Nvidia’dan İsrail’e tartışmalı yatırım: 10 bin kişilik tesis tepkileri artırdı
Dünyanın en değerli teknoloji şirketlerinden Nvidia’nın İsrail’e milyarlarca dolarlık yeni yatırım kararı, Gazze’de süren saldırılar ve bölgedeki istikrarsızlık nedeniyle eleştirilerin odağına yerleşti. İsrail yönetiminin büyük arazi indirimleriyle desteklediği proje, etik ve siyasi tartışmaları da beraberinde getirdi.
Dünyanın en büyük yarı iletken ve yapay zekâ şirketlerinden Nvidia, İsrail’in kuzeyinde büyük ölçekli bir tesis kurma planını duyurdu. Ancak yatırım kararı, İsrail’in Filistin’de sürdürdüğü askeri operasyonlar ve insan hakları ihlalleri nedeniyle uluslararası kamuoyunda yoğun eleştirilere yol açtı.
Milyarlarca dolarlık teşvik, tartışmalı zemin
İsrail basınına yansıyan bilgilere göre Nvidia, Kiryat Tivon bölgesinde kurulacak tesis için milyarlarca dolarlık yatırım yapacak. İnşaatın 2027’de başlaması, tesisin 2031’de faaliyete geçmesi planlanıyor. İsrail makamlarının, değeri milyarlarca dolar olan araziyi Nvidia’ya yüzde 51 indirimle tahsis etmesi ise kamu kaynaklarının öncelikleri konusunda ciddi soru işaretleri doğurdu.
İnovasyon söylemi, işgal gerçeği
Yaklaşık 22 dönümlük alanda kurulacak tesiste 10 bin kişinin çalışması hedefleniyor. Yeşil alanlar, laboratuvarlar ve ortak çalışma ofisleriyle “inovasyon merkezi” olarak tanıtılan proje, eleştirmenlere göre İsrail’in teknoloji yatırımları üzerinden uluslararası meşruiyet kazanma çabasının bir parçası.
İsrail’in teknoloji kartı
Nvidia’nın İsrail’deki varlığı 2019’da Mellanox’un satın alınmasıyla büyümüştü. Tel Aviv ve Beerşeva’daki merkezlerle birlikte yeni tesis, İsrail’i şirketin küresel Ar-Ge ağında daha merkezi bir konuma taşıyacak. Ancak bu durum, İsrail’in askeri ve güvenlik altyapısıyla iç içe geçmiş teknoloji ekosistemi nedeniyle endişeleri artırıyor.
Dev veri merkezi de planlanıyor
Projeye ek olarak Nvidia’nın, Orta Doğu’nun en büyük veri merkezlerinden birini İsrail’de kurmayı planladığı belirtiliyor. Bu merkezin, yapay zekâ ve büyük dil modeli çalışmalarında kullanılacağı ifade ediliyor. Uzmanlar, bu tür altyapıların İsrail’in askeri ve istihbari kapasitesine dolaylı katkı sağlayabileceğine dikkat çekiyor.
Nvidia CEO’su Jensen Huang’ın “İsrail Nvidia’nın ikinci evi” sözleri, şirketin bölgedeki siyasi ve insani tartışmalara rağmen bu ülkeyle stratejik bağlarını güçlendirdiğini ortaya koyuyor. Yaklaşık 4,3 trilyon dolarlık piyasa değeriyle dünyanın en değerli şirketi olan Nvidia’nın bu tercihi, küresel ölçekte etik sorumluluk tartışmalarını yeniden alevlendirmiş durumda.
