Bir haftadır ortada yok: Hamaney nerede?
İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, yaklaşık bir haftadır kamuoyu karşısına çıkmadı. İsrail’le savaşın en şiddetli dönemlerinden birine giren Tahran’da Hamaney’in ortadan kaybolması, sadece ülkede değil, dünya genelinde de endişe ve spekülasyonları beraberinde getirdi.
Devlet televizyonunda yayınlanan bir programda, sunucu doğrudan Hamaney’in ofisinden bir yetkiliye “İnsanlar yüce lider için çok endişeli. Bize onun nasıl olduğunu söyleyebilir misiniz?” sorusunu yöneltti. Program sırasında izleyiciler de benzer mesajlar gönderdi. Ancak sorular yanıtsız kaldı.
Yanıt veren isim, Hamaney’in arşiv ofisinin başındaki Mehdi Fazaeli oldu. Fazaeli, doğrudan bir açıklama yapmak yerine, "Hepimiz dua etmeliyiz. Yüce lideri korumakla yükümlü olan insanlar işlerini iyi yapıyorlar. İnşallah halkımız liderlerinin yanında zaferi kutlayabilir, Allah'ın izniyle" dedi.
Sığınağa mı saklandı?
İddialara göre, İsrail’in suikast tehditleri nedeniyle Hamaney, bir süredir yer altında bulunan güvenli bir sığınakta tutuluyor. Güvenlik gerekçesiyle elektronik iletişimden uzak durduğu belirtilen 85 yaşındaki liderin, olası saldırılara karşı koruma altına alındığı öne sürülüyor.
Üstelik bu süreçte Hamaney’in üç din adamını olası halefleri olarak atadığı da iddialar arasında.
"Ölürse tarihi bir cenaze olur"
The New York Times’ın haberine göre, Khaneman gazetesinin genel yayın yönetmeni Mohsen Khalifeh, Hamaney’in günlerdir ortalarda olmamasının “onu seven herkes için endişe verici” olduğunu söyledi. İki hafta önce kimsenin telaffuz etmeyeceği bir ihtimali dile getiren Khalifeh, “Hamaney ölürse, cenazesi tarihi ve görkemli olacak” ifadesini kullandı.
İttifaklar sessizce kuruluyor
Üst düzey askerî ve siyasi yetkililer, son günlerde Hamaney ile görüşüp görüşmedikleri sorularına net yanıt vermekten kaçındı. Devrim Muhafızları Komutanı'nın oğlu Hamzeh Safavi, İsrail’in ateşkes döneminde bile Hamaney’e yönelik suikast düzenleyebileceğine inanan güvenlik yetkililerinin olağanüstü tedbirler aldığını aktardı. Bu süreçte, Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan gibi figürlerin güçlendirilerek ülkenin yeni döneme hazırlanmasına yönelik bir irade geliştiğini belirtti.
Yine de Safavi, Hamaney’in önemli kararlara uzaktan da olsa müdahil olduğuna inandığını söyledi.
İktidar yarışı sessizce başladı
NYT’ye konuşan ve hükümet içindeki gelişmelere hâkim dört üst düzey İranlı yetkili, Hamaney’in sessizliğinin iktidar mücadelelerini tetiklediğini aktardı. Askeri ve siyasi figürler arasında ittifaklar kurulurken, İran’ın nükleer programı, ABD ile ilişkiler ve İsrail’le süren savaş gibi kritik konularda farklı vizyonlar çarpışıyor.
Bu yetkililere göre, şu anda öne çıkan grup, daha ılımlı ve diplomatik bir çizgide ilerlemek isteyenlerden oluşuyor. Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan’ın yanı sıra Yargı Başkanı Gholam-Hossein Mohseni-Ejei ve Silahlı Kuvvetler Komutanı Tümgeneral Abdolrahim Mousavi de bu kanatta yer alıyor.
Aşura öncesi geri dönmezse ne olur?
Chatham House’un Ortadoğu ve Kuzey Afrika Direktörü Sanam Vakil, Hamaney’in ortadan kaybolmasının İran liderliğinin “aşırı güvenlik odaklı” yaklaşımının bir göstergesi olduğunu belirtti. Vakil, “Aşura’ya kadar Hamaney’i göremezsek bu kötüye işarettir. Yüzünü göstermek zorunda” ifadelerini kullandı.
İran’da Aşura törenleri bu yıl temmuz başında gerçekleşecek. Hamaney’in bu kritik güne kadar kamuoyu karşısına çıkmaması durumunda, ülke içindeki siyasi dengelerin kalıcı şekilde değişebileceği konuşuluyor.
