Yeni kan testi ile erken teşhis artık mümkün! Hastalıklar 15 yıl önceden tespit edilebiliyor
İngiltere’de yarım milyon gönüllü üzerinde yapılan araştırma, kan metabolitlerini inceleyerek diyabet, kalp hastalıkları, kanser ve demans gibi rahatsızlıkları belirtiler ortaya çıkmadan 10–15 yıl önceden tespit etmeyi mümkün kılacak.
Birleşik Krallık’taki UK Biobank projesi, yaklaşık 500 bin gönüllünün kan örneklerini analiz ederek 250’ye yakın protein, şeker, yağ ve diğer moleküllerin seviyelerini ölçtü. Araştırma, her bireyin metabolik profilini ayrıntılı şekilde ortaya koyarak, yaşam tarzı, çevresel faktörler ve genetik verilerle birleştiğinde hastalık risklerini önceden öngörmeye olanak sağlıyor.
Erken teşhis ve önleyici sağlık
Edinburgh Üniversitesi’nden Dr. Joy Edwards-Hicks, çalışmanın sağlıkta paradigmayı değiştireceğini söylüyor: “Küçük bir parmak ucu kan örneği ile sağlığınız hakkında fikir sahibi olabiliyoruz. 40’lı yaşlarda bir kişinin biyobelirteçleri yaşına uygun değilse, riskleri azaltacak önlemler önceden alınabilir.”
Metabolik profillerin gücü
Nightingale Health işbirliğiyle yürütülen çalışmada, kan örneklerindeki amino asitler, hormon öncülleri ve atık ürünler incelendi. Metabolik değişiklikler, organ fonksiyonlarını yansıtarak karaciğer, böbrek ve kas hasarı ile kanser gibi durumları erken evrede gösterebiliyor. King’s College London’dan Dr. Julian Mutz, “Bu profiller yalnızca genetik yatkınlığı değil, çevresel etkileri ve yaşam tarzını da yansıtarak bireyin fizyolojik durumunu anlık olarak gösteriyor,” dedi.
Cinsiyet farklılıkları ve ilaç etkileri
Oxford Üniversitesi’nden Dr. Najaf Amin, verilerin erkek ve kadınların yaşlanma biçiminde ve yaşa bağlı hastalık risklerinde farklılıklar ortaya koyduğunu belirtti. Bu bulgular, ilaçların cinsiyete göre etkilerini anlamak ve tedavi planlarını kişiselleştirmek için önemli ipuçları sunuyor.
Geleceğin sağlık sistemi
UK Biobank, 2006’dan bu yana gönüllüleri takip ederek yaşam tarzı, genetik ve çevresel faktörleri sağlık verileriyle eşleştiriyor. Araştırma, metabolitlerin incelenmesinin sadece hastalık belirtilerini ortaya çıkarmakla kalmayıp, tedavi etkinliğini de değerlendirmeye yardımcı olduğunu gösteriyor. Prof. Naomi Allen, “Metabolit çalışmaları hastalıkların başlangıcını, seyrini ve tedaviye yanıtları anlamada güçlü bir araç,” dedi.
