ABD merkezli Wall Street Journal’ın haberine göre Çin, Batı ile süregelen ticaret savaşında kritik bir adım daha attı. Pekin yönetimi, stratejik öneme sahip nadir toprak elementlerinin ihracatına yönelik denetimleri sıkılaştırdı. Alınan bu karar, başta Amerikan ve Avrupalı savunma sanayii şirketleri olmak üzere birçok üreticiyi zor durumda bıraktı.

ABD ordusu Çin’e bağımlı

Özellikle ABD ordusunun en gelişmiş savunma sistemlerinde kullanılan pek çok bileşen Çin menşeli nadir elementlere bağlı. Drone motorları, gece görüş sistemleri, füze hedefleme modülleri ve askeri uyduların kritik parçaları bu elementlerle üretiliyor. Çin'den yapılan tedarikteki gecikmeler, üretim zincirinde aksamaları beraberinde getirdi. Bazı firmalar, teslimatlarını iki aya kadar ertelemek zorunda kaldı.

Fiyatlar tırmanıyor

Nadir toprak elementlerine uygulanan ihracat kısıtlamaları, yalnızca tedarik zincirini değil, maliyetleri de etkiledi. Özellikle jet motorlarında kullanılan ve yüksek sıcaklığa dayanıklılığıyla bilinen bir elementin fiyatı son dönemde 60 kat arttı. Bu durum, zaten hassas dengelerle yürüyen savunma bütçelerinde yeni sıkıntılara yol açıyor.

Türkiye yeni alternatif olabilir

Dünyadaki nadir toprak elementi arzının yaklaşık yüzde 90’ı Çin’in kontrolünde. Hatta bazı nadir elementler yalnızca Çin’in sınırları içinde çıkarılabiliyor. Bu durum, Pekin’e yalnızca ekonomik değil, jeopolitik anlamda da önemli bir avantaj sağlıyor. Ancak Türkiye’de de bu alanda yatırımlar gelişiyor. Nadir toprak elementlerinde Türkiye’de bulunan rezervler çıkartılırsa dünyada ilk 5 ülke içinde yer alabilecek potansiyele sahip.

ABD yeni kaynak arayışında

Washington yönetimi, Çin’e olan bu stratejik bağımlılığı azaltmak için harekete geçti. ABD Savunma Bakanlığı, üreticilerine 2027 yılına kadar alternatif tedarik kaynakları bulmalarını istedi. Ancak uzmanlara göre, hem kaynakların sınırlı olması hem de işleme teknolojilerinin yetersizliği nedeniyle bu hedefe ulaşmak oldukça güç görünüyor.