi var.Avrupa Birliği’nin en fakir ülkelerinden olan Bulgaristan, 2004’te NATO’ya, 2007’de de Avrupa Birliği’ne üye oldu. Eski Hava Kuvvetleri Komutanı şu anki Cumhurbaşkanı Rumen Radev’in Rusya yanlısı olduğuna ilişkin yorumlar yapılıyor.
Ermenistan Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla bağımsız olan Ermenistan’da siyasi yapı Rus politikalarıyla paralel ilerliyor. Birçok Rus askeri üssünün olduğu ülkenin dış politikadaki yegane amacı Türkiye karşıtlığı olarak biliniyorCumhurbaşkanı, Ulusal Meclis üyeleri ve yerel yönetimlerin seçimle işbaşına geldiği ülkede başbakan ve bakanları cumhurbaşkanı atıyor.Kayıtlı 2 milyon 564 bin 795 bin seçmenin bulunduğu Ermenistan'da, siyasi partiler için yüzde 5, ittifaklar içinse yüzde 7 barajı uygulanıyorGeçtiğimiz Nisan ayındaki seçimleri Sarkisyan liderliğindeki Ermenistan Cumhuriyet Partisi oyların yaklaşık yüzde 50'sinin alarak birinci parti oldu. Ülkenin devlet başkanı 2008 yılından beri Serj Sarkisyan.
Ermenistan Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla bağımsız olan Ermenistan’da siyasi yapı Rus politikalarıyla paralel ilerliyor. Birçok Rus askeri üssünün olduğu ülkenin dış politikadaki yegane amacı Türkiye karşıtlığı olarak biliniyorCumhurbaşkanı, Ulusal Meclis üyeleri ve yerel yönetimlerin seçimle işbaşına geldiği ülkede başbakan ve bakanları cumhurbaşkanı atıyor.Kayıtlı 2 milyon 564 bin 795 bin seçmenin bulunduğu Ermenistan'da, siyasi partiler için yüzde 5, ittifaklar içinse yüzde 7 barajı uygulanıyorGeçtiğimiz Nisan ayındaki seçimleri Sarkisyan liderliğindeki Ermenistan Cumhuriyet Partisi oyların yaklaşık yüzde 50'sinin alarak birinci parti oldu. Ülkenin devlet başkanı 2008 yılından beri Serj Sarkisyan.
Yunanistan Darbeler tarihi konusunda Türkiye ile benzer bir kadere sahip olan Yunanistan, 1984 yılında Avrupa Birliği’ne girmesiyle siyasi, ekonomik ve askeri yapılarını AB’ye entegre etti. 1975’teki anayasaya bağlı olan ülkedeki en yüksek makam Cumhurbaşkanı. Meclis tarafından üye tam sayısının üçte ikisinin desteğini alarak parlamentonun gösterdiği adaylar arasından beş yıllığına seçilen Cumhurbaşkanı, tek başına iktidar olabilmesi için 300 sandalyelik parlamentonun 150+1’ine sahip olması gerekiyor. Yunanistan'da 2015’te yapılan erken genel seçimlerde Aleksis Çipras liderliğindeki Radikal Sol Koalisyon İttifak (SYRIZA) Partisi seçimin galibi olmuştu.
Yunanistan Darbeler tarihi konusunda Türkiye ile benzer bir kadere sahip olan Yunanistan, 1984 yılında Avrupa Birliği’ne girmesiyle siyasi, ekonomik ve askeri yapılarını AB’ye entegre etti. 1975’teki anayasaya bağlı olan ülkedeki en yüksek makam Cumhurbaşkanı. Meclis tarafından üye tam sayısının üçte ikisinin desteğini alarak parlamentonun gösterdiği adaylar arasından beş yıllığına seçilen Cumhurbaşkanı, tek başına iktidar olabilmesi için 300 sandalyelik parlamentonun 150+1’ine sahip olması gerekiyor. Yunanistan'da 2015’te yapılan erken genel seçimlerde Aleksis Çipras liderliğindeki Radikal Sol Koalisyon İttifak (SYRIZA) Partisi seçimin galibi olmuştu.
İran 1979'daki İslam Devrimi ile siyasi yapısı sil baştan değişen İran'da, en yüksek makam dini lider (Ayetullah Ali Hamaney). Ülkede Muhafazakarlar ve Reformistler en büyük iki taraf. Şu anda ülkenin ikinci kez cumhurbaşkanlığı görevini yürüten reformist Hasan Ruhani, Mayıs ayındaki seçimlerde oyların yüzde 57'sini aldı. Siyasi yapısı en karışık ülkelerden olan Tahran yönetimi, Muhafız Konseyi, Danışma Konseyi, Uzmanlar Meclisi ve Meclis gibi birçok ayrı otoriteden oluşuyor.
İran 1979'daki İslam Devrimi ile siyasi yapısı sil baştan değişen İran'da, en yüksek makam dini lider (Ayetullah Ali Hamaney). Ülkede Muhafazakarlar ve Reformistler en büyük iki taraf. Şu anda ülkenin ikinci kez cumhurbaşkanlığı görevini yürüten reformist Hasan Ruhani, Mayıs ayındaki seçimlerde oyların yüzde 57'sini aldı. Siyasi yapısı en karışık ülkelerden olan Tahran yönetimi, Muhafız Konseyi, Danışma Konseyi, Uzmanlar Meclisi ve Meclis gibi birçok ayrı otoriteden oluşuyor.
Suriye 2011’de Arap Baharı sonrası iç savaşın olduğu ülkede Esed rejimi kontrolündeki Şam yönetimi, meşru yönetim olarak kabul ediliyor. Ülkenin kuzeyinde terör örgütü PKK’nın Suriye uzantısı YPG kontrolünde, İdlib, Şam’ın güneyi, Dera, Guta ve El Bab gibi bölgeler de muhaliflerin hakimiyetinde.2014 yılında savaşın ortasında yapılan fakat uluslararası toplum tarafından kabul görmeyen seçimlere göre yüzbinlerce insanın katili olarak bilinen Beşar Esed oyların yüzde 88.7'sini aldı. Rejim güçlerinin kendi kontrolündeki bölgelerde yapılan seçimlerdeki sonucun hiçbir geçerliliği olmadığı biliniyor.
Suriye 2011’de Arap Baharı sonrası iç savaşın olduğu ülkede Esed rejimi kontrolündeki Şam yönetimi, meşru yönetim olarak kabul ediliyor. Ülkenin kuzeyinde terör örgütü PKK’nın Suriye uzantısı YPG kontrolünde, İdlib, Şam’ın güneyi, Dera, Guta ve El Bab gibi bölgeler de muhaliflerin hakimiyetinde.2014 yılında savaşın ortasında yapılan fakat uluslararası toplum tarafından kabul görmeyen seçimlere göre yüzbinlerce insanın katili olarak bilinen Beşar Esed oyların yüzde 88.7'sini aldı. Rejim güçlerinin kendi kontrolündeki bölgelerde yapılan seçimlerdeki sonucun hiçbir geçerliliği olmadığı biliniyor.
+1: Nahçıvan Pek bilinmese de iç işlerinde özerk dış işlerinde Azerbaycan'a bağlı olan Nahçıvan, doğu komşumuzdur. Kuzeyinde Ermenistan, güneyinde ise İran olan bölgenin Azerbaycan ile kara sınırı yoktur. Nahçıvan ile Türkiye sınırı, Türkiye'nin en küçük sınırıdır.
+1: Nahçıvan Pek bilinmese de iç işlerinde özerk dış işlerinde Azerbaycan'a bağlı olan Nahçıvan, doğu komşumuzdur. Kuzeyinde Ermenistan, güneyinde ise İran olan bölgenin Azerbaycan ile kara sınırı yoktur. Nahçıvan ile Türkiye sınırı, Türkiye'nin en küçük sınırıdır.
Bugünün gazete manşetleri için tıklayın >