ABD'ile yaşanan sınır gerilimleri ile başa çıkmaya çalışan Kanada'nın modern ordusu
Kanada'nın barışçı imajı ardında profesyonel ordu, kraliyet komutanlık ve artan Arktik-ABD gerilimiyle modernleşme hamleleri dikkat çekiyor. ABD ile Kanada arasında 8.891km'lik çok uzun bir sınır hattı var. Bu hatta silahlı hiç bir unsur yok.
Ülkenin devlet başkanı yok. Son etapta İngiltere Kralı Charles, ülkenin lideri olarak kabul ediliyor.
Genelkurmay başkanı ise alışılmış askeri düzenlerin aksine bir kadın personel tarafından yürütülüyor, ismi Jennie Carignan
Eski Başbakan Justin Treudeau tarafından tavsiye edildi.
2021'de Türkiye'nin İHA üretimi için gerekli olan sensörlerden bazılarının ihracı için ambargo uyguladı. Ancak Türkiye'nin üretiminde aksama yaşanmadı.
2. Karabağ Savaşı'nda Türk İHA'larının kullanılmış olmasını gerekçe gösterdi.
Ancak, Türkiye'den herhangi bir askeri araç satın almıyor.
Ordu nasıl yapılanıyor?
Ülkede zorunlu askerlik uygulanmıyor. Tüm askerler gönüllülük ve profesyonellik esasına göre katılır.
Birçok kişi Kanada'nın barışçı bir ülke olduğunu düşünür, ama tarih boyunca iki kez zorunlu askerlik uyguladı.
Sadece birinci ve ikinci dünya savaşı dönemlerinde zorunlu askerlik vardı. Artık yok.
17-60 yaş arasındaki erkek ve kadınlar orduda görev yapabiliyor.
Sadece doğuştan Kanada vatandaşları değil, uygun görülürse sonradan vatandaş olanlardan veya farklı ülke vatandaşları da Kanada için askerlik yapabiliyor.
Ancak sonradan alım için, genellikle üstün kabiliyetleri olanlar veya askeri değişim programı için Kanada'ya gelenler tercih ediliyor.
Her koşulda 3 ile 9 yıl arası askeri hizmet süresi zorunluluğu var.
Başkomutanlık makamında sanılanın aksine devlet başkanı veya başbakan değil İngiltere Kralı 3. Charles bulunuyor. Çünkü Kanada, anayasal monarşi ile yönetiliyor.
Ülkenin kuruluş anayasasının 15. Maddesi’nde tüm askeri güçlerin baş komutanlığı Kraliçe’de devam edecektir.” açıklaması yer alıyor. Bu durum, 2. Elizabeth’in ölümünden sonra Kral olarak değiştirildi.
Ayrıca, Ulusal Savunma Yasası’nda da Kanada ordusunun kralın silahlı kuvvetleri olduğu yazılıyor.
Ordu 3 kuvvetten oluşuyor. Bunlar, kara - deniz ve hava kuvvetleri. Birleşik Krallık bağlantısı sebebiyle tüm kuvvetlerin başında Kraliyet ünvanı var.
Yaklaşık 42.900 askerin bulunduğu tahmin ediliyor. 22.500'ünün kara kuvvetlerinde, 8.400'ünün deniz kuvvetlerinde, 12.000'inin hava kuvvetlerinde görevli olduğu varsayılıyor. Yaklaşık 27.500 kişi ise rezerv personel olarak ayrıldı. Aktif görevde değiller.
Ordunun 2021-2025 arasında bütçeden aldığı pay açıklandı. 2021'de yüzde 1.3 , 2022'de yüzde 1.2 , 2023'te yüzde 1.3 , 2024'te yüzde 1.5 ve 2025'te %2'lik pay ayrılmış. Global Firepower Index'in araştırmasına göre 145 ülke içinde 28. sırada.
Kanada Kara Kuvvetleri hangi ekipmanları kullanıyor?
Tabanca olarak NATO standartlarında üretilen SIG Sauer P320 kullanılıyor. Kanada'daki versiyonu C22 olarak adlandırıldı.
Piyade tüfekleri konusunda tüm ihtiyaçlar Kanada üretiminden karşılandı. Colt Canada C7A2 ve C8A3 tüfekleri tercih edildi.
Ana muharebe tankı olarak Leopard serisi kullanılıyor
20 adet 2A6M ve 54 adet 2A4 envanterde.
M113A3 serisi zırhlı personel taşıyıclar Amerika'dan satın alındı. 135 adet bulunuyor.
