Beynimiz hangi yaşlarda değişiyor? İşte kritik dört dönem!
Cambridge Üniversitesi’nden bilim insanları, sinir bağlantılarının bebeklikten yaşlılığa nasıl değiştiğini haritalandırdı. Araştırma, beynin en büyük değişiklikler yaşadığı dört kritik yaş dönümünü ortaya koydu: 9, 32, 66 ve 83. Çalışma, ruh sağlığı riskleri ve bilişsel gelişim süreçlerini anlamada yeni bir rehber niteliği taşıyor.
Cambridge Üniversitesi’nde yürütülen sinir bilişimi çalışması, beyin gelişimini bebeklikten ileri yaşa kadar adım adım haritalandırdı. Prof. Duncan Astle liderliğindeki araştırmaya göre, Çocukluk Çağı (0–9 yaş), beyindeki gereksiz sinir bağlantılarının elenmesi ve gri ile beyaz maddenin hızlı büyümesiyle karakterize ediliyor. Bu dönem, beynin temel iletişim ağlarının şekillendiği kritik bir evre olarak öne çıkıyor.
Ergenlik ve yetişkinlik: Ağlar olgunlaşıyor
9 yaşından 32 yaşına kadar süren Ergenlik Çağı’nda sinirsel bağlantılar giderek daha karmaşık ve verimli hâle geliyor. Araştırma, 32 yaş civarında beynin “yetişkin moduna” geçiş yaptığını ve bilişsel performans ile kişilik gelişiminde bir plato oluştuğunu ortaya koydu. Araştırmanın başyazarı Alexa Mousley, bu dönemdeki değişimlerin ebeveynlik ve yaşam olaylarıyla ilişkili olabileceğini belirtiyor.
Yaşlılık: Beyin bağlantılarında azalma
Beynin sonraki iki kritik dönümü, 66 ve 83 yaşlarında başlıyor. Erken Yaşlılık Çağı’nda bağlantılarda yavaşlama ve beyaz maddedeki dejenerasyon gözlemlenirken, Geç Yaşlılık Çağı’nda bu süreç daha belirgin hâle geliyor. Bu bulgular, yaşlılıkta bilişsel düşüş ve hafıza sorunlarının biyolojik temelini anlamada önemli ipuçları sunuyor.
Yol gösterici olabilir
Prof. Astle, “Beyinlerimiz de hayatımız gibi aşamalardan geçiyor. Bu bilgiler, savunmasız dönemleri tespit etmek ve erken müdahale stratejileri geliştirmek için kritik,” diyor. Uzmanlar, özellikle ergenlik ve erken yetişkinlik dönemlerindeki sinirsel değişimlerin, ruh sağlığı riskleri ve eğitim planlaması için yol gösterici olabileceğini belirtiyor.
