Uydudan 150 nokta tespit edildi: Avrupa Rusya savaşına nasıl hazırlanıyor?
Avrupa’nın farklı ülkelerinde savunma sanayisine yönelik yatırımlar hızla artıyor. Almanya’dan Fransa’ya, İngiltere’den İskandinavya’ya kadar pek çok ülke, yeni tesisler kurarak ve mevcut kapasitelerini genişleterek kıtanın yeniden silahlanma sürecine ivme kazandırıyor.
Avrupa Uzay Ajansı’nın Sentinel-1 uyduları, kıtanın farklı bölgelerinde hızla artan savunma yatırımlarını görüntüledi. Radar sinyalleriyle tespit edilen yeni fabrika alanları, yollar ve genişleme projeleri, Avrupa’nın yeniden silahlanma sürecini gözler önüne seriyor.
Financial Times’ın 37 şirket ve 150 tesisi kapsayan analizine göre, Avrupa’daki askeri üretim tesislerinin kapladığı alan 7 milyon metrekareye ulaştı. 2020-2021 döneminde 790 bin metrekare olan inşaat faaliyetleri, 2024-2025’te 2,8 milyon metrekareye fırladı.
Ukrayna-Rusya savaşı çarkları hızlandırdı
Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesiyle başlayan süreç, Avrupa savunma sanayisinin üretim hızını üç kat artırdı. Batılı ülkelerin Kiev’e sağladığı destek, kısa sürede mevcut stokları tüketti. Ukrayna’nın günlük on binlerce top mermisi kullanması, Avrupa liderlerine barış döneminde belirlenen üretim kapasitesinin yetersizliğini gösterdi. NATO eski Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in “Ukrayna’nın ihtiyaçları bizim üretim kapasitemizi aşıyor” sözleri, krizin boyutunu ortaya koydu.
Almanya’dan Fransa’ya, İngiltere’den İskandinavya’ya
Avrupa’daki yeniden silahlanma sürecinde öne çıkan ülkeler arasında Almanya başı çekiyor. Rheinmetall, Unterlüß tesisinde yürüttüğü genişleme faaliyetleriyle yıllık top mermisi üretimini 1,1 milyona çıkarmayı hedefliyor. Fransa’da ise Nexter, CAESAR obüsleri ve mühimmat üretimiyle dikkatleri üzerine çekiyor. İngiltere’de savunma sanayisinin lokomotifi olan BAE Systems, Güney Galler’deki Glascoed tesisinde patlayıcı dolum kapasitesini 16 kat artırma planıyla öne çıkıyor. İskandinavya’da da benzer bir tablo görülüyor; Norveç ve Finlandiya ortaklığındaki Nammo ile Kongsberg, füze üretiminde gerçekleştirdikleri yatırımlarla stratejik önem kazanıyor. Füze üretiminde Avrupa devi MBDA da öne çıkan aktörlerden biri. Şirket, Almanya’daki Schrobenhausen tesisinde 94 bin metrekarelik bir genişlemeye imza atarken, NATO’dan aldığı bin adet Patriot GEM-T füze siparişiyle kapasitesini daha da artırıyor.
AB’nin ASAP Programı
Avrupa Birliği, savunma üretimindeki darboğazı aşmak için 500 milyon euroluk ASAP programını devreye aldı. 88 tesise destek sağlandı, yıl sonuna kadar mühimmat üretiminin 2 milyon adedi bulması hedefleniyor. AB ayrıca 1,5 milyar euroluk yeni bir programla ortak alımları da finanse etmeyi planlıyor.
Ancak uzmanlar, sadece fabrika yatırımlarının yeterli olmayacağını vurguluyor. Özellikle küçük jet motorları gibi kritik bileşenlerin tedarikinde darboğaz yaşanması, uzun menzilli füze üretiminde risk oluşturuyor.
Türkiye için fırsatlar
Avrupa’nın yeniden silahlanma süreci Türkiye açısından da stratejik sonuçlar doğurabilir. Kıtanın kendi üretimini artırması, Türk savunma ürünlerine olan talebi azaltabilir. Ancak Avrupa’nın yaşadığı motor tedarik darboğazı, TEI gibi Türk üreticilerine yeni kapılar açabilir. Ayrıca Türkiye’nin KAAN, Akıncı ve Kızılelma gibi projeleri Avrupa’da ilgiyle takip ediliyor. İnsanlı ve insansız sistemlerin birlikte çalışması konsepti, Avrupa’nın gelecekteki savaş senaryoları için kritik öneme sahip görülüyor.