Taraftar beyninin sırları: Futbol tutkusu beyinde nasıl şekilleniyor?
Araştırmacılar, futbol maçlarını izleyen taraftarların beyinlerinde belirli bölgelerin aktifleştiğini ve bu etkinin takım galibiyeti veya mağlubiyeti ile güçlendiğini keşfetti. Santiago’daki bir çalışma, spor tutkusu ve fanatik davranışların arkasındaki sinirsel mekanizmaları ortaya koyuyor ve bu süreçlerin erken yaşta şekillendiğini gösteriyor.
Santiago, Şili’deki araştırmacılar, futbol fanatiklerinin beyin aktivitelerini inceleyerek, favori takımlarının maçlarını izlerken bazı beyin bölgelerinin yoğun şekilde aktive olduğunu buldu. Bulgular, takım galibiyeti veya yenilgisi sırasında ortaya çıkan güçlü duygusal tepkilerin, yalnızca sporla sınırlı kalmayıp fanatik davranışların nörobiyolojik temelini de yansıtabileceğini gösteriyor.
Rivalite ve ödül mekanizmaları
Araştırma ekibi, 60 sağlıklı erkek taraftarı fonksiyonel MRI (fMRI) ile taradı. Katılımcılar, hem kendi takımlarına hem de rakiplere ait gol görüntülerini izledi. Sonuçlar, önemli galibiyetlerde beynin ödül devresinin belirgin şekilde aktive olduğunu, önemli yenilgilerde ise ön beyin bölgelerinden dorsal anterior cingulate cortex’in (dACC) kontrol sinyallerinin geçici olarak baskılandığını ortaya koydu. Bu durum, taraftarların yüksek gerilim anlarında fevri davranış sergilemelerini açıklıyor.
Erken yaşta şekillenen duygusal devreler
Baş yazar Francisco Zamorano, “Bu sinirsel devreler çocuklukta oluşuyor; bakım kalitesi, stres ve sosyal öğrenme, bireyleri fanatik eğilimlere açık hâle getiriyor” dedi. Bulgular, spor fanatizminin anlaşılmasının sadece stadyumlarda değil, aynı zamanda toplumsal kutuplaşma ve politik gerilimleri anlamak için de önemli olduğunu vurguluyor.
Saha dışı dersler
Araştırmacılar, futbol fanatikliğinin, toplumsal kimlik ve grup bağlılığının beyin düzeyinde nasıl şekillendiğini anlamak için etik ve kontrollü bir model sunduğunu belirtiyor. Zamorano, bu tür çalışmaların, kalabalık yönetimi, toplumsal kutuplaşmayı azaltma ve kamu sağlığını koruma stratejileri geliştirmek için yol gösterici olabileceğini söyledi.