Meteoroloji uyardı: Çöl tozu geliyor, lodos vuracak | Sağlığınız için bunlara dikkat etmeyi unutmayın!

Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Nebil Yıldız, hava olaylarının insan vücudu üzerindeki etkilerinin tıpta iki ayrı kavramla açıklandığını belirtiyor.

Bu kavramlardan ilki meteoropati; eklem ve kas ağrıları, tansiyon yükselmeleri, mide ve bağırsak hassasiyetleri gibi fiziksel belirtileri ifade ediyor. Diğeri ise meteorosensitivite; yani havanın ruh hâlini de etkileyebilmesi. Kapalı, bunaltıcı günlerde hissedilen yorgunluk, motivasyon düşüklüğü veya isteksizlik bu duruma örnek olarak gösteriliyor.

Baş ağrıları hissedebilirsiniz

Uzmanlara göre lodosun yarattığı basınç değişimleri baş ağrılarının temel nedeni. Prof. Dr. Yıldız, rüzgârın taşıdığı elektromanyetik etkiler ile düşük atmosfer basıncının, özellikle migren tipi ağrıları artırabildiğini söylüyor. Bu değişimler, beyindeki ağrı eşiğini düzenleyen bölgelerde hassasiyeti artırabiliyor.

Meteoroloji Mühendisi Bünyamin Sürmeli ise basınç dengesinin önemini şu sözlerle özetliyor: “Vücudumuzun iç basıncı ile dışarıdaki atmosfer basıncı normalde uyum içindedir. Ancak basınç hızla düştüğünde damarlar, kılcal yapılar ve eklemler bu değişime tepki verir. Lodos dönemlerinde yaşanan ağrılar aslında bu hızlı uyum çabasının bir sonucudur.”

Baş ağrısı bu dönemde nasıl azalır?

Prof. Dr. Yıldız’a göre rüzgâr, fırtına ve kapalı hava koşulları, beyin hipotalamus bölgesini etkileyerek hormon sistemleri, bağışıklık, damar yapıları ve metabolizmayı doğrudan etkiliyor. Bu süreçte endorfin seviyeleri düşebiliyor, bu da ağrı eşiğinin azalmasına ve baş ağrılarının daha kolay tetiklenmesine yol açıyor.

Kendisi de migren hastası olduğunu belirten Yıldız, düzenli spor yapmaya başladıktan sonra lodos kaynaklı baş ağrılarının azaldığını vurguluyor. Uzmanlara göre lodos günlerinde rahatlamak için:

• Düzenli uyku
• Bol su tüketimi
• Dengeli beslenme
• Hafif egzersiz
• Temiz havada kısa yürüyüşler
• Mutluluk ve rahatlama sağlayan aktiviteler

Çöl tozu nedir, korkmalı mıyız?

Çöl tozu Sahra, Arabistan ve Orta Doğu gibi geniş çöl alanlarından kuvvetli rüzgârlarla atmosfere karışan mineral, toprak ve mikroskobik parçacıklardan oluşur.

Bu partiküller binlerce kilometre yol kat ederek Akdeniz üzerinden Türkiye’ye kadar ulaşabilir. Özellikle lodos etkili olduğunda çöl tozu yoğunluğu artar, hava bulanıklaşır ve görüş mesafesi azalır.

Vücudu nasıl etkiliyor?

Çöl tozu sadece bir toz bulutu değildir. İçinde silika, kalsiyum, magnezyum, polen, bakteri ve mantar parçacıkları gibi mikroskobik maddeler bulunur. Bu maddelerin solunması hassas bünyelerde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Çöl tozundan en çok etkilenecek gruplar

Astım ve KOAH hastaları, alerjik bünyeler, çocuklar, yaşlılar, hamileler, kalp-damar hastaları

Bu günlerde sık sık baş ağrısı, öksürük, nefes darlığı, gözlerde yanma ve sulanma, burun tıkanıklığı, halsizlik ve yorgunluk hissi, ciltte kuruluk ve kaşıntı hissedebilirsiniz.

Uzmanlar uyarıyor: Dışarıda fazla kalmayın

Hava kalitesinin en çok düştüğü dönemler çöl tozu geçişleri. Uzmanlara göre bu günlerde dikkat edilmesi gereken belli başlı noktalar var:

1. Mümkünse dışarıda uzun süre kalmayın

Özellikle astım, KOAH veya alerjisi olanlar daha da dikkatli olmalı.

2. Maske kullanın

Basit bir cerrahi maske bile partiküllerin büyük bir kısmını filtreleyebilir.

3. Gözlerinizi koruyun

Göz kuruluğu ve yanmasını azaltmak için suni gözyaşı damlaları işe yarar.

4. Pencereleri kapalı tutun

Evi veya iş yerini havalandırmak için yoğunluğun azaldığı saatleri tercih edin.

5. Bol su için

Solunum yolları ve cilt çöl tozu günlerinde daha çok kurur.

6. Temizlik ve filtre kontrolü yapın

Evde klima ve hava temizleyici filtrelerini düzenli olarak temizlemek önemli.

7. Açık hava sporlarını erteleyin

Koşu, bisiklet gibi aktiviteler akciğerlere daha fazla partikül çekilmesine neden olur.