İngilizce öğrenmek için adım adım yapılması gerekenler

GZT Editörü Talip Kul sordu, Marmara Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu Öğretim Üyesi Dr. Burak Tomak cevapladı.

İngilizce öğrenmek isteyenler ilk olarak nereden başlamalı?

Öncelikle o dili öğrenmeyi gerçekten istiyor muyuz bunu kendimize sormamız gerekiyor. Yani motivasyon düzeyimizin en üst seviyede olması gerekmekte. Kendimizi bu sürece iyi motive etmemiz gerekiyor. Dil öğreniminde bu işi gerçekten “istemek” başarmanın yarısıdır.

Her yeni bir şey öğrenmek gibi (Matematik, Fizik, Kimya) dil öğrenmek de temelinin sağlam olması gereken ve süreç gerektiren bir eylemdir. Bundan dolayı muhakkak profesyonel bir eğitici/eğitmen ile bu sürece başlayıp dilin ana mantığını anlamamız gerekmektedir. Ben bu konuda bir uzman olarak belli bir seviyeye gelene kadar (en az B1) bu sürecin bir uzmanla başlayıp, devam ettirilmesi görüşündeyim. Zira dilin mantığını kaptığınızda her bir konu birbiri ile bağlantılı olduğundan çok daha rahat bir şekilde zincirin diğer halkalarını da birbirine kolayca bağlarsınız.

Önce kelime mi öğrenmeliyiz, dil bilgisini mi çözmeliyiz?

Dil öğrenmeye gramer veya kelime bilgisi ile başlanılmalı gibi kesin yargıdan ziyade ben tüm becerilerin birbirine entegre şekilde kurgulanıp birlikte yürütülmesi gerektiğini düşünüyorum. Yani yeni dil öğrenen biri kendi seviyesinde bir şeyler dinleyip okurken eş zamanlı olarak bunlarla alakalı cümleler yazıp, konuşabilmelidir.

Bazıları için dil öğrenmek çok sıkıcı olabiliyor... Bu süreçten keyif almak adına ne yapabiliriz?

• Dil öğrenme sürecimizi ilgi alanlarımızın olduğu noktalara kanalize etmemiz bize gerçek başarıyı getirecektir. Çünkü ilgi alanımız olan konulara daha çok meraklı olduğumuz için o konulara araştırmaktan zevk alacağız ve bu da öğrenme sürecini çok olumlu etkileyecektir.

Tam bu noktada mesela tarihi filmleri seviyorsak İngilizce tarihi bir film izlemeyi öneriyorum. Eğer arabalara ilgimiz varsa arabalarla ilgili İngilizce yazılmış dergi ve gazeteleri takip etmeyi öneriyorum.

Pratik yapmaktan genellikle kaçıyoruz ama bu durum pek iyi değil galiba...

Mümkün olduğu kadar pratik yapmalı yani öğrendiğimiz teorik bilgiyi pratiğe dökmek adına çokça cümle kurmaya çalışmalıyız. İnsan kendinin yapmış olduğu bir işi asla unutamadığı gibi kendi kurduğu cümleleri de asla unutmaz bundan dolayı dil öğrenme sürecine kendimizi ve kendi hayatımızı işin içine katarak kendimizle alakalı cümleler kurarak hem pratik yapma imkânı elde etmiş oluruz hem de öğrenmiş olduğumuz teoriyi pratiğe dökmüş oluruz.

• Yaşadığımız veya muhtemel yasayacak olduğumuz olayları kafamızda senaryolaştırıp o tür durumlarda kendimi nasıl “İngilizce” ifade ederimi düşünmeliyiz. Bunu yaparken de “hangi İngilizce kalıp ve kelime gruplarını kullanmam gerekir” bunu kafamızda sorgulamalıyız.

Bol bol İngilizce cümle kurmalıyız. Bu yeni öğrendiğimiz bir gramer kuralı ile de olabilir yeni öğrendiğimiz bir kelime ile de olabilir. Hatta bu ikisini birleştirip (öğrendiğimiz bir gramer konusu ve yeni bir kelime grubu) cümle kurmamız bu süreçte alacağınız verimi maksimuma çıkaracaktır.

İngilizceyi anlayıp, konuşamayan çok insan var. Bunun sebebi ne?

Bu net bir şekilde pratik eksikliğinden kaynaklanan bir durumdur. Öğrenen “receptive skill” (algısal beceri) konusunda iyi ama “productive skill” (üretimsel beceri) konusunda kendisini geliştirmemiş demektir. Bunun için kesinlikle eski bilgilerin üzerinden geçilmeli eksik noktalar güçlendirilmeli ve dilbilgisini sadece anlamlandırma amacıyla değil aynı zamanda kendini ifade etmek için kullanmak gerekmektedir. Bunun için kişinin anladığı düzeydeki cümle yapıları ile kendi cümlelerini kurması tavsiye edilebilir.

