GZT editörleri Nazgul ve Emin Rusya'da gözaltında: Avukat Ayas Tyundeşev süreci anlattı

Rusya'da 16 Aralık'tan beri hukuka aykırı bir şekilde soğuk hücrelerde, küflü yemekler verilerek ve mahremiyetleri gözetilmeksizin 24 saat kamerayla izlenen GZT editörleri Nazgul Kenzhetay ve Emin Karaçak'a, tüm taleplerine rağmen avukat tayin edilmedi. Süreçten haberdar olan Avukat Ayas Tyundeşev engellenmeye çalışılsa da editörleri savunma görevini üstlenmeyi başardı. Tyundeşev sürece dair önemli açıklamalarda bulundu.

Tyundeşev'in açıklamaları şu şekilde;

Bakın, Emin ve Nazgul, Hakasya Cumhuriyeti'nde 'aşırıcılıkla mücadele birimi' tarafından gözaltına alındı. Aşırıcıkla mücadele eden birim, İçişlerine Bakanlığına bağlı polisler. Gözaltının yasallığı hakkında kafamızda birçok soru işareti var. Elimizde henüz yürürlüğe girmemiş bir mahkeme emri var. Biz buna itiraz edeceğiz, yani şu an bu durumun yasal olup olmadığı hakkında bir fikrimiz yok. Ancak bana kalırsa, gözaltı kesinlikle yasa dışı çünkü bir defa Emin ve Nazgul'e avukat verilmedi. Resmi olarak Nazgul ve Emin'in imzaları var. Ancak sorun, kendilerine savunma hakkı verilmemesi.

Gözaltına alındıklarını biliyordum... Telefonları ellerinden alınmıştı. Yani avukat çağırma veya bu konuda birini bilgilendirme imkanları yoktu. Nerede tutulduklarına dair onlara bilgi de verilmedi. Yani bu şekilde, bir avukat nerede olduklarını nasıl bilebilir, oraya gidebilir ve onları savunabilirdi?

'Aynı zamanda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. Maddesi de ihlal ediliyor'

Onlara bu davaya bakmak istediğimi söyledim. Mahkemeye çıkarıldıklarını söylediklerinde, nerede olduklarını bilmiyordum bile. Burada iki adet mahkeme var. Bir yerde ara buluculuk mahkemesi var. Bir de başka bir adreste yerel mahkeme var. Önce ilkine gittim ama orada değillerdi. Yerel mahkemeye gittiğimde ise öğrendiğime göre işlemleri çoktan tamamlanmıştı. Öte yandan, Nazgul ve Emin geçtikleri süreçleri anlamıyorlardı bile. Ve bana inanın bu Rusya Anayasasının 49. Maddesinin açık bir şekilde ihlalidir çünkü kişiler nitelikli şekilde hukuki yardım almalıdır. Aynı zamanda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. Maddesinin de ihlali. Bu madde de 'adil yargılanmayı' ve savunma avukatının tahsis edilmesini kapsar.

Açıkçası, neden Terörle Mücadele Birimi tarafından gözaltına alındıklarını bilmiyorum. Seyahat vloger'larının aşırıcılıkla mücadele birimi tarafından gözaltına alınması benim için büyük sürpriz oldu. Bugün dosyaya erişip incelediğimde; Nazgul'un Instagram hesabındaki gönderilerinin ekran görüntülerinin dosyada yer aldığını gördüm. Fotoğraflar ve GZT YouTube kanalının ekran görüntüleri vardı. YouTube kanalında yaptığı yayınların hiçbirinde aşırıcılıkla ilgili bir faaliyet yürütüldüğü emaresi ve insanları kin ve düşmanlığa teşvik edecek bir şey yoktu.

Bu bir ceza suçu değil, gözaltına alınmaları haksız

Bu konu hiç konuşulmadı ve bir avukat olarak bu konuda çok fazla sorum var. Aslında bu bir idari suçtur. Bu bir ceza suçu değil. Onları alıkoymaları ve gece yarısı karakola götürmeleri... Bu haddinden fazla bir durum... Bu yüzden gözaltına alınmalarının haksız olduğunu düşünüyorum.

Nitekim dava belgelerinde de gözaltı protokolünü görmedim. Dava dosyasında; nerede bulunduklarını, nereye götürüldüklerini ya da hangi gerekçelerle gözaltına alındıklarını belirten bir belge yok. Bu nedenle tutuklulukla ilgili çok fazla soru işareti var.

Çekim yapılan yerler halka açık ve yasa dışı değil

Benim bildiğim kadarıyla Emin ve Nazgul Hakasya’da, Abakan’da, Hurtayaktas’ta İskit mezarlarını ve bir müzeyi ziyaret edip görüntü aldılar. Yanlış hatırlamıyorsam daha sonra bir sanat enstitüsünü de ziyaret ettiler.

Bunlar kültürel değerlerdir ve güvenlikle ilgili sorun teşkil edecek bir yanları yok. Bu bölgeler kamuya aittir ve herhangi bir ziyaretçi fotoğraf çekip görüntü alabilir.

Yani, istersem ben de aynı anıta gider ve fotoğraf çekebilirim. Anıtın orada birine röportaj verebilirim. Bunda yasak bir şey yok.

Ülkemiz hukuku, kamuya açık alanların fotoğrafının çekilmesini yasaklamaz. Sonuçta buralar ve müzeler halka açık.

Aslında bir avukatın orada olmasının da önünde engeller vardı. Dediğim gibi telefonları yoktu ve haber veremezlerdi. Burada akrabaları yok. Beni aradıklarında başka bir yerdeydim, fırsat bulur bulmaz hemen geldim. Ama buradaki sorun şu ki nerede tutulduklarını bilmiyordum. Ben Nazgul ve Emin’in tutulduğu yeri ararken aslında tüm işlemleri tamamlamışlardı.

Daha önce de söylediğim gibi, kendilerini savunma hakkından mahrum bırakıldılar. Onları kimin engellediğini söylemek zor. Ancak aşırılıkla mücadele birimi bu konuyla çok yakından ilgilendi. Bu işle onların ilgilendiğini biliyoruz.

Davadan belgeler var, Nazgul'u sorguya aldılar, YouTube kanalını ve internet sitesini (gzt.com) araştırmaya başladılar. Yaptıkları işlemler bunlar. Direkt olarak ne yaptıklarını gayet iyi biliyoruz. Asıl Göç Birimi'nin konuyla ilgilendiğini görmedim. Ancak aslına bakarsak, bu işlerin hepsini Göç Birimi'nin yapması gerekiyor.

'Polislerin eşyalarını kullandığını varsayabiliriz'

Videoların silindiği gerçeğini biliyoruz ama kimin yaptığını bilmiyoruz. Şunu anlamalıyız ki 16 Aralık’tan beri gözaltındalar. Yani o tarihten beri polislerin elinde olduklarını söyleyebiliriz. Bütün eşyalarına el konuldu. Ben onlarla görüşene kadar, bu eşyaları kimin kurcaladığını tam bilmiyoruz ama polislerin eşyalarını kullandığını varsayabiliriz. Orada videolar vardı, hard disklerden görüntüler silinmiş. Nazgul’ün ve Emin’in, görüntüleri kendilerinin sildiğinden şüpheliyim. Çünkü buraya zaten bu videoları çekmek için geldiler. Bunun neden yapıldığını bilmiyorum. Kimin yaptığını ya da neden yapıldığını söyleyemem. Ama bir gerçek var: Görüntüler silindi.