Başka bir buzul çağı yaşanacak mı?
Onlarca yıldır bilim adamları, Dünya'nın başka bir buzul çağı yaşayıp yaşamayacağını ve ne zaman yaşayabileceğini belirlemeye çalışıyor. Aslında, küresel sıcaklıklar 1950'lerde ve 1960'larda , 1940'ların başlarındaki göreceli bir zirveden düşmeye başladığında bazı bilim adamları, yüzyıl ortasındaki soğumanın bir sonraki buzul çağının bir işareti olup olmadığını merak ettiler. Gerçekte, soğumanın ana nedeni, ikinci dünya savaşının ardından hızlı sanayileşmenin ve buna bağlı olarak hava kirliliğindeki artışın bir sonucu olarak güneş ışığının Dünya yüzeyine ulaşmasının engellenmesiydi. Öyleyse soru hala geçerli; Dünya başka bir buzul çağı yaşayacak mı?
Gezegenimizin 4,5 milyar yıllık tarihi boyunca bazıları yüz milyonlarca yıl süren 5 büyük buzul çağı yaşandı. Buzul çağı, buzul ilerlemesinin gerçekleştiği, kutup buzullarının daha düşük enlemlere indiği ve alpin buzullarının büyüdüğü dönemdir.
Buzul çağına neler sebep oluyor?
Başka bir buzul çağı olasılığını araştırmadan önce, Dünya'nın iklimindeki bu büyük değişikliklere neyin sebep olduğuna bakalım.
Buz devri döngüleri, öncelikle Dünya'nın yörüngesindeki periyodik değişiklikler tarafından yönlendirilir. Milankovitch döngüleri olarak adlandırılan üç farklı yörünge döngüsü bulunuyor.
Bunlar şunları içerir:
Presesyon - Yüksek enlemlerde ne kadar yaz güneşinin alındığını etkileyen (ve kuzeye ve güneye ne kadar ulaştığını değiştiren) Dünya'nın dönme ekseninin oryantasyonunda 26 bin yıllık bir kayma.
Eğiklik - Ekvator karşısında kutuplarda bir yıl boyunca ne kadar güneş alındığını değiştiren, Dünya ekseninin güneşe göre eğiminde 41 bin yıllık bir değişiklik.
Eksantriklik - Mevsimlerin uzunluğunu değiştiren ve presesyonun önemini etkileyen, Dünya'nın güneş etrafındaki yörüngesinin şeklinde 100.000–400.000 yıllık bir değişiklik.
Bu üç döngü zamanla farklı şekillerde örtüşür, bu da buzul çağlarının her zaman aynı süreye sahip olmadığı anlamına gelir. Bu döngülerin hiçbiri, Güneş'ten Dünya'ya ulaşan toplam enerji miktarını önemli ölçüde değiştirmez; daha ziyade, çoğunlukla Güneş'in enerjisinin Dünya yüzeyindeki dağılımını değiştirmek için hareket ederler. Bu döngüler belirli enlemlerin daha az güneş radyasyonu almasına neden olduğunda, buz tabakalarının genişlemesine izin verir. Buzdaki bu artış, daha fazla gelen güneş ışınımının uzaya geri yansımasıyla sonuçlanır ve bu da ek soğutma sağlayan pozitif bir geri besleme döngüsüyle sonuçlanır.
Atmosferik sera gazındaki değişiklikler buzul dönemlerinde önemli rol oynar
Atmosferik sera gazı konsantrasyonundaki, özellikle karbondioksitteki değişiklikler, buzul ve buzullar arası dönemlerin ılımlılığında önemli bir rol oynar. Karbondioksit seviyeleri buzul çağlarının doğrudan nedeni değildir; daha ziyade Milankovitch döngülerindeki farklılıkların başlattığı değişiklikleri büyütmek için bir geri bildirim işlevi görür.
Dünya'nın kapsamlı tarihi boyunca, gezegen buzul ve buzullar arası dönemler arasında açık ve öngörülebilir bir döngü göstermiştir. Geleceğe bakıldığında, Milankovitch döngülerindeki değişiklikler ve bunun sonucunda sera gazı seviyelerindeki değişiklikler yeni bir buzul çağına neden olacaktır.
Bir sonraki buzul çağı ne zaman?
Ancak bu, insan faaliyetinin bu doğal süreci önemli ölçüde bozmadığı anlamına gelmez. Potsdam İklim Etkisi Araştırma Enstitüsü'nden bir ekip, bir sonraki buzul döneminin ne zaman gerçekleşebileceğini tahmin etmeyi amaçlayan bir çalışma yayınladı ve insan faaliyetlerinin etkisini inceledi. Araştırmacılar, bir sonraki buzul çağının 50 000 yıldan az olmamak üzere gerçekleşmesinin muhtemel olduğunu buldular, ancak insan yapımı küresel ısınmanın etkisini de ekleyin ve bu sayı 100.000 yıla çıkarılabilir. Belki o zaman insanlık, Dünya'nın bir sonraki buzul çağını deneyimleyecek kadar uzun olmayacak.
