Evinde bu aletler olanlar dikkat: Trilyonlarca zararlı partikül yayıyor
Güney Kore’de yapılan kapsamlı bir bilimsel çalışma, evlerde yaygın kullanılan küçük elektrikli cihazların iç mekan hava kirliliğini artırdığını ortaya koydu. Özellikle ekmek kızartma makineleri ve saç kurutma makinelerinin yaydığı ultra ince partiküllerin (UFP) çocuklar için daha yüksek sağlık riski oluşturduğu vurgulandı.
Güney Kore’nin güneydoğusunda yer alan Busan kentindeki Pusan Ulusal Üniversitesi (PNU) araştırmacıları, günlük yaşamda sıkça kullanılan ev aletlerinin iç mekan hava kirliliği üzerindeki etkisini mercek altına aldı.
Çalışmada, boyutu 100 nanometreden küçük olan ultra ince partiküllerin (UFP), solunum yoluyla insan vücuduna kolayca girebildiği ve uzun vadede ciddi sağlık riskleri taşıdığı tespit edildi.
Ekmek kızartma makineleri ilk sırada
Laboratuvar koşullarında yapılan ölçümlerde; ekmek kızartma makinesi, hava fritözü (air fryer) ve saç kurutma makineleri test edildi. Sonuçlara göre en yüksek emisyonu ekmek kızartma makineleri üretti. Cihazın boş çalıştırılması halinde dahi dakikada trilyonlarca UFP havaya karıştı. Araştırmacılar, ısıtma telleri ve kullanılan motor teknolojisinin bu yüksek oranlarda belirleyici olduğunu kaydetti.
Saç kurutma makineleri üzerinde yapılan incelemeler, fırçasız motor kullanılan modellerin çok daha düşük partikül yaydığını ortaya koydu. Standart motorlu cihazlara kıyasla bu farkın 10 ila 100 kata kadar çıkabildiği belirlendi. Ayrıca ölçümlerde bakır, demir, alüminyum ve titanyum gibi metal parçacıkların da havaya karıştığı saptandı. Uzmanlar, bu durumun uzun vadede hücresel düzeyde zarara yol açabileceğini ifade ediyor.
Çocuklar için risk daha yüksek
Bilgisayar destekli simülasyonlar, ultra ince partiküllerin burun filtresini aşarak doğrudan akciğerlere ulaştığını gösterdi. Solunum yolları daha dar olan çocukların bu kirlilikten yetişkinlere kıyasla daha fazla etkilendiği vurgulandı. Çevre mühendisi Changhyuk Kim, bu parçacıkların iltihaplanma ve toksik etkilere zemin hazırladığını belirtti.
Önceki bilimsel çalışmalar da iç mekan hava kirliliği ile astım, kalp-damar hastalıkları ve bazı kronik rahatsızlıklar arasında bağlantı kurmuştu. Uzmanlar, Türkiye’de de yaygın olarak kullanılan bu cihazlar için daha güvenli tasarımların teşvik edilmesi ve özellikle çocukları korumaya yönelik standartların güncellenmesi gerektiğini savunuyor.