İran-İsrail arasındaki 12 günlük savaşı kim kazandı?

İran, 23 Haziran akşamı Türkiye saatiyle 19.30’da ABD’nin bölgedeki üslerine yönelik misilleme saldırısı başlattı. Bu saldırı, ABD’nin 21 Haziran’da İran’ın nükleer tesislerine düzenlediği hava harekâtına yanıt olarak gerçekleşti. İran, Katar’daki ABD üssüne füze fırlattı; Irak’taki Amerikan askeri noktalarının da hedef alındığı bildirildi.

Gecenin ilerleyen saatlerinde, bölgede "savaş büyüyor" endişeleri artarken sürpriz bir açıklama geldi. Türkiye saatiyle 01.15’te konuşan ABD Başkanı Donald Trump, “İsrail ve İran arasında tam ve eksiksiz bir ateşkes konusunda anlaşmaya varıldı” dedi.

Ateşkes açıklamaları peş peşe geldi

İran Devrim Muhafızları’na yakınlığıyla bilinen Fars Haber Ajansı, yerel saatle 07.30'da (TSİ 07.00) ateşkesin resmen başladığını duyurdu. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da yaklaşık iki saat sonra, 09.00 civarında İsrail’in ateşkesi kabul ettiğini açıkladı.

Ancak çok geçmeden gerilim yeniden tırmandı. İsrail, ateşkesin yürürlüğe girmesinden sonra İran tarafından üç füze atıldığını öne sürdü. İsrail Hava Kuvvetleri jetlerini havalandırırken, Savunma Bakanı Yisrael Katz, “Tahran’daki hedeflerin yoğun şekilde vurulması” talimatını verdiğini açıkladı.

Trump'tan tepki

NATO Zirvesi için Lahey’e hareket etmeden önce Beyaz Saray’da gazetecilerin sorularını yanıtlayan Trump, ateşkesin hemen ardından başlayan saldırılardan duyduğu hayal kırıklığını açık bir dille dile getirdi.

“İran da İsrail de ateşkesi ihlal etti. İki ülkeden de — ama özellikle İsrail’den — memnun değilim” diyen Trump, sözlerini sansürsüz bir küfürle noktaladı.

Trump ayrıca İran’ın nükleer kapasitesinin sona erdiğini ve bu programın yeniden inşa edilmesine asla izin verilmeyeceğini de sözlerine ekledi.

Peki kim kazandı?

İran ile İsrail arasındaki 12 günlük savaşın kazananı olup olmadığı sorusu ise hâlâ tartışma konusu. ABD basınında yer alan analizlerde bu belirsizliğe dikkat çekildi. New York Times, “Üç ülkede birden zafer ilan edilir mi?” başlığıyla sürece dikkat çekerken, uzman yorumlarına göre İsrail ve ABD, İran’ın nükleer kapasitesine dair hedeflerine tam anlamıyla ulaşamadı.

İran’ın başta Fordo Nükleer Tesisleri olmak üzere kritik noktalardaki zenginleştirilmiş uranyum stoklarını savaş başlamadan güvenli alanlara taşıdığı düşünülüyor. Tahminlere göre İran’ın yüzde 60 oranındaki uranyumunun zarar görmediği ifade ediliyor.

Netanyahu Gazze’deki gibi ateşkesi taktiğe dönüştürebilir mi?

İsrail’in 7 Ekim 2023’ten bu yana Gazze’de yürüttüğü saldırılarda, birçok kez ateşkesi ihlal ettiği biliniyor. Aynı şekilde Lübnan ile yapılan ateşkesin defalarca delinmesi ve Suriye ile Yemen’e yönelik saldırılar, Tel Aviv yönetiminin benzer bir tutumu İran konusunda da sürdüreceğine dair yorumlara yol açtı.

Orta Doğu uzmanlarına göre, Netanyahu yönetimi Gazze’de ateşkesi ordusunu yeniden toparlamak için kullanmıştı. Şimdi İran’daki cephede de benzer bir senaryo yaşanabilir. Uzmanlar, “Gazze’de net bir zafer ilan edemeyen Netanyahu, İran’da da aynı duruma düştü. Bu da yeni bir saldırının sinyali olabilir” değerlendirmesinde bulunuyor.