Marmara ve Ege’de çalışma başlatıldı: Gelecekteki depremlere dair kritik bilgiler ortaya çıkarılacak
İstanbul Teknik Üniversitesi’nin (İTÜ) Marmara Aktif Fay Tehlike ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezi (MATAM), tamamen yenilenen “RV Sermet” araştırma gemisiyle Marmara ve Ege’de şimdiye kadar incelenmemiş aktif fayları ortaya çıkarmaya hazırlanıyor. Merkez Müdürü Prof. Dr. Cenk Yaltırak, AA’ya yaptığı açıklamada hem merkezin hem de araştırma filosunun hızla tamamlandığını belirterek projeye dair önemli bilgiler paylaştı.
Prof. Dr. Yaltırak, Marmara Denizi'ndeki çukurların uzun yıllardır araştırıldığını ancak 100 metre ve daha sığ olan şelf bölgelerinin, yani denizin yarısından fazlasının, hâlâ büyük ölçüde bilinmez olduğunu vurguladı. Özellikle Güney Marmara şelfinde aktif fayların yüzey izlerini tespit etmek istediklerini belirten Yaltırak, çalışmanın kapsamının oldukça geniş olacağını söyledi:
“Çanakkale Boğazı’ndan Edremit Körfezi’ne, Dikili Boğazı’na kadar uzanan bölgede keşfedilmemiş fayları araştıracağız. Bu sayede fayların davranışını, tekrar etme periyotlarını ve doğaya etkilerini anlamayı hedefliyoruz. Bu bilgiler gelecekteki depremlerin muhtemel etkilerini daha net görmemizi sağlayacak.”
RV Sermet ilk seferine çıkıyor
Merkezin en kritik parçalarından biri olan RV Sermet, araştırma amaçlarına uygun şekilde Tuzla’da baştan sona yenilendi. Kanada’dan getirilen bilimsel ölçüm sistemlerinin gemiye monte edildiğini söyleyen Yaltırak, yıl sonuna kadar deneme seferine çıkmayı planladıklarını aktardı:
“Aralık ayında İstanbul Boğazı’nda ilk test seferimizi yapacağız. Bu hem cihazların denenmesi hem de Boğaz’ın incelenmesi açısından önemli bir adım olacak.”
Hem denizde hem karada fay bütünlüğünü görmek
Çalışmalar yalnızca denizle sınırlı kalmayacak. Karadaki fay hatlarıyla deniz altındaki fayların bütünleşik olarak incelenmesi hedefleniyor. Yaklaşık üç yıl sürecek proje kapsamında ilk yıl temel veri toplama süreci yürütülecek. Gemi, yıl boyunca uygun hava koşullarında her an araştırmaya çıkabilecek şekilde hazır tutulacak.
“RV Sermet küçük ama yüksek teknolojiyle donatıldı”
Prof. Dr. Yaltırak, geminin büyük araştırma gemilerine göre daha ekonomik ve hızlı hareket edebilen bir yapıda olduğunu söyledi. RV Sermet’te bulunan dört ileri teknoloji sistemi aynı anda çalışabilecek:
- Çok ışınlı batimetre
- Huntec deep tow sismiği
- Side-scan sonar
- Çörp sismiği
Bu sayede deniz tabanındaki fay izleri milimetrik hassasiyetle görüntülenecek. Alınacak karot örnekleriyle tabakaların yaşları belirlenerek geçmiş depremlerin tarihleri saptanacak.
“Deprem sonrasında anında bölgeye çıkabileceğiz”
Geminin en önemli avantajlarından birinin anında sefer edebilme kabiliyeti olduğunu ifade eden Yaltırak, şu değerlendirmeyi yaptı: “Gemi 365 gün hazır bekleyecek. Bir deprem sonrası denizde oluşan değişimleri hızlıca yerinde inceleyebileceğiz. Karar süreçlerinde başka kurumlara bağlı olmadığımız için bu yapı Türkiye’de deprem araştırmaları açısından önemli bir boşluğu dolduruyor.”
