Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in uçağına Rusya müdahale mi etti?

İddialar, Rusya’nın GPS karıştırma (jamming) ve “spoofing” taktikleriyle uçağı hedef aldığı yönünde. Bulgar yetkililer, müdahalenin Moskova kaynaklı olabileceğini belirtirken, Kremlin iddiaları yalanladı.

Ne yaşandı?

İddialara göre Bulgaristan'a iniş yapması planan uçuş ülke hava sahası üzerinde 1 saat boyunca tur attı.

Uçuş takip uygulaması Flightradar24 konu ile ilgili açıklama yaptı.

Paylaşımda, uçuşun 1 saat 48 dakika olarak planlandığı ve bundan sadece 9 dakika fazla sürdüğü bilgisi verildi.

GPS karıştırma ne demek?

GPS karıştırma ve “spoofing” (kandırma sinyalleri) (okurken spoofing olarak okuyalım ama metinde ilk parantez içi bulunsun) olarak bilinen elektronik savaş taktikleri 2022'de başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı'nın ardından hız kazandı.

GPS, kullanıcılara hassas konum, zaman ve yükseklik verileri sağlıyor.

Olaya konu taraflar ve uzmanlar konu hakkında ne diyor?

Flinders Üniversitesi kablosuz sistem güvenliği profesörü Samuel Drake'e göre, GPS karıştırma, sinyali engellemek veya bastırmak için yer tabanlı sinyalleri kullanır ve bunu yapmak sanıldığı kadar zor değil.

Uçuş, pilotların kağıt haritaları kullanarak iniş yapmasıyla tamamlandı.

Ancak, konu ile ilgili sözcü Arianna Podesta Bulgaristan'daki havalimanına yaklaşırken GPS sinyaline erişimin kaybolduğunu belirtmişti.

Avustralya Ulusal Üniversitesi Avrupa Çalışmaları Merkezi'nde misafir öğretim görevlisi olarak çalışan Matthew Sussex, "Avrupa'daki bu tür GPS karıştırma saldırılarının arkasında normalde Rusya'nın olduğunu" söyledi.

Kremlin Sözcüsü Peskov konuyu yalanladı.

Geçmişte benzer olaylar yaşandı mı?

Haziran ayında 13 AB üye ülkesi, hava ve deniz yolculuğunu aksatan sinyal bozma ve spoofing tehditleri konusunda alarma geçti.

İskandinav ve Baltık ülkelerindeki yetkililer, Rusya'nın bölgedeki GPS sinyalini düzenli olarak engellediğini defalarca bildirdi.

Polonya ve Almanya'daki bir araştırma ekibi, Haziran 2024'ten itibaren altı ay boyunca GPS sinyallerini yakından inceledikten sonra, sorunun Rusya'da olduğu ve Moskova'nın bunu yapmak için gölge gemi filosunu ve Kaliningrad bölgesini kullandığı sonucuna vardı.

Mayıs ayında hazırlanan Avrupa Birliği belgesine göre, Polonya'da Ocak 2025'te 2.732 elektronik müdahale vakası kaydedilirken, bu sayı Ekim 2023'te 1.908'di. Litvanya'da ise aynı ayda 1.185 vaka kaydedildi. Bu sayı, Mart 2024'te 556'ydı.