Dünyaca ünlü ilaç devine kanser davası şoku: İngiltere’de 3 binden fazla kişi harekete geçti
Amerikan dev ilaç firması Johnson & Johnson, talk bazlı bebek pudrasında kansere neden olabilecek asbest bulunduğu iddiasıyla İngiltere’de büyük bir toplu davayla karşı karşıya. 3 binden fazla kişi, şirketin 1960’lardan bu yana riskleri bildiği halde ürün etiketlerinde uyarı yapmadığını ve agresif pazarlama stratejileriyle halkı yanılttığını öne sürüyor. Dava, ülke tarihinin en büyük ürün sorumluluğu davası olabilir.
İngiltere’de 3 binden fazla kişi, Johnson & Johnson’a (J&J) karşı bebek pudrası nedeniyle kanser riski iddiasıyla dava açtı. Talk bazlı ürünlerinde asbest bulunduğu iddiasıyla açılan dava, şirketin onlarca yıl süren uygulamalarını ve pazarlama stratejilerini sorgulatıyor.
BBC’nin ulaştığı belgeler, J&J’nin 1960’lı yıllardan itibaren talk bazlı ürünlerinde lifsi asbest türleri olan tremolit ve aktinolit bulunduğunu bildiğini öne sürüyor. Buna rağmen, şirketin ürünlerinde bu konuda herhangi bir uyarı yapmadığı ve aksine “saflık” ve “güven” temalı agresif kampanyalar yürüttüğü iddia ediliyor.
1973 tarihli iç yazışmalarda, “Bebek pudramız lif olarak sınıflandırılabilecek talk parçaları içeriyor” ifadeleri geçerken, aynı yıl şirket yöneticilerinin asbestin talktan ayrılması için patent planladığı ancak konunun gizli tutulmasının daha yararlı olacağı yönünde görüş bildirdiği belirtiliyor.
J&J tüm suçlamaları reddediyor
Johnson & Johnson, bu belgelerin yanlış yorumlandığını savunuyor. Şirketten yapılan açıklamada, “Ürünlerimizin hiçbirinde asbest bulunmamıştır ve tamamı yasal standartlara uygundur” denildi.
Ancak dava dosyasında, J&J’nin 1970’lerden 2000’lere kadar farklı kitlelere yönelik dikkat çekici pazarlama stratejileri izlediği yer alıyor. Özellikle beyaz annelerden siyahi kadınlara kadar geniş bir hedef kitle belirlendiği ve bu gruplara yönelik özel reklamlar yapıldığı iddia ediliyor.
2008 tarihli bir iç e-postada, “Talkın bebekler için güvenli olmaması rahatsız edici... Artık bunu bebek pudrası olarak adlandıramayız” ifadeleri yer alıyor. Şirket, bu yorumun kanser değil, boğulma riski ile ilgili olduğunu savundu.
FDA ve test standartları tartışması
J&J’nin ABD Gıda ve İlaç Dairesi’ne (FDA) daha az hassas test standartlarını benimsetmeye çalıştığı ve bu sayede az miktardaki asbestin tespit edilmesini engellediği de dava belgelerinde öne çıkan iddialar arasında.
Hastaların kişisel hikayeleri davayı büyütüyor
Davacılar arasında yumurtalık kanseri, mezotelyoma ve diğer kanser türlerine yakalanan çok sayıda kişi bulunuyor. Bunlardan biri olan Somerset’te yaşayan 63 yaşındaki Siobhan Ryan, “Annem kullanırdı, ben de çocuklarıma kullandım. Dördüncü evre yumurtalık kanseri teşhisi konduğunda şoke oldum,” diyerek yaşadığı süreci anlattı. Üç kez kemoterapi gören ve halen tedavi sürecinde olan Ryan, “Bunun bebek pudrasından kaynaklandığına inanıyorum. Onlar ürünün kirli olduğunu biliyordu,” dedi.
ABD’de milyar dolarlık tazminatlar
Benzer davalar ABD’de yıllardır sürüyor. Connecticut’ta bir mahkeme, J&J’yi mezotelyoma teşhisi konan bir hastaya 25 milyon dolar tazminat ödemeye mahkûm etti. Jüri, şirketin “asbest içeren talk ürünlerini bilerek sattığına” kanaat getirdi.
J&J bu karara da itiraz etti. Şirket, 2020’de ABD’de, 2023’te ise İngiltere’de talk bazlı bebek pudrasını tamamen satıştan kaldırdı.
“Güvenliydi” savunması ve dava süreci
Johnson & Johnson ve bağlı tüketici markası Kenvue, yaptıkları ortak açıklamada, “Kanserle yaşayan insanlara empati duyuyoruz. Ancak ürünümüz, dünyanın önde gelen laboratuvarları ve sağlık otoriteleri tarafından güvenli bulunmuştur. Asbest içermemiştir ve kansere neden olmaz,” ifadelerine yer verdi.
İngiliz hukuk uzmanlarına göre, bu dava ülke tarihinin en büyük ürün sorumluluğu davası olabilir. Sonuç olarak Johnson & Johnson yüz milyonlarca sterlin tazminatla karşı karşıya kalabilir.
