Alzheimer ve demans riskini öngörmek mümkün mü? Yeni araştırma beyin şekliyle bağlantılı ipuçları sunuyor
Yeni araştırma, beynin 3 boyutlu şekil değişimlerinin hafıza ve muhakeme gibi bilişsel işlevlerdeki gerilemelerle ilişkili olduğunu ortaya koydu. Uzmanlar, bu bulguların Alzheimer ve demans riskini daha erken öngörmeye yardımcı olabileceğini belirtiyor.
Yeni bir araştırma, beynin şekil değişiklikleri ile hafıza ve muhakeme gibi bilişsel işlevlerdeki gerilemeler arasında bir bağlantı olduğunu ortaya koydu. Uzmanlara göre, demansın daha iyi anlaşılması, bakım ve tedavilerde iyileşmelere yol açabilir.
Çalışma, Kaliforniya Üniversitesi (UC Irvine) ve İspanya’daki La Laguna Üniversitesi araştırmacıları tarafından yürütüldü ve yaşlandıkça beynin doğal olarak küçüldüğüne dair mevcut bilgiler üzerine inşa edildi.
La Laguna Üniversitesi’nden sinirbilimci Niels Janssen şu açıklamalarda bulundu:
- “Beyin yaşlanmasıyla ilgili çoğu çalışma, farklı bölgelerdeki doku kaybına odaklanıyor. Biz ise beynin genel şeklinin sistematik olarak değiştiğini ve bu değişimlerin bilişsel bozukluklarla yakından ilişkili olduğunu gördük."
2.603 kişinin MR beyin taramaları analiz edildi
Araştırma ekibi, 30–97 yaş arasındaki 2.603 kişinin MR beyin taramalarını analiz ederek, zaman içindeki yapısal ve şekil değişikliklerini bilişsel test puanlarıyla karşılaştırdı. Sonuçlar, beyin şekil değişimlerinin tüm bölgelerde eşit olmadığını ve bilişsel gerileme yaşayan kişilerde bu dengesizliğin daha belirgin olduğunu gösterdi.
Özellikle beynin arka bölgelerinin, muhakeme yeteneği düşük olan kişilerde daha fazla küçüldüğü saptandı. Araştırmacılar, bu ilişkileri daha kesin olarak ortaya koymak için daha fazla veriye ihtiyaç duyulduğunu belirtti.
Alzheimer ile bağlantısı olabilir
Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıklar açısından da çıkarımlar mevcut. Araştırmacılar, entorinal korteks adı verilen hafıza merkezinin yaşa bağlı şekil değişimleri nedeniyle baskı altında kalabileceğini ve bu bölgenin Alzheimer ile ilişkili toksik proteinlerin birikmeye başladığı alanla çakıştığını öne sürdü.
UC Irvine’den sinirbilimci Michael Yassa, “Entorinal korteksin Alzheimer patolojisinin başlangıç noktası olmasının nedeni bu olabilir. Beyin yaşlandıkça bu hassas bölge giderek sıkışıyor ve hastalığın kök salması için uygun bir ortam oluşuyor” dedi.
Araştırmacılar, daha fazla beyin taraması ve hassas ölçümlerle, bazı beyin bölgelerinin neden yaşla birlikte genişlediğini ve bunun bilişsel işlevlerle nasıl ilişkili olduğunu anlamayı hedefliyor.
Yassa şu ifadelerde bulundu
- "Sağlık ve yaşlanmada sadece beyin hacmi değil, beynin 3 boyutlu geometrisi ve farklı bölgeler arasındaki etkileşim de önemli. Bu araştırma, cevapların beynin kendisinde saklı olabileceğini gösteriyor."
Araştırmanın sonuçları Nature Communications dergisinde yayımlandı.
