GZT'ye sor: Ozon tabakasındaki deliğin kapanmasının karantinayla ilgisi var mı?
Atmosferde eşine az rastlanır bir olay yaşandı. Avrupa Birliği’ne bağlı Kopernik Atmosfer Gözlem Servisi, ozon tabakasındaki en büyük deliğin kapandığını belirterek görselleri paylaştı. Peki ozon tabakasındaki deliğin kapanmasının koronavirüs önlemleriyle bir ilgisi var mı? İşte merak edilen sorunun cevabı...
Avrupa Birliği’ne bağlı Kopernik Atmosfer Gözlem Servisi yaptığı duyuruda, "23 Mart itibariyle yapılan incelemelerde Kuzey Kutbu'nda ozon tabakası üzerinde gözlemlenen en büyük delik kapandı" denildi.
Koronavirüs önlemleriyle ilişkisi var mı?
- Bilim insanları mart ayında söz konusu deliğin formunun farklı bir hal aldığını ve bunun sebebinin de Kuzey Kutbu'nda görülen düşük sıcaklıkların etkili olduğunu düşünüyor.
- Ozon tabakasındaki deliğin koronavirüs sonrası azalan karbon salınımıyla büyük bir ilişkisi bulunmuyor.
Araştırmaya göre, kutuplarda oluşan yüksek basıncın etkisiyle soğuk havanın normalde kutup bölgelerine yoğunlaşması gerekiyor. Ancak 2019 yılında kutup bölgesinde havada oluşan girdap sebebiyle artı 20 dereceye varan iki farklı sıcak hava dalgası meydana geldi ve bu durum da ozon tabakasının hızla kapanmasını sağladı.
BM: İyileşme 2014'ten beri devam ediyor
Birleşmiş Milletler de son "ozon tabakası" raporunda, “Dünya'yı zararlı mor ötesi ışınlardan koruyan stratosferde ozon tabakasının iyileşmesi 2014 yılından bu yana devam ediyor” ifadesi yer alıyordu.
BM ve NASA'nın öngörülerine göre, kuzey yarımküre ve orta enlemdeki ozon tabakasının 2030 yılına kadar, güney yarım küredeki ozon tabakasının 2050 yılına kadar ve kutuplardaki ozon tabakasının da 2060 yılına kadar tamamen iyileşmesi bekleniyor.
The unprecedented 2020 northern hemisphere #OzoneHole has come to an end. The #PolarVortex split, allowing #ozone-rich air into the Arctic, closely matching last week's forecast from the #CopernicusAtmosphere Monitoring Service.
— Copernicus ECMWF (@CopernicusECMWF) April 23, 2020
More on the NH Ozone hole➡️https://t.co/Nf6AfjaYRi pic.twitter.com/qVPu70ycn4
Ozon tabakasındaki delik nasıl küçüldü?
1987’de imzalanan Montreal Protokolü ile stratosferik ozonun tükenmesine neden olan ve “ozon tüketen maddeler” olarak da bilinen kloroflorokarbonlar (CFC) ve hidrokloroflorokarbonlar (HCFC) yasaklanmıştı. Bu maddeler buzdolapları, klimalar, yangın söndürücü gibi aletlerde ve havacılık, tarım, elektronik gibi sektörlerde yaygın olarak kullanılan gazlardı.
2019 Eylül'ünde yapılan araştırmaya göre ozon tabakasındaki delik son 30 yılın en küçük seviyesine gerilemişti.
2019'da meydana gelen küçülmede de karbon salınımının düşmesinden ziyade, stratosfer tabakasında görülen ısınmanın etkili olduğu açıklanmıştı.
Siz sorun, GZT araştırsın!
- Duyduğunuz iddiaları, doğruluğuna emin olmadığınız bilgileri sorun, resmi kaynaklardan gelen bilgilerle, hızlı ve doğru biçimde yanıtlayalım! 🕵️♂️