Bilim insanları şaşkın: Antibiyotik psikiyatrik hastalık riskini etkiliyor
Finlandiya’da 56 binden fazla gencin verilerinin incelendiği çalışmada, akne ve enfeksiyon tedavisinde kullanılan doksisiklinin şizofreni riskinde anlamlı düşüşle ilişkilendirilebileceği öne sürüldü. Ancak uzmanlar, sonuçların klinik denemelerle doğrulanması gerektiğini belirtiyor.
Yeni bir araştırma, yaygın kullanılan bir antibiyotiğin bazı gençlerde ilerleyen yıllarda şizofreni gelişme riskini azaltabileceğine işaret ediyor.
American Journal of Psychiatry dergisinde yayımlanan çalışmada, ruh sağlığı tedavisi gören ve doksisiklin isimli antibiyotik reçete edilen ergenlerin, başka antibiyotiklerle tedavi edilen akranlarına göre yetişkinlikte şizofreni geliştirme olasılıklarının yüzde 30–35 daha düşük olduğu bildirildi.
Araştırmacılar, sonuçları “temkinli ancak umut verici” olarak değerlendirdi.
Şizofreni; sanrılar, halüsinasyonlar, düşünce bozuklukları ve bilişsel sorunlarla karakterize bir psikiyatrik hastalık. Dünya genelinde yaklaşık 23 milyon kişiyi etkileyen bu bozukluk, çoğunlukla erken yetişkinlik döneminde ortaya çıkıyor. Mevcut tedaviler semptomları kontrol etse de kesin bir tedavisi bulunmuyor.
Finlandiya’da yapılan araştırma, 56 binden fazla ergenin sağlık verilerini kapsıyor. Katılımcıların 16 binden fazlasının enfeksiyonlar ve akne tedavisinde sıkça tercih edilen doksisiklin kullandığı belirtildi.
Araştırma, doksisiklinin şizofreniyi doğrudan önlediğini kanıtlamıyor. Ancak bilim insanları, ilacın beyindeki iltihaplanmayı azaltarak ve sinaptik budanma adı verilen nöronal düzenleme sürecini etkileyerek rol oynayabileceğini düşünüyor. Sinaptik budanmanın anormal işlemesi, şizofreniyle uzun süredir ilişkilendiriliyor.
Çalışmanın baş yazarı, Edinburgh Üniversitesi’nden Prof. Ian Kelleher, bulguların “ergen psikiyatri hastalarında doksisiklin ve diğer antiinflamatuvar tedavilerin koruyucu etkisinin daha detaylı incelenmesi gerektiğine işaret ettiğini” vurguladı.
Bağımsız uzmanlar ise bulgulara temkinli yaklaşıyor. Oxford Üniversitesi’nden psikiyatri araştırmacısı Dominic Oliver, geçmişte umut vaat eden birçok tedavinin geniş ölçekli klinik denemelerde etkisiz çıktığını hatırlattı.
Francis Crick Enstitüsü’nden Dr. Katharina Schmack ise çalışmanın istatistiksel olarak anlamlı olsa da risk azalmasının mutlak rakamlarda sınırlı kaldığını belirterek şu örneği verdi:
- “Doksisiklin alan gençlerde 15 yıl sonra, şizofreni görülme oranı 100 kişide yaklaşık 5’ten 2–3’e düşüyor.”
Uzmanlara göre bulgular, beyin gelişimi, iltihaplanma süreçleri ve şizofreni riskine etki eden biyolojik mekanizmalar üzerine yapılacak daha geniş kapsamlı araştırmalar için önemli bir başlangıç noktası niteliğinde.
