Vergi denetimlerini sıklaştıran Hazine ve Maliye Bakanlığı, kayıt dışı işlemleri önlemek adına yeni adımlar atıyor. Vergi kayıplarının yoğun yaşandığı alanlardan biri olan gayrimenkul sektöründe, daha önce kira gelirini bildirmeyenler için başlatılan yazılı uyarı süreci, şimdi konut satışlarına da genişletildi.

Konut satışları yakın takipte

Kira gelir beyanlarının ardından şimdi de satış sırasında taşınmazın değerini düşük göstererek daha az tapu harcı ödeyenler izleniyor. Bu kapsamda Gelir İdaresi Başkanlığı, piyasa değeri ile beyan edilen bedel arasında fark tespit edilen kişilere tebligatlar göndermeye başladı.

Yapay zeka ile değer tespiti

Milliyet'e konuşan Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, Gelir İdaresi’nin bir süredir yapay zeka destekli gayrimenkul değer analizi üzerinde çalıştığını belirtti.

MEVA Sistemi devrede

Mekânsal Veri Analizi (MEVA) Sistemi ile emlak rayiç bedeli, benzer konut ilanları ve değerleme raporları karşılaştırılarak tapu işlemleri sırasında beyan edilen değerlerin düşük olup olmadığı kontrol ediliyor. Bu analiz sonucunda, uyumsuzluk tespit edilen durumlarda mükelleflere bilgilendirme mektupları gönderiliyor.

Ceza yerine uyarı ve düzeltme fırsatı

Gönderilen yazılarda konutun adresi, beyan edilen tutar ve piyasa değerine göre düşük kaldığına dair bilgiler yer alıyor. Vatandaşlara 15 gün içinde düzeltme yapmaları, pişmanlık kapsamında farkı ödemeleri tavsiye ediliyor. Bu süreçte doğrudan bir ceza uygulanmıyor.

Satışlarda değer sürekli düşük gösteriliyor

Özelmacıklı, ilk satışlarda müteahhitlerin genellikle düşük bedel göstermesinin zincirleme şekilde ilerleyen satışlarda da düşük beyanlara yol açtığını vurguladı. Bu sistemin düzeltilmesi için bir "değer barışı"na ihtiyaç olduğunu ifade etti.

Tapu harçlarında düzenleme talebi

Vergi gelirlerinin artırılması hedeflenirken, Özelmacıklı, gerçek bedellerin beyanını teşvik edecek bir ortam için tapu harçlarının da daha makul seviyelere çekilmesi gerektiğini dile getirdi.

Vatandaşlara öneri: Gerçek değeri beyan edin

Pilot iller olarak İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa’da başlayan uygulama zamanla daha fazla şehre yayılmaya başladı. Yapay zekâ destekli sistemle kişisel hedefleme yapılmaksızın otomatik incelemeler yürütülüyor.

15 gün içinde ek ödeme yapılabilir

Fark tespit edilen durumlarda, vatandaşlar 15 gün içinde dijital vergi dairesi aracılığıyla ya da doğrudan vergi dairelerine başvurarak eksik kalan tapu harcını ödeyebiliyor.

Tapu harcı nasıl hesaplanıyor?

Tapu işlemlerinde satış bedeli üzerinden hem alıcı hem satıcıdan ayrı ayrı yüzde 2 oranında tapu harcı alınıyor. Eğer beyan edilen tutar, emlak rayiç bedelinin altında kalırsa, işlem rayiç değer üzerinden gerçekleştiriliyor. Ancak eksik beyan tespit edilirse, bu fark sonradan tahsil ediliyor.

Kaynak: Milliyet