Yeni keşif Güneş’in sırrını çözdü: Neden bu kadar sıcak?
Bilim insanları, Güneş’in atmosferini milyonlarca dereceye çıkaran gizemli ısı kaynağını ortaya çıkardı. Hawaii’deki güçlü teleskopla yapılan gözlemler, manyetik alanları bükerek enerji taşıyan küçük “Alfvén dalgalarının” koronayı ısıttığını gösterdi. Bu keşif, Güneş’in nasıl çalıştığını anlamada yeni bir dönüm noktası olarak görülüyor.
Bilim insanları onlarca yıldır, Güneş’in yüzeyinin “ılık” kalırken dış atmosferi olan koronanın milyonlarca dereceye nasıl ulaştığını anlamaya çalışıyordu. Yeni bir araştırma bu gizeme güçlü bir açıklama getirdi.
Uluslararası bir araştırma ekibi, Güneş’in koronasının her yerinde küçük, bükülme hareketi yapan enerji dalgalarını (Alfvén dalgaları) ilk kez doğrudan gözlemlemeyi başardı. Bu dalgalar, Güneş’in manyetik alanları boyunca ilerleyerek plazmayı yukarıya taşıyor ve muazzam ısı enerjisinin taşınmasına yardımcı oluyor.
Bugüne kadar bilim insanları bu tür dalgaların yalnızca büyük, patlamalar sırasında oluşan versiyonlarını görebilmişti. Küçük ölçekli olanları ise yalnızca tahmin ediliyordu.
Araştırma, Hawaii’deki dünyanın en güçlü Güneş teleskobu Daniel K. Inouye kullanılarak yapıldı. Teleskobun yüksek çözünürlüklü görüntüleme sistemi, Güneş’in üzerindeki aşırı sıcak demir parçacıklarının hareketini izleyebiliyor.
Bilim insanları, bu hareketler arasından diğer karışık plazma dalgalarını filtreleyerek, manyetik alan çizgilerinin bükülüp geri dönmesini sağlayan o karakteristik “burgu” hareketini net biçimde gözlemledi.
Araştırmayı yürüten İngiliz fizikçi Richard Morton, “1940’lardan bu yana bu dalgaları bulmak için yapılan uzun arayış nihayet sona erdi. Artık Güneş’in manyetik alanlarının nasıl bükülüp titreştiğini doğrudan görebiliyoruz” dedi.
Bu keşif, Güneş’in nasıl ısındığını anlamanın yanı sıra, Dünya’ya kadar ulaşan güneş rüzgârlarının nasıl oluştuğunu açıklamaya da yardımcı olabilir. Bu rüzgârlar zaman zaman uydulara ve elektrik şebekelerine zarar verebilen jeomanyetik fırtınalara yol açıyor.
Uzmanlara göre bu küçük ama güçlü dalgalar, hem koronayı milyonlarca dereceye ısıtıyor hem de güneş rüzgârlarını Güneş’in çekiminden kurtulacak kadar hızlandırıyor olabilir.
Morton, “Artık bu dalgaları doğrudan gözlemleyebildiğimiz için, Güneş’in nasıl çalıştığına dair modelleri gerçeğe göre test edebileceğiz” diye konuştu.