İngilizce konuşacak insan bulmak zor değil mi?

İngilizce konuşulan/ kullanılan ortamlarda bulunmaya gayret göstermeliyiz. Bu bir yüz yüze görüşme de olabilir online platformlar üzerinden de olabilir. Yeter ki İngilizceyi iletişim aracı olarak görüp, bu dili kullanan/konuşan insanlarla iletişime geçmek için kullanalım.

Sözlük seçimi önemli mi?

Kesinlikle kaliteli bir sözlük kullanmalıyız. Kaliteli derlen yeni öğrendiğimiz bir sözcüğün cümle içerisinde kullanımını gösteren bir sözlük bizi dil öğrenme sürecinde birkaç adım ileriye taşıyacaktır.

Kelime öğrenmek biraz zorlu bir süreç. Tavsiyeleriniz var mı?

Kitap okumak kesinlikle bu iş için en önemli ve faydalı aktivitedir. Bunun için “staged readers” (seviye kitapları) okunmalıdır. Yani öğrenen birey kendi seviyesine uygun seviye kitaplarından yine kendi ilgi alanına hitap eden bir hikaye veya kısa roman seçimi yapmalı ve kitabı özümseyerek okumalıdır. Bu kaynaklar zaten öğrenenin özellikle kelime dağarcığını geliştirmek adına bazı “key words” (kilit kelimeler) kullanımına ayrıca özen göstermekte ve bu kelimeleri belirli aralıklarla kitap içinde tekrarlamaktadır. Böylelikle öğrenen kelimeyi cümle içinde görecek ve bu kelimelerle tekrar tekrar karşılaştığı için de bu kelimeleri unutması zor olacaktır.

Bunun için sadece seviye kitapları değil yine kişinin ilgi alanına hitap eden bir konuda yazılmış makale veya denemeyi alıp okuması da kelime haznesine çok olumlu katkıda bulunacaktır. Yine sevdiği bir sanatçının filmini İngilizce alt yazı ile izleme veya sevdiği sanatçının şarkısını “lyrics” (sözler) açıp dinleme ve anlayamadığı yerlerde sözlükten yararlanma son derece faydalı olacaktır.

İşin özü kelimeyi cümle içerisinde belirli bir bağlamda görmek öğrenmeyi ve kalıcılığı artıracaktır.

İngilizce dizi ya da film izlemek gerçekten işe yarar mı?

Kesinlikle yarayacaktır fakat bunun için kişinin ilgi alanına hitap eden filmi veya diziyi bulması şarttır zira bu izleme sürecinde kişinin algılarının %100 açık olacağı anlamına gelir. Diğer önemli husus ise de İngilizce alt yazının ayarlanmasıdır. Yani İngilizce bir filmi Türkçe alt yazılı izlemek öğrenmenin etkisini azaltacaktır. Hatta ve hatta, İngilizce alt yazılı film izlerken zaman zaman filmi durdurmak ve o esnada geçen bir kelime grubunun veya cümle yapısının dikkatli şekilde incelenmesi gerekirse sözlüğe başvurulması ve hatta o cümle yapısı ile izleyen kişinin kendi cümlesini kurması film izleme aktivitesinin dil öğrenme sürecine olumlu etkisini yansıtır. Zaman zaman filmin önemli kelime grupları ve dilbilgisi yapıları barındıran bazı kısımları geri sarılıp tekrar izlenmelidir.

İngilizce öğrenirken doğru bilinen yanlışlar nelerdir?

1. İngilizce film izlerken Türkçe alt yazılı izleyip bunun faydalı olduğunu düşünmek veya İngilizce alt yazılı izlense bile alt yazıda karşılaşılan belirli kelime grupları ve dilbilgisi kuralarına gerekli özeni göstermemek ve sadece izleyip geçmek.
2. Türkçe-İngilizce sözlük kullanıp İngilizce yazılmak istenen bir cümleyi Türkçe düşünüp birebir çevirmeye kalmak en büyük yanlışlardan olsa gerek. Bunun yerine ifade etmek istenen olguyu veya durumu İngilizce ’de var olan cümle ve kelime grupları ile ifade etmeye çalışmak verimi son derece artıracak bir aktivitedir.
3. Gramer kurallarını sadece yapısal açıdan inceleyip ezberlemeye çalışmak da yapılan en büyük hatalardandır. Bunun yerine kesinlikle kuralların ne amaca hizmet ettiğini anlamlandırmak ve belirli dilbilgisi kurallarını hangi durumda neyi ifade etmek için kullanıldığını öğrenip uygulamak dil öğrenme sürecini olumlu yönde etkileyecektir.