Ayrıca, Kanada'nın kendi imkanları ile ürettiği Bison model zırhlı araçlarda mevcut.
Piyadelere gözlem desteği vermek için ise Coyote model zırhlı araç geliştirildi. Kanada üretimidir.
Piyadelere muharebe alanında destek amacı ile ise LAV 6.0 aracını ürettiler.
Yeni nesil versiyonu olan LAV 6.0 ACSV'ler de kullanılacak. 360 adet sipariş verildi. Teslim süreci 2021'de başladı.
Textron TAPV aracı da gözlem, personel taşıma ve devriye görevlerinde kullanılıyor. Kanada tarafından üretildi. 500 adet envanterde.
Topçu ve obüs sistemlerinden bahsedelim.
L16 havanı Birleşik Krallık'tan satın alındı. 218 adet bulunuyor.
C3 yakın destek obüsü de Amerika'dan satın alındı. 93 adet bulunuyor.
Fransa'dan 28 adet LG1 Mark 2 obüsleri de temin edildi. 2005 yılında hepsi modernize edildi.
Eldeki M777 obüslerinin tamamı Ukrayna'ya destek için gönderilmişti. Ancak 33 adet yeni sipariş verildi.
Kara havacılık unsurlarından bahsedelim. Bu alanda tamamen İHA ve SİHA'lar kullanılıyor.
Amerika'dan RQ-21 Black Jack orta menzilli 10 adet iha satın aldılar. Ayrıca, tekrar Amerika'dan, Kanada için özel üretilen 15 adet RQ-11B Raven İHA'ları da temin ettiler.
50 adet Teal 2 model droneu da envantere eklediler. Bu araçlar minik boyutlarda ve tespit edilmesi zor. Norveç'ten 3 adet Black Hornet 3 mini İHA satın alındı.
Son olarak Amerika'dan AeroVironment Switchblade gezici hava mühimmatı da aldılar. Adet sayısı gizli tutuluyor.
Kanada Deniz Kuvvetleri hangi araçları kullanıyor?
Çok sayıda dış alımla birlikte Kanada üretimi deniz aracı da mevcut.
Denizaltıların tamamı Birleşik Krallık'tan ithal edildi. 4 adet Upholder/Victoria sınıfı deniz altı satın alındı. Tamamı aktif olarak kullanılıyor.
Ayrıca, 12 adet Halifax sınıfı fırkateyn üretildi. 1991 yılından itibaren peyderpey hizmete alındı.
Açık deniz devriye gemilerinin de tamamı Kanada tarafından üretilenlerden oluşuyor. 5 adet Harry DeWolf sınıfı bot hizmette.
4 adet Kingston sınıfı devriye gemisi de Halifaks tersanelerinde üretildi. Orka veya katil balina olarak isimlendirebileceğimiz 8 adet devriye botu da kullanılıyor. Bunlar hem sığ sularda devriye hem de eğitim görevlerinde tercih ediliyor.
Kanada Hava Kuvvetleri hangi araçları kullanıyor?
Amerika'dan CF-18 hornet ve FA-18A/B çok rollü savaş uçakları alındı.
Deniz devriye görevleri için Lockheed martin şirketi tarafından üretilen CP-140 Aurora uçakları kullanılıyor. 14 adet envanterde.
Gözlem ve keşif için 3 adet CE-145C Vigilance kullanılıyor.
Nakliye ve arama-kurtarma faaliyetleri için CC-130 Herkül ve CC-130J Süper Herkül uçakları bulunuyor. İkisini de Amerikalı şirket Lockheed Martin üretti.
Arama kurtarma faaliyetleri için kullanılan bir diğer uçak ise CC-138 Twin Otter. Uçakların tamamı Kanada'nın kendi üretimidir. Son arama kurtarma uçağı da İspanya'dan geldi. CC-295 Kingfisher modeller bulunuyor.
Tanker uçaklarının tamamı ise Airbus firmasından satın alındı. CC-150 Polaris ve CC-330 Husky uçakları envantere eklendi.
Ağır nakliye opersayonları içinde CC-177 Globemasater 3 uçakları Amerika'dan satın alındı.
Eğitim görevleri için 13 adet CH-139 JetRanger ve 81 adet CH-146 Griffon.
CH-147F Chinook helikopterleri de ağır nakliye faaliyetlerinde bulunuyor.
Hem nakliye hem gözlem görevlerinde de CH-148 Siklon helikopteri tercih edildi.
Birleşik Krallık ve İtalya'nın ortaklaşa ürettiği 13 adet CH-149 Cormorant helikopteri de arama-kurtarma için kullanılıyor. 3 adet yeni sipariş verildi.
Talimler için ilk etapta CT-114 Tutor bulunuyor. Kanada tarafından üretildi. Diğer uçağı da Kanada üretti. CT-142 Dash-8 modeller tercih edildi.
7 adet CT-145 King Air uçağı da Amerika'dan sipariş edildi. Kademeli olarak envantere alınacak. 22 adet CT-156 Harvard 2 uçakları da kullanılacak.
Fransa ve Almanya tarafından ortaklık kurularak üretilen Dassault / Dornier Alpha Jet'ler de envantere eklendi
Son eğitim uçağı da Almanya'dan satın alındı. Gross G 120 model uçaktan 14 adet bulunuyor. Ayrıca 23 adet yeni sipariş verildi.
İnsansız hava araçlarında tamamen dış alım yapıldı
İsrail üretimi Heron , ABD üretimi Skeldar 5-22 ve RQ-21 Blackjack 'ler ithal edildi.
Kanada hangi askeri projeleri yürütüyor?
Kanada, 2025 itibarı ile savunma harcamalarını gayrısafi yurtiçi hasılasının yüzde 2'sine yükseltme kararı aldı. Ağırlıklı olarak modernizasyon projelerine odaklanılıyor.
ABD'den 88 adet F-35 satın alınması gündemde. CF-18 uçaklarını emekliye ayırmak istiyor.
Ayrıca, Halifax fırkateynlerin değiştirilmesi ile ilgileniyor. Lockheed Martin tarafından üretlim Type 26'lar kullanılacak.
Arktikte kullanılması için 1 adet buz kıran gemi ve 6 adet Harry DeWolf gemisi üretiliyor. 2026 yılının sonuna kadar tüm teslimler tamamlanacak.
80 adet yeni obüs sistemi de satın alınacak. 141 adet eski tip Coyote aracını 66 adet yeni LAV 6.0 tabanlı sistemle değiştirmeyi de hedefliyor.
ABD ile ortaklık kurularak yeni komuta-kontrol sistemleri ve Arktik bölgesindeki askeri altyapının yükseltilmesi planlanıyor
Eldeki Leopard tanklarının modernizasyonu için çalışmalar devam ediyor.
CP-140 Aurora uçaklarınında yerli üretimle değiştirilmesi için süreç devam ediyor.
General Dynamics şirketi hafif zırhlı araçların modernizasyonu ile ilgilenecek.
Böylece, LAV tipi zırhlı araçların kullanım ömrü 2035'e kadar uzatılacak.
Kanada hangi askeri problemlerle ilgileniyor?
Ana problem ABD ile paylaşılan dünyanın en uzun sınır hattı.
2025 yılında ABD Başkanı Trump'un artan tehditleri sebebiyle gümrük ve göç konusunda yeni önlemler alındı.
Ayrıca, Arktik bölgesinde artan Rusya ve Çin nüfuzunun azaltılması için Kanada'nın önemi artıyor.
Trump, uyuşturucu maddesi fentanil ve yasadışı göç için Kanada'yı %25 zamlı gümrük tarifesi ile tehdit etti
Bunun üstüne Kanada 10.000 kişilik askeri birliği sınıra gönderdi.
Resmi makamların açıklamalarına göre, yasadışı geçişler yüzde 99 oranında azaldı.
3 Haziran 2025'te güçlü sınırlar yönetmeliği yayımlandı. 50 tondan fazla fentanil yakalandı.
Arktik konusunda da Nanook 2025 tatbikatı düzenlendi. Eriyen buzullar sebebiyle küresel ticaret rotasında Arktik'in önemi arttı. Artık Çin'den çıkan bir gemi, kuzey rotasını kullarak en fazla 20 gün içinde Kanada veya Avrupa Birliği limanlarına ulaşabiliyor.
Sonuç olarak, Kanada ordusu artan savunma harcamaları ve askeri alımlara karşılık olarak orduyu vatandaşlar için daha cazip hale getirmek istiyor.
Çok sayıda ülkeden yapılan geniş alımlar olmasına rağmen, bazı araçların eski versiyonları kullanılıyor.
Bu durum; birincil önceliği modernizasyonların tamamlanması olarak belirledi.
Trump'ın da Grönland'ı ilhak edebiliriz açıklamasıyla beraber yeni ticaret yoluna komşu olan ülkelerin savunma harcamalarını arttırması ihtimali yükseliyor.
Bölgede Rusya ve Çin'in artan gücü sebebiyle Kanada'da yeni askeri önlemler gündeme gelebilir.