0

JURNAL.İST HAKKINDA // NEDİR, KİMDİR?

Muammer Kaddafi'yi 14 maddede ölüme götüren siyasi hayatı

Hikmet Yalçınkaya
HİKMET YALÇINKAYA
20 EKİM 2018 , CUMARTESİ 06:00
Abone ol
​Muammer Kaddafi'yi ölüme götüren siyasi hayatı
​Muammer Kaddafi'yi ölüme götüren siyasi hayatı

1969 yılında darbe yaparak Libya'nın başına geçen Muammer Kaddafi'yi, linç edilerek öldürülmesine götüren siyasi hayatının 14 maddede özeti.

1959 yılında kurduğu örgüt, 1 Eylül 1959 yılında ülke yönetimine el koyarak bir darbe yapacak ve bu darbe 2011 yılına kadar sürecek olan bir hükümdarlığın başlangıcı sayılacaktı...

Muammer Kaddafi kimdir?

Muammer Muhammed Abu Minyar el-Kaddafi Libya’nın Sirte şehrinde 1942 yılında doğdu. İlk ve ortaöğrenimini Sebha’da bitirdi. Bingazi Üniversitesi Tarih Bölümü’nü ve Libya Askeri Akademisini tamamladı.
Muammer Muhammed Abu Minyar el-Kaddafi Libya’nın Sirte şehrinde 1942 yılında doğdu. İlk ve ortaöğrenimini Sebha’da bitirdi. Bingazi Üniversitesi Tarih Bölümü’nü ve Libya Askeri Akademisini tamamladı.
Örgüt liderliği ve siyasi hayatının başlangıcı 1959 da sınıf arkadaşlarıyla birlikte kurduğu gizli örgüt, 1966’da Bağımsız Birlikçi Subaylar Hareketi’nin çekirdeğini oluşturdu. Libya Gizli Servisinin varlığına karşın, ordu içinde yedi binin üzerinde yandaş toplayarak, Kral İdris el-Sunusi’yi devirme hazırlıklarına başladı. 1969 da yüzbaşılığa yükseldi. Darbe hazırlıklarını sürdürürken, Ağustos 1969da, üst düzeydeki subayların Kral Sunusi’nin yeğeni Haşan Rida ya yönelik ayrı bir darbe düzenleyeceklerini öğrenince. 1 Eylül 1969’da teğmen, yüzbaşı rütbelerinde 60 genç subayla Trablusgarp ve Bingazi’de eyleme geçti. Kısa sürede kansız biçimde başarıya ulaşan darbeyi, Kral Sunusi, Türkiye’yi ziyareti sırasında haber aldı. Darbe sonrasında Devrim Komuta Konseyi Başkanlığını, savunma ve içişleri bakanlıkları görevlerini üstlendi. Devrim Komuta Konseyi’nce albaylığa yükseltildi.
Örgüt liderliği ve siyasi hayatının başlangıcı 1959 da sınıf arkadaşlarıyla birlikte kurduğu gizli örgüt, 1966’da Bağımsız Birlikçi Subaylar Hareketi’nin çekirdeğini oluşturdu. Libya Gizli Servisinin varlığına karşın, ordu içinde yedi binin üzerinde yandaş toplayarak, Kral İdris el-Sunusi’yi devirme hazırlıklarına başladı. 1969 da yüzbaşılığa yükseldi. Darbe hazırlıklarını sürdürürken, Ağustos 1969da, üst düzeydeki subayların Kral Sunusi’nin yeğeni Haşan Rida ya yönelik ayrı bir darbe düzenleyeceklerini öğrenince. 1 Eylül 1969’da teğmen, yüzbaşı rütbelerinde 60 genç subayla Trablusgarp ve Bingazi’de eyleme geçti. Kısa sürede kansız biçimde başarıya ulaşan darbeyi, Kral Sunusi, Türkiye’yi ziyareti sırasında haber aldı. Darbe sonrasında Devrim Komuta Konseyi Başkanlığını, savunma ve içişleri bakanlıkları görevlerini üstlendi. Devrim Komuta Konseyi’nce albaylığa yükseltildi.
Darbe ile gelen yeni rejim ve dış politikası Sosyalist düzene geçileceğini, Kuran-ı Kerim’in buyruklarının uygulanacağını, üçüncü dünya ülkeleriyle ilişkilerin geliştirilerek emperyalizmle mücadele edileceğini duyurdu. Kaddafi yönetimi ABD ve öteki batılı ülkelerce tanındı. Arap Dünyasının önderi Mısır Devlet Başkanı Cemal Abdülnasırın uygulamalarını kendine örnek alan Kaddafi, ABD ve İngiliz askeri üslerini kapattı. Bankaları ve petrolü devletleştirmesi yaptığı ilk icraatlardan oldu. Ocak 1970’te yeniden düzenlenen hükümette başbakanlık ve savunma bakanlığını üstlenirken, başbakan yardımcılığı ve içişleri bakanlığına Binbaşı Abdülselam Callud’u atadı.
Darbe ile gelen yeni rejim ve dış politikası Sosyalist düzene geçileceğini, Kuran-ı Kerim’in buyruklarının uygulanacağını, üçüncü dünya ülkeleriyle ilişkilerin geliştirilerek emperyalizmle mücadele edileceğini duyurdu. Kaddafi yönetimi ABD ve öteki batılı ülkelerce tanındı. Arap Dünyasının önderi Mısır Devlet Başkanı Cemal Abdülnasırın uygulamalarını kendine örnek alan Kaddafi, ABD ve İngiliz askeri üslerini kapattı. Bankaları ve petrolü devletleştirmesi yaptığı ilk icraatlardan oldu. Ocak 1970’te yeniden düzenlenen hükümette başbakanlık ve savunma bakanlığını üstlenirken, başbakan yardımcılığı ve içişleri bakanlığına Binbaşı Abdülselam Callud’u atadı.
Petrol ve Arap dünyası Petrol gelirlerini, dış siyasette önemli bir koz olarak kullanma yoluna gitti. Eylül 1973de Arap dünyasının önderliğine soyundu. Arap ülkelerinin birliği için çeşitli girişimlerde bulunan Kaddafi, bu amaçla Libya-Mısır-Suriyenın katılmasıyla 1971 yılında Arap Cumhuriyetleri Federasyonu kuruldu. 1972 başlarında, Çad’da ayaklanan Müslümanlara yardım ederek yönetime gelmelerini sağladı.
Petrol ve Arap dünyası Petrol gelirlerini, dış siyasette önemli bir koz olarak kullanma yoluna gitti. Eylül 1973de Arap dünyasının önderliğine soyundu. Arap ülkelerinin birliği için çeşitli girişimlerde bulunan Kaddafi, bu amaçla Libya-Mısır-Suriyenın katılmasıyla 1971 yılında Arap Cumhuriyetleri Federasyonu kuruldu. 1972 başlarında, Çad’da ayaklanan Müslümanlara yardım ederek yönetime gelmelerini sağladı.
1972 yılındaki İstifası Haziran 1972 de, Devrim Komuta Konseyi başkanlığı ve başkomutanlık dışında tüm görevlerinden ayrıldı. Başbakanlığa Abdülselam Callud’u atadı. Callud’a hazırlattığı beş yıllık bir kalkınma planıyla, karayolları, liman, konut, sağlık hizmetleri, sanayi yatırımlarına hız verdirdi. Nisan 1973 te, Kültür Devrimini başlatarak, ülkede İslam ilkelerine dayalı bir Arap sosyalizmi kurma çabasına girişti. Bu doğrultuda dört yüzün üzerinde halk komitesi kuruldu.
1972 yılındaki İstifası Haziran 1972 de, Devrim Komuta Konseyi başkanlığı ve başkomutanlık dışında tüm görevlerinden ayrıldı. Başbakanlığa Abdülselam Callud’u atadı. Callud’a hazırlattığı beş yıllık bir kalkınma planıyla, karayolları, liman, konut, sağlık hizmetleri, sanayi yatırımlarına hız verdirdi. Nisan 1973 te, Kültür Devrimini başlatarak, ülkede İslam ilkelerine dayalı bir Arap sosyalizmi kurma çabasına girişti. Bu doğrultuda dört yüzün üzerinde halk komitesi kuruldu.
Devrim Komuta Konseyi'nin fesh edilmesi Kaddafi, Genel Halk Kongresi genel sekreteri oldu Devrim Komuta Konseyi’nin işlevi sona erdi, hükümetin yerini bölüm sekreterliklerinden oluşan genel Halk Komitesi aldı. İçerdeki bu gelişmelerin yanı sıra, dışarıda ABD’ye karşı izlenen siyaset daha da sertleşirken, gergin ilişkiler içinde bulunduğu Tunus, Fas ile arasını düzeltti.
Devrim Komuta Konseyi'nin fesh edilmesi Kaddafi, Genel Halk Kongresi genel sekreteri oldu Devrim Komuta Konseyi’nin işlevi sona erdi, hükümetin yerini bölüm sekreterliklerinden oluşan genel Halk Komitesi aldı. İçerdeki bu gelişmelerin yanı sıra, dışarıda ABD’ye karşı izlenen siyaset daha da sertleşirken, gergin ilişkiler içinde bulunduğu Tunus, Fas ile arasını düzeltti.
ABD ve Avrupa ile ilişkileri ABD Başkanı Ronald Reagan. Kaddafi’yi Batı ülkelerine terör ihraç etmekle suçlayarak. Libyaya 1981 den bu yana uygulanan ekonomik ambargonun sürdürüleceğini duyurdu. Son yıllarda, İngiltere, Almanya, Fransa gibi ülkelerde Kaddafi’nin siyasal karşıtı Libyalıların öldürülmesi, ülkede Kaddafi’ye karşı, muhalefetin giderek, güçlendiğini ortaya koyuyordu.
ABD ve Avrupa ile ilişkileri ABD Başkanı Ronald Reagan. Kaddafi’yi Batı ülkelerine terör ihraç etmekle suçlayarak. Libyaya 1981 den bu yana uygulanan ekonomik ambargonun sürdürüleceğini duyurdu. Son yıllarda, İngiltere, Almanya, Fransa gibi ülkelerde Kaddafi’nin siyasal karşıtı Libyalıların öldürülmesi, ülkede Kaddafi’ye karşı, muhalefetin giderek, güçlendiğini ortaya koyuyordu.
ABD ile gerilim tırmanıyor ABD 6.Filosu, Libya açıklarında 1 hafta süren bir tatbikat gerçekleştirdi. Bu tatbikatın hemen ardından, bu kez Libya deniz ve hava kuvvetlerinin Sırte Körfezi ve Libya açıklarında bir tatbikat yapacağı, tatbikat alanına giren yabancı uçak ve gemilerin düşürüleceği açıklandı. Tatbikat sırasında, ABD 6.Filosuna bağlı jet uçakları, Sirte Körfezi üzerinde iki Libya uçağını düşürdü. Kaddafi, bunun yanıtsız kalmayacağını söyledi.
ABD ile gerilim tırmanıyor ABD 6.Filosu, Libya açıklarında 1 hafta süren bir tatbikat gerçekleştirdi. Bu tatbikatın hemen ardından, bu kez Libya deniz ve hava kuvvetlerinin Sırte Körfezi ve Libya açıklarında bir tatbikat yapacağı, tatbikat alanına giren yabancı uçak ve gemilerin düşürüleceği açıklandı. Tatbikat sırasında, ABD 6.Filosuna bağlı jet uçakları, Sirte Körfezi üzerinde iki Libya uçağını düşürdü. Kaddafi, bunun yanıtsız kalmayacağını söyledi.
ABD saldırısı ve Arap Birliği 1986’da, ABD, Trablus, Bingazi kentlerini ve Kaddafi’nin başkanlık sarayını bombaladı, aralarında Kaddafi’nin 13 yaşındaki kızı da bulunan 40’ın üzerinde insan öldü. 1 ABD savaş uçağı düşürüldü. Hava saldırısı, dünya kamuoyunda sert tepki uyandırdı. Kaddafi, gerçek teröristin Reagan yönetimi olduğunu vurguladı. ABD saldırısı karşısında büyük bir itibar kaybına uğrayan Kaddafi’nin ülke içindeki konumu da yeniden gündeme geldi. 1986 Ağustosunun son haftasında kara ve hava kuvvetlerinden 43 üst rütbeli subayın darbe girişimi bastırıldı, olaydan 1 hafta sonra Kaddafi, Libya Devriminin 15.yıldönümü kutlama törenlerinde ortaya çıkarak yaptığı konuşmada, Arap Birliğini gerekirse zor kullanarak, devrim yoluyla gerçekleşeceğini söyledi.
ABD saldırısı ve Arap Birliği 1986’da, ABD, Trablus, Bingazi kentlerini ve Kaddafi’nin başkanlık sarayını bombaladı, aralarında Kaddafi’nin 13 yaşındaki kızı da bulunan 40’ın üzerinde insan öldü. 1 ABD savaş uçağı düşürüldü. Hava saldırısı, dünya kamuoyunda sert tepki uyandırdı. Kaddafi, gerçek teröristin Reagan yönetimi olduğunu vurguladı. ABD saldırısı karşısında büyük bir itibar kaybına uğrayan Kaddafi’nin ülke içindeki konumu da yeniden gündeme geldi. 1986 Ağustosunun son haftasında kara ve hava kuvvetlerinden 43 üst rütbeli subayın darbe girişimi bastırıldı, olaydan 1 hafta sonra Kaddafi, Libya Devriminin 15.yıldönümü kutlama törenlerinde ortaya çıkarak yaptığı konuşmada, Arap Birliğini gerekirse zor kullanarak, devrim yoluyla gerçekleşeceğini söyledi.
Türkiye ilişkileri 1974 Kıbrıs Harekatı sırasında Türkiye'ye yardımda bulunmuştur.
Türkiye ilişkileri 1974 Kıbrıs Harekatı sırasında Türkiye'ye yardımda bulunmuştur.
Arap baharı ve iç savaş 2011 yılında Arap Baharı'nın etkisiyle ülkede bir iç savaş çıktı. 23 Ağustos 2011 tarihinde Trablus'un düşmesiyle Kaddafi rejimi son buldu.
Arap baharı ve iç savaş 2011 yılında Arap Baharı'nın etkisiyle ülkede bir iç savaş çıktı. 23 Ağustos 2011 tarihinde Trablus'un düşmesiyle Kaddafi rejimi son buldu.
42 yıllık devrin sonu 1969 yılında gerçekleştirdiği devrim ile gelen Libya liderliği, 2011 yılında ülkesinde çıkan iç savaşla bitmiştir. 42 yıllık bir siyasi kariyerin sonu artık gelmişti, 20 Ekim 2011 tarihinde, memleketi Sirte'de, Ulusal Geçiş Konseyi askerleri tarafından yakalanarak halk tarafından linç edilerek öldürülmüştür. Linç edilerek öldürülmesi bazı çevrelerde büyük tepkilere sebep olmuştur.
42 yıllık devrin sonu 1969 yılında gerçekleştirdiği devrim ile gelen Libya liderliği, 2011 yılında ülkesinde çıkan iç savaşla bitmiştir. 42 yıllık bir siyasi kariyerin sonu artık gelmişti, 20 Ekim 2011 tarihinde, memleketi Sirte'de, Ulusal Geçiş Konseyi askerleri tarafından yakalanarak halk tarafından linç edilerek öldürülmüştür. Linç edilerek öldürülmesi bazı çevrelerde büyük tepkilere sebep olmuştur.
Kaddafi'nin mezarının nerede olduğu bilinmiyor Kaddafi'nin cesedi "Afrika Pazarı" adı verilen bir pazardaki soğuk hava deposunda tutulmuş ve isteyen insanlar Kaddafi'nin cesedi ile fotoğraf ve video çektirmişlerdir. Kaddafi 25 Ekim 2011 tarihinde Sahra Çölü'nde kimsenin bilmediği bir yere gömülmüştür.
Kaddafi'nin mezarının nerede olduğu bilinmiyor Kaddafi'nin cesedi "Afrika Pazarı" adı verilen bir pazardaki soğuk hava deposunda tutulmuş ve isteyen insanlar Kaddafi'nin cesedi ile fotoğraf ve video çektirmişlerdir. Kaddafi 25 Ekim 2011 tarihinde Sahra Çölü'nde kimsenin bilmediği bir yere gömülmüştür.
17 Şubat devrimi Libya'nın başkenti Trablus'taki Eş-Şuheda (Şehitler) Meydanı'nda her yıl, devrik lider Muammer Kaddafi'nin 42 yıllık iktidarına son veren 17 Şubat devriminin kutlamaları yapılmaktadır.
17 Şubat devrimi Libya'nın başkenti Trablus'taki Eş-Şuheda (Şehitler) Meydanı'nda her yıl, devrik lider Muammer Kaddafi'nin 42 yıllık iktidarına son veren 17 Şubat devriminin kutlamaları yapılmaktadır.
Bugünün gazete manşetleri için tıklayın